Phóng to

BS Trần Văn Ký - Ảnh: K.S.

Trung Quốc sẽ xem xét vụ đồ trang sức chứa kim loại độc Wal-Mart thu hồi trang sức có chứa độc tố Đồ trang sức trẻ em làm tại Trung Quốc chứa kim loại độc

Theo ghi nhận của PV Tuổi Trẻ, tại thị trường VN đồ trang sức xi mạ rẻ tiền của Trung Quốc từ vòng, lắc đeo tay, nhẫn, dây chuyền... hiện được bày bán tràn ngập ở các chợ từ Nam ra Bắc. Mối nguy về cadmium đang rình rập con em chúng ta. Cơ chế gây độc của cadmium ra sao? Tác động lâu dài trên sức khỏe con người như thế nào...? Bác sĩ Trần Văn Ký - ủy viên ban chấp hành trung ương Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam - cho biết:

- Theo nhiều nhà nghiên cứu, cadmium (Cd) là một trong ba kim loại được coi là nguy hiểm nhất đối với cơ thể con người (hai thứ còn lại là chì và thủy ngân). Với trẻ em ở tuổi đang phát triển nên cơ thể cực kỳ nhạy cảm với bất kỳ hóa chất nào, đặc biệt là những hóa chất hay kim loại nặng có độc tính cao. đồ chơi, đồ trang sức rẻ tiền được sản xuất từ những khuôn mẫu làm bằng kim loại không đảm bảo chất lượng, có nhiều tạp chất và chất độc sẽ thôi nhiễm vào sản phẩm. Đó là chưa kể nguyên liệu làm từ loại tái chế hoặc rẻ tiền, trong quá trình sản xuất người ta lại cho vào các phụ gia công nghiệp chứa nhiều tạp chất và kim loại nặng có độc tính cao như cadmium, chì, thủy ngân...

Như vậy, trong đồ chơi rẻ tiền đầy ắp chất độc hại từ khuôn mẫu, nguyên liệu, phụ gia... gây nguy hại cho trẻ khi cầm nắm, cho vào miệng ngậm, mút, cắn... Những tiếp xúc này làm độc chất trong đồ chơi đi trực tiếp qua niêm mạc miệng vào máu rồi đi khắp cơ thể. Tùy từng loại độc chất trong sản phẩm mà có những tác hại trên từng bộ phận cơ thể khác nhau.

Với cadmium, khi vào cơ thể sẽ phá hủy canxi của xương, làm xương trẻ kém phát triển và có thể gây còi xương. Tới tuổi già thì làm loãng xương. Qua nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới cho thấy cadmium gây ung thư tiền liệt tuyến, ung thư phổi, ung thư vú. Cadmium còn gây rối loạn sự hoạt động của các chất như kẽm, sebon, sắt trong cơ thể, dẫn đến sự đảo lộn của nhiều quá trình sinh học, gây nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau và có thể gây tử vong.

* Tiếp xúc với cadmium trong bao lâu sẽ bị ngộ độc?

-Theo tài liệu quốc tế, hàm lượng cho phép cadmium vào cơ thể là 20-40 microgram/ngày, trong đó chỉ 5-10% thật sự vào cơ thể. Khi cadmium xâm nhập cơ thể với lượng lớn (còn tùy theo đường xâm nhập và tình trạng sức khỏe từng người) thì trong vòng 4-24 giờ người bị nhiễm độc sẽ cảm thấy đau thắt ngực, khó thở, tím tái, sốt cao, nhịp tim chậm, có thể gây buồn nôn, nôn hoặc đau bụng đi ngoài.

Tiếp xúc với cadmium dài ngày sẽ gây ngộ độc mãn, có thể gây vàng men răng, tăng men gan, gây đau xương, da xanh xao (thiếu máu), tăng huyết áp và nếu có thai sẽ làm tăng nguy cơ gây dị dạng cho thai nhi.

Cần lưu ý là ngoài những chất như cadmium, trên đồ chơi rẻ tiền còn có nhiều chất độc khác có thể gây kích ứng da (dị ứng), biểu hiện như mẩn ngứa, gây đỏ phát ban, sưng phù, đau, có thể có mụn nước gây ngứa và rát bỏng. Các biểu hiện trên da có thể thấy ngay sau khi đeo nữ trang hoặc sau nhiều ngày đeo. Tuy nhiên những trường hợp này thường người ta không nghĩ do đồ chơi, bỏ qua nguyên nhân chính nó gây hại da. Có trường hợp phản ứng ngầm bên trong nhưng người lớn lại nghĩ là do bệnh khác, đó là điều rất nguy hiểm vì trẻ con không biết nói...

* Bác sĩ có lời khuyên nào cho các bậc phụ huynh?

- Hiện tại, tất cả đồ chơi trẻ em trên thị trường không phải đăng ký và cũng không ai kiểm soát nên không biết được cái nào an toàn hoặc không an toàn. Do vậy, phụ huynh nên tránh mua những đồ chơi trẻ có thể nhai, ngậm, mút; không cho trẻ mang nữ trang rẻ tiền hoặc không rõ trong đó là những chất gì. Những trang sức như vàng, bạch kim... không thôi nhiễm thì an toàn cho sức khỏe trẻ nhưng đắt tiền và gây nguy hiểm khác cho trẻ là dễ bị kẻ xấu trộm cắp, gây hại... Tốt nhất không mang nữ trang cho trẻ em.

Trẻ cần có đồ chơi. Vì vậy Nhà nước cần ban hành ngay quy định về việc đăng ký và kiểm soát chất lượng, sự an toàn của các sản phẩm đồ chơi cho trẻ em. Việc này thế giới đã làm từ lâu nhưng ở nước ta còn bỏ ngỏ.

