Theo Hãng tin Reuters ngày 25-9, rất khó để thống kê chính xác mức độ phổ biến của vấn đề gian lận nghỉ ốm tại Pháp, nhưng các chuyên gia cho rằng tình trạng này diễn ra song song với việc số ngày nghỉ ốm tăng 60% kể từ năm 2012.

Điều này đã khiến Pháp thiệt hại 10 tỉ euro (khoảng 11,75 tỉ USD) - số tiền mà nước này khó có thể chi trả khi đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng ngân sách kéo dài.

Cựu Thủ tướng Francois Bayrou, người vừa mất chức hồi đầu tháng do kế hoạch cắt giảm thâm hụt quá mạnh tay, từng có mục tiêu cắt giảm 5 tỉ euro trong ngân sách y tế năm 2026 và chi phí nghỉ ốm cũng nằm trong kế hoạch đó.

Thuê thám tử theo dấu nhân viên

Cơ quan Bảo hiểm y tế Pháp cho biết năm ngoái họ đã ngăn chặn thất thoát 42 triệu euro (khoảng 49,3 triệu USD) do gian lận nghỉ ốm, gấp đôi so với năm 2023. Tuy nhiên, con số này chưa phản ánh hết quy mô vấn đề vì biện pháp kiểm soát chỉ mới được siết chặt từ năm 2022.

Nhiều vụ việc được phát hiện không phải từ cơ quan nhà nước mà nhờ thám tử tư, do doanh nghiệp thuê khi nghi ngờ nhân viên gian lận.

5 thám tử được Hãng tin Reuters phỏng vấn đều cho biết dịch vụ điều tra gian lận nghỉ ốm đang "bùng nổ", thậm chí một số công ty thám tử đã bỏ hẳn mảng điều tra ngoại tình để tập trung theo dõi người lao động bị nghi nghỉ trốn việc.

Thám tử Baptiste Pannaud tiết lộ hợp đồng liên quan đến điều tra nghỉ ốm của ông đã tăng gấp đôi trong bốn năm. Theo thám tử Fabrice Lehmann, có người dùng thời gian nghỉ có lương để làm cho đối thủ hoặc khởi nghiệp riêng.

Trong khi đó, thám tử Patrice Le Bec còn phát hiện trường hợp xin nghỉ ốm rồi lập tức bay đi du lịch.

"Dù trong công ty hay trong hôn nhân, cuối cùng vẫn chỉ xoay quanh hai thứ: tiền hoặc phản bội", ông Lehmann nói.

Pháp đang bảo vệ người lao động quá mức?

Người lao động ở Pháp khi nghỉ ốm có thể nhận tối đa 41,47 euro/ngày (khoảng 48,6 USD) từ hệ thống an sinh xã hội trong tối đa ba năm. Ngoài ra, trong khoảng thời gian nhất định, doanh nghiệp sẽ chi trả thêm phần lương còn thiếu để đảm bảo thu nhập cho nhân viên.

Báo cáo của Tổng Thanh tra Tài chính năm 2024 cho thấy trong năm 2022, công chức Pháp nghỉ ốm trung bình 14,5 ngày, trong khi lao động tư nhân là 11,7 ngày.

Ông Bayrou từng tiết lộ trong một bài phát biểu rằng một nửa số trường hợp nghỉ ốm kéo dài trên 18 tháng là "không chính đáng", song không nêu chi tiết.

Thám tử Bruno Boivin cho biết các biện pháp chính phủ đề ra - như nhắm vào bác sĩ viết giấy nghỉ bệnh gian dối - chỉ là "lời nói suông", vì sai phạm hiếm khi bị xử lý. Ông kể từng được thuê bởi một công ty vận tải công cộng, nơi 30% nhân viên trong một phòng ban nghỉ ốm cùng lúc. 

"Chúng tôi điều tra và phát hiện họ làm việc ở nơi khác. Nhưng chẳng ai bị trừng phạt cả. Khách hàng ngừng thuê chúng tôi và bảo: 'Vô ích thôi, chúng tôi không thể sa thải họ'", ông chia sẻ.

Dù chính quyền Tổng thống Emmanuel Macron đã cải cách để nới lỏng để việc sa thải trở nên dễ dàng hơn, thám tử David Liobard nhận định người lao động Pháp vẫn được bảo vệ quá mức, làm giảm động lực của thị trường lao động.

Theo số liệu chính thức, tình trạng vắng mặt tại nơi làm việc ở Pháp tăng nhanh sau đại dịch COVID-19. Giới chuyên gia cho rằng văn hóa quản trị ở Pháp góp phần làm trầm trọng vấn đề.

"Áp lực công việc ngày càng lớn và phong cách quản lý theo chiều dọc, độc đoán ở Pháp không còn phù hợp với nhu cầu về sự đồng cảm và hợp tác của người lao động", nhà kinh tế Jean-Claude Delgenes nhận xét.

Trong khi đó, bác sĩ cấp cứu Sabrina Ali Benali lại bác bỏ nhận định cho rằng người lao động được nuông chiều quá mức. Dù thừa nhận có trường hợp xin giấy nghỉ ốm giả, bà khẳng định rằng nói tình trạng gian lận tràn lan là điều phi thực tế.

Nhân viên nghỉ ốm quá nhiều, lãnh đạo Tesla... gõ cửa từng nhà điều tra sự thực

Lãnh đạo cấp cao của nhà máy Tesla Gigafactory Đức đang cố gắng hạn chế tình trạng nghỉ ốm hàng loạt nhưng theo cách 'chẳng giống ai'.