Hai tác phẩm vừa ra mắt của nhà văn Nguyễn Trí - Ảnh: L.ĐIỀN

Kể từ sau khi nhận giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2013, Nguyễn Trí chứng tỏ khả năng bút lực sung mãn và tinh thần sáng tác nghiêm ngặt khi các tác phẩm của ông đều đặn ra mắt bạn đọc.

Vẫn với sở trường về vốn sống của những cư dân ở tầng đáy xã hội, Nguyễn Trí khai thác hiệu quả các mối mâu thuẫn của đời sống người Việt Nam trong thời hiện tại. Bay cao thì mặc bay cao (Tao Đàn và NXB Văn Học liên kết xuất bản) là tập hợp các mặt trái của lòng người và dòng đời.

Những nhân vật là thị dân, là trí thức, là người theo phong cách gia giáo truyền thống hay cấp tiến hiện đại đều đi vào truyện của Nguyễn Trí một cách nhẹ nhàng mà kèm theo bao bão tố của từng thân phận. Ông có lối nói chuyện nhẹ tưng, nhưng từng trang văn lại trĩu nặng lòng người đọc khi gấp sách lại.

Rồi lần hồi nghĩ về các đường dây truyện và nhân vật của Nguyễn Trí, thể nào người đọc cũng à lên, ừ ha, đúng quá, cuộc đời bây giờ nảy sinh nhiều bi kịch mới lạ quá, mà sao ông nhà văn rành rẽ mọi ngóc ngách vậy kìa.

Cái thú vị khi đọc văn Nguyễn Trí là vậy. Chuyện rất thật mà lại bất ngờ với bất kỳ ai tưởng mình đã biết nhiều trong đục ở đời.

Ngoi lên từ đáy (NXB Văn Hóa Văn Nghệ ấn hành) lại là một không gian hào sảng của giới giang hồ tứ chiếng va đập với hạng dân cùng đường mạt vận. Không gian sống của các nhân vật trong tập truyện này bị dồn ép đến mức đặc biệt thái quá.

Điều đáng kể nhất lại là ở chỗ Nguyễn Trí tỏ ra rất am tường giới cư dân bặm trợn ngang tàng vừa đậm chất giang hồ hảo hán vừa đầy đủ thói hư tật xấu gom từ cặn bã của xã hội.

Sự am tường ấy thể hiện ở chỗ tác giả diễn đạt mọi cung bậc cảm xúc cùng các cao trào kịch tính và các va đập quyết liệt trong tình huống truyện một cách trơn tru.

Và trong từng cảnh huống dù là phu vàng hay bầu địu trầm hương, xã hội đen, giới ma cô..., tác giả sử dụng đúng và đắt các “thuật ngữ chuyên môn” của từng giới khiến người đọc tin tưởng vào sự am tường của ông.

Đọc văn Nguyễn Trí, lạnh mình nghĩ lại cuộc đời lầm than cay nghiệt giáng xuống những cảnh đời rất thật kia, liệu có ai thoát ra để trở thành chất liệu cho văn chương!?