Khẩn trương kiểm tra đồ chơi có chứa cadmium Liên quan thông tin Mỹ phát hiện nhiều loại đồ chơi trẻ em dạng nữ trang xuất xứ từ Trung Quốc, có chứa chất cực độc cadmium nhằm tăng độ sáng bóng, trao đổi với Tuổi Trẻ hôm 13-1, tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Nguyễn Quý Việt cho hay đã yêu cầu Cục Quản lý chất lượng hàng hóa (trực thuộc Tổng cục Kiểm tra) tìm kiếm đồ chơi trẻ em có chứa cadmium trên thị trường VN, nhanh chóng đưa xét nghiệm kiểm tra. Nếu phát hiện đồ chơi có chứa cadmium và các hóa chất bị cấm sử dụng khác, cục sẽ lập tức thu hồi để tái chế hoặc tiêu hủy. Theo đánh giá của ông Nguyễn Quý Việt, thị trường đồ chơi trẻ em VN chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc. Từ trước đến nay VN chưa có quy chuẩn kiểm soát chất lượng đồ chơi trẻ em sản xuất trong nước và nhập khẩu, chỉ có một quy chế nhưng chưa đầy đủ. Từ tháng 4 tới đây, thực hiện Luật tiêu chuẩn và quy chuẩn chất lượng hàng hóa, đồ chơi nhập khẩu sẽ được kiểm tra chất lượng tại các chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng tỉnh, thành phố. Với đồ chơi trẻ em nhập khẩu, việc đánh giá sự phù hợp sẽ do Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1, 2, 3 tiến hành.

Bông tai, dây chuyền, lắc tay, đến kẹp nơ, cài... mỗi thứ hàng trăm kiểu, mỗi kiểu còn chia đến hàng chục loại kích thước lớn bé khác nhau. Và cũng từng đó chủng loại, người ta chia mức độ hàng cấp thấp, cấp cao để đưa ra mức giá phù hợp cho mọi đối tượng với lý do hết sức đơn giản: ai cũng có nhu cầu làm đẹp.

Phóng to

Các loại nữ trang xuất xứ từ Trung Quốc được bán tại chợ An Đông, Q.5, TP.HCM trưa 13-1 - Ảnh: Minh Đức

Dòng nữ trang giá rẻ Trung Quốc rất phổ biến ở các chợ, cửa hàng, những người bán rong... đặc biệt là các chợ đêm, chợ giá rẻ dành cho người có thu nhập thấp và các điểm bán trước trường học.

Tại chợ Bình Tây (Q.6), tiểu thương ngành xi mạ đang trong những ngày bận rộn nhất trong năm khi rất đông thương lái từ các tỉnh lên lấy hàng. Một rừng dây chuyền, bông tai, nhẫn, kẹp tóc... được treo dày đặc gần như kín sạp, các nhà buôn nhanh tay lựa hàng vào rổ. Một người đi lấy hàng cho biết hàng nữ trang độ tuổi nào, giới tính nào cũng có, trẻ em thì thích ngọc hoặc dây chuyền, lắc đeo tay sáng lấp lánh; người già thì thích trang sức giả vàng trong khi nam thanh niên lại thích kiểu dáng thô, xù xì. Chất liệu nữ trang cũng vô vàn, bằng nhựa, nhôm, sắt, đá, giả ngọc, sừng... dường như tất cả đều có thể trở thành nguyên liệu cho trang sức.

Cầm bộ vòng tay sáng loáng, người bán hàng nói: “Hàng này xi xịn, không lo đen. Có đủ tuổi cho vòng tay, từ bé 3 tuổi đến người lớn. Hàng trẻ em chỉ phân biệt với hàng người lớn về kích thước chứ người lớn xài kiểu gì trẻ em xài kiểu đó!”. Một tiểu thương ở chợ Bình Tây thừa nhận sự phong phú của kiểu dáng, mẫu mã không hàng nào qua được hàng Trung Quốc. Những mẫu mã của các thương hiệu trang sức nổi tiếng vừa mới giới thiệu trên catalogue thì ngay lập tức hàng Trung Quốc nhái có liền. Hàng Trung Quốc bao giờ cũng rẻ nhất, sau đó mới đến hàng VN; hàng cao cấp hơn thì nhập từ Thái Lan, Hong Kong, Hàn Quốc...

Các bộ bông tai, dây đeo xi mạ của Trung Quốc được bán theo chuỗi hoặc hộp với giá khá rẻ, loại cấp thấp 15.000-19.000 đồng/hộp năm đôi bông tai, dây chuyền 30.000-35.000 đồng/xâu 5 sợi, hay vòng đeo tay xi mạ bán theo bộ 11.000-19.000 đồng/bộ. Người lấy hàng sẽ đóng gói từng đôi, gắn nhãn hiệu và bán giá lời gấp 3-4 lần so với giá gốc.

Gần đây, nhu cầu làm đẹp, đeo trang sức theo các phim truyền hình khiến các điểm bán nữ trang dọc vỉa hè rộ lên. Theo nhiều người bán, chất lượng hàng trang sức có tuổi thọ rất ngắn, đeo một thời gian bị đen, ố hoặc gây dị ứng nhưng do hàng rất thời trang nên sức tiêu thụ mạnh. Tại một sạp bán mỹ phẩm, trang sức ở chợ Bà Chiểu (Q. Bình Thạnh), nhiều đôi bông tai, dây chuyền, lắc... được bán với giá 15.000-30.000 đồng đã bị ố đen ngay từ trong bao bì in chữ Trung Quốc.