Phóng to

Tổng thống Nicolas Sarkozy (trái) và ông Francois Hollande - Ảnh: Reuters

13 năm sau hai nhân vật này lại có dịp đối đầu nhau trong cuộc chạy đua vào điện Élysée. Cánh tả Pháp cũng trở lại đường đua này sau thất bại liên tục trong các cuộc bầu cử tổng thống Pháp kể từ khi ông Francois Mitterrand tái đắc cử năm 1988.

Ông Hollande đã chiến thắng thuyết phục trước đối thủ Martine Aubry với tỉ lệ phiếu 56% trong cuộc bầu cử nội bộ hôm 16-10. “Chiến thắng này trao cho tôi sức mạnh và tín nhiệm để chiến thắng vào năm 2012. Tối nay tôi nhận một sự ủy thác khẩn thiết, đó là đưa cánh tả đến chiến thắng - ông Hollande tuyên bố và kêu gọi - Tôi cần sự đoàn kết, sự tập hợp rộng rãi và một Đảng Xã hội vững mạnh”. Bà Ségolène Royal, cựu ứng cử viên tổng thống Đảng Xã hội năm 2007, cũng chúc mừng chiến thắng của ông Hollande khi tuyên bố “đây là ứng cử viên của tất cả những người Xã hội và của tất cả những ai muốn nước Pháp thay đổi”.

Trang France24 bình luận có lẽ cuối cùng Đảng Xã hội Pháp cũng đã tìm ra được một ứng cử viên đủ tầm để trở lại làm chủ điện Élysée sau 17 năm vắng mặt, nhất là khi công chúng Pháp ngày càng mất niềm tin vào Tổng thống đương nhiệm Sarkozy.

“Ngài bình thường” và “ngài đỏm dáng”

Có lẽ Đảng Xã hội Pháp khó có thể tìm được ai tương phản với Tổng thống Sarkozy hơn ông Hollande. Ông Sarkozy có tiếng là “ngài đỏm dáng”, thích đồ trang sức, luôn đeo đồng hồ Rolex trị giá hàng chục ngàn USD, luôn có bạn bè là triệu phú vây quanh, lấy vợ là Carla Bruni từng là một siêu mẫu. Ngược lại, theo báo Le Monde, ông Hollande (54 tuổi) được coi là người trầm lặng trên chính trường Pháp, ít tiếng tăm tại châu Âu. Từng là bí thư thứ nhất Đảng Xã hội Pháp (từ năm 1997-2008) nhưng ông luôn nấp sau cái bóng của bà Ségolène Royal, vợ ông. Ông thường đi xe máy, thay vì ôtô, khi đi làm. Ông cũng chưa từng giữ một chức vụ nào trong chính quyền. Do đó, ông còn có biệt danh là “ngài bình thường”. Trong chiến dịch tranh cử, ông khẳng định mình sẽ là một “tổng thống bình thường”, không hào nhoáng, xa xỉ như ông Sarkozy. Báo Guardian của Anh bình luận có lẽ nước Pháp đang cần một tổng thống bình dị như thế.

Ông Hollande cam kết sẽ điều hành chính phủ theo cách hoàn toàn trái ngược với những chính sách bảo thủ của Tổng thống Sarkozy. Ông chỉ trích kịch liệt giới ngân hàng và khẳng định sẽ đưa ra các biện pháp thắt chặt quản lý hệ thống ngân hàng và thị trường tài chính. Ông cam kết sẽ loại bỏ kế hoạch giảm thuế gần 70 tỉ USD của Tổng thống Sarkozy mà cánh tả cho là chỉ có lợi cho giới nhà giàu. Ông hứa sẽ giảm thâm hụt ngân sách nhưng vẫn sẽ tạo ra 60.000 việc làm trong ngành giáo dục. Trước đó, biện pháp cắt giảm ngân sách ngành giáo dục của ông Sarkozy đã khiến hàng chục ngàn nhà giáo Pháp xuống đường rầm rộ.

Ông Sarkozy chắc chắn sẽ không dễ nhường ghế lại cho đối thủ của mình. France24 cho biết ông Sarkozy đã mô tả ông Hollande là “con hổ giấy”, là “cục đường”, nhìn thì có vẻ cứng nhưng lại dễ hòa tan trong nước, không đủ tư chất lãnh đạo. France24 nhận định nhiều khả năng ông Sarkozy sẽ tấn công vào điểm yếu của ông Hollande là thiếu kinh nghiệm quản trị do chưa từng giữ một chức vụ nào trong chính quyền.

Cơ hội cho cánh tả?

Giới quan sát nhận định ông Hollande đang có đủ “thiên thời, địa lợi và nhân hòa” để chiến thắng ông Sarkozy. Theo khảo sát hồi tháng 9 của báo Paris Match, khoảng 63% người Pháp không hài lòng với những gì ông Sarkozy đã thể hiện trên cương vị tổng thống. Thành tích của chính quyền Sarkozy cũng khá tệ: tỉ lệ thất nghiệp của người dưới 25 tuổi đang lên đến 23,7%. Chỉ số chứng khoán CAC-40, từng đạt mức 6.100 điểm vào giữa năm 2007, nay sụt giảm thảm hại xuống mức 3.100 điểm. Khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng lên. Người dân Pháp tỏ ra phẫn nộ với việc chính quyền Sarkozy thông qua các biện pháp thắt lưng buộc bụng, đang hi sinh những người dân bình thường để cứu các ngân hàng. Mọi khảo sát đều cho thấy cử tri Pháp đã sẵn sàng đưa một ứng cử viên cánh tả vào điện Élysée, như họ từng đem lại chiến thắng cho cánh tả ở thượng viện mới đây.

Báo Daily Mail của Anh nhận định chiến thắng của ông Hollande sẽ có tác động vượt ngoài biên giới nước Pháp và lan rộng toàn châu Âu, bởi đây là thời điểm của cánh tả. Ở châu Âu, các ngân hàng đang ngập trong nợ nần, chính quyền dùng tiền thuế của dân để cứu giới ngân hàng và tài chính. Hàng trăm ngàn công nhân mất việc làm và phải trả giá cho sai lầm của các ngân hàng. Một “thế hệ mất mát” với hàng triệu người trẻ châu Âu thất nghiệp đang xuống đường qua phong trào “những người nổi giận”.

Giới quan sát dự báo nếu Đảng Xã hội Pháp giành chiến thắng vào năm 2012 thì làn sóng cánh tả có thể sẽ phủ khắp châu Âu.