Phóng to

Dự án nhà máy xử lý nix thải vẫn là bãi đất trống, phía sau là đống nix thải cả triệu tấn của HVS nằm nguyên suốt chục năm nay - Ảnh: VĂN KỲ

Mấy năm qua, dự án “hoành tráng” của Công ty CP Khoáng sản luyện kim Hà Nội này chỉ được biết đến qua những lời khẳng định và hứa hẹn “có cánh” của chủ đầu tư.

Vẫn là bãi đất trống

Chiều 12-7, có mặt tại công trường xây dựng nhà máy xử lý nix thải, trước mắt chúng tôi vẫn chỉ là bãi đất trống rộng mênh mông, phía xa sát chân núi là kho hạt nix khổng lồ. Ông Đặng Bá Tùng, người duy nhất của đơn vị thi công còn ở lại công trình, ngao ngán nói: “Dự án chẳng thấy triển khai, trong khi bắt công nhân ở lại trông coi mấy chục tấn đá mua về để làm bờ kè. Trước đây còn để lại ba bảo vệ, cách đây ba tháng rút bớt một người, rồi một người nữa cũng được điều đi nơi khác cách đây khoảng một tuần”. Theo ông Tùng, công trình thi công cầm chừng rồi dừng hẳn vào đầu năm 2011.

Năm ngoái, trong một cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Nguyễn Thị Hồng - giám đốc Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội - khẳng định công nghệ xử lý hạt nix do công ty bà cùng một số viện nghiên cứu ở Việt Nam và Trung Quốc hợp tác nghiên cứu thành công, trên thế giới chưa có nơi nào làm. Tại thời điểm đó, bà Hồng cho biết dự kiến đến hết quý 3 hoặc đầu quý 4-2011, công nghệ xử lý nix sẽ được phê duyệt xong, cuối năm 2012 nhà máy chính thức đi vào hoạt động.

Vẫn trong năm 2011, ông Hoàng Đình Phi - phó trưởng Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong - nói Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội nhiều lần cho biết hồ sơ về công nghệ đã được gửi đến Viện Khoa học - công nghệ thuộc Bộ Khoa học - công nghệ để thẩm định, nhưng chờ mãi vẫn không thấy chủ đầu tư trình. Ông Hoàng Đình Phi còn nói theo báo cáo của chủ đầu tư, số tiền chủ đầu tư đã chi cho dự án khoảng 200 tỉ đồng. “Nhưng cái này phải kiểm tra, thẩm định lại chứ chưa thể tin ngay báo cáo của chủ đầu tư” - ông Phi tỏ ý nghi ngờ.

“Hành trình” của dự án nhà máy xử lý nix thải - Tháng 12-2009, khởi công, dự kiến dự án sẽ đi vào hoạt động cuối tháng 3-2011. - Tháng 7-2011, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa Lê Thanh Quang ra “tối hậu thư” cho dự án này, yêu cầu chủ đầu tư phải hoàn thành thẩm định công nghệ trong quý 3-2011 và đưa dự án đi vào hoạt động trong quý 4-2012. - Tháng 11-2011, UBND tỉnh Khánh Hòa tiếp tục gia hạn, yêu cầu chủ đầu tư hoàn thành thẩm định công nghệ để hoàn tất thủ tục vay vốn vào cuối năm 2011. - Tháng 1-2012, Viện Khoa học - công nghệ Việt Nam khẳng định vẫn chưa nhận được hồ sơ thẩm định của Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội. - Tháng 6-2012, thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy Khánh Hòa, UBND tỉnh chỉ đạo Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong xem xét thu hồi dự án.

Để làm nhà máy xử lý nix thải, chủ đầu tư dự kiến vay gần 2/3 trong tổng vốn đầu tư 1.492 tỉ đồng của dự án. Nơi họ xin vay là Ngân hàng Phát triển Việt Nam. Ông Nguyễn Văn Tuân - phó giám đốc phụ trách chi nhánh ngân hàng này tại Khánh Hòa - cho biết: “Vì công nghệ xử lý của nhà máy chưa từng có ở đâu nên cần phải có sự thẩm định của Bộ Khoa học - công nghệ. Chúng tôi yêu cầu chủ đầu tư dự án phải trình được hồ sơ thẩm định công nghệ thì mới cho vay. Tuy nhiên, họ không đáp ứng nên từ tháng 9-2011, chúng tôi đã có văn bản thông báo công trình không thể tiếp cận được nguồn vốn của ngân hàng. Kể từ đó đến nay, chủ đầu tư không liên lạc gì với chúng tôi nữa”.

Chưa có hướng ra cho nix thải

Ông Hoàng Đình Phi cho rằng dù dự án của Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội bị thu hồi, trách nhiệm xử lý gần 1 triệu tấn nix thải vẫn thuộc về chủ nguồn thải là Nhà máy tàu biển Hyundai - Vinashin (HVS). Về vấn đề này, chiều 12-7, ông Cao Tuấn Dũng - phó giám đốc HVS - từ chối mọi câu hỏi liên quan đến HVS.

Tuy vậy, trong một trao đổi trước đây, ông Dũng cho hay có nhiều doanh nghiệp muốn sử dụng số nix thải này phục vụ sản xuất vật liệu xây dựng, song thời điểm đó do còn “vướng” dự án của Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội nên chưa thể cho phép doanh nghiệp khác vào.

Theo tìm hiểu, tháng 6-2012, Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong đã cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà máy sản xuất vật liệu không nung cường độ cao có sử dụng hạt nix thải cho Công ty cổ phần Thạch Anh Vân Phong (TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa).

Dự án này sử dụng nix thải trộn vào vật liệu làm gạch, lõi bêtông có ở các công trình làm kè chắn sóng ven biển. Tổng vốn đầu tư của dự án là 200 tỉ đồng, sử dụng khoảng 75.000 tấn nix thải/năm. Theo ông Hoàng Đình Phi, nếu dự án này khả thi thì mới chỉ là một giải pháp xử lý cho đống nix khổng lồ của HVS, chủ nguồn thải vẫn phải thực hiện nhiều giải pháp khác mới có thể sử dụng nhanh chóng hết số nix thải hiện còn tồn đọng.

Tại cuộc họp báo về tình hình kinh tế - xã hội sáu tháng đầu năm 2012 do UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức sáng 12-7, PV Tuổi Trẻ có đặt câu hỏi liên quan đến dự án nhà máy xử lý nix thải và vấn đề xử lý nix thải của HVS như thế nào. Ông Huỳnh Ngọc Bông - chánh văn phòng, người phát ngôn UBND tỉnh Khánh Hòa - yêu cầu ông Mai Xuân Hưng - phó giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường Khánh Hòa - trả lời. Tuy nhiên, ông Hưng nói rằng ông không phụ trách mảng môi trường nên đề nghị phóng viên nên gặp ông Mai Văn Thắng, cũng là phó giám đốc sở, để được trả lời. Trong chiều 12-7, chúng tôi nhiều lần liên lạc vào điện thoại ông Thắng nhưng chỉ nhận được thông báo thuê bao tạm thời không liên lạc được, gọi vào máy ông Lê Mộng Điệp - giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường - nhưng không thấy ông Điệp nhấc máy...