Lực lượng quản lý thị trường lấy mẫu kiểm tra chất lượng phân bón - Ảnh: V.TR.

Ông Nguyễn Văn Thắng - chánh thanh tra tỉnh Tiền Giang cho biết cơ quan này đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra đề nghị làm rõ hành vi cố ý làm trái của ông Nguyễn Thanh Vân - chánh thanh tra sở công thương trong việc xử lý vi phạm của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón kém chất lượng.
Theo đó, có tới 20 vụ phân bón dỏm có dấu hiệu được thanh tra sở này “giải cứu”, gây thiệt hại rất lớn cho nhà nước và nông dân.

9 hồ sơ không xử phạt có dấu hiệu bất thường

Theo Thanh tra tỉnh Tiền Giang, trong hai năm 2014 và 2015, đoàn kiểm tra liên ngành chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh Tiền Giang phát hiện và lập hồ sơ 41 trường hợp phân bón không đạt chất lượng chuyển cho thanh tra sở công thương giải quyết theo thẩm quyền.

Đoàn liên ngành cũng đề nghị mức xử phạt hành chính từ 160-180 triệu đồng/vụ theo quy định tại Nghị định 163/2013 của Chính phủ.

Sau đó thanh tra sở công thương đã tham mưu cho UBND tỉnh Tiền Giang ra quyết định xử phạt 20 vụ; tự ban hành quyết định xử phạt 11 vụ, xếp hồ sơ 1 vụ do hồ sơ có sai sót và bỏ qua không xử phạt tới 9 vụ.

Thanh tra tỉnh Tiền Giang đã kiểm tra hồ sơ 9 vụ vi phạm mà thanh tra sở công thương không xử phạt, qua đó phát hiện có tới 8 vụ có dấu hiệu bất thường.

Cụ thể, thanh tra sở cho rằng cán bộ lấy mẫu thử nghiệm phân bón vi phạm quy trình nên đã xếp hồ sơ vi phạm của 6 DN gồm: Công ty Phân bón Lúa Vàng, Công ty Tiến Nông, Công ty Vina Cam, Công ty CP Tinh Hoa, Công ty Hùng Thịnh và Công ty Việt Út.

Hai vụ còn lại là Công ty CP Bình Điền và Công ty Nhật Nông đã được sở công thương tham mưu UBND tỉnh ra quyết định xử phạt. Tuy nhiên sau đó giám đốc sở lại có văn bản đề nghị thu hồi hai quyết định xử phạt với  lý do… vi phạm quy trình lấy mẫu.

Thanh tra tỉnh Tiền Giang cho rằng thanh tra sở công thương không xử phạt các DN vi phạm trong khi không trao đổi với đoàn liên ngành là thể hiện hành vi thiếu trách nhiệm và cố ý làm trái trong thi hành công vụ gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 1,2 tỉ đồng.

Tiếp tay cho phân bón kém chất lượng

Khi kiểm tra ngẫu nhiên 7/11 hồ sơ do thanh tra sở công thương xử phạt thì Thanh tra tỉnh Tiền Giang lại phát hiện thêm bất thường khác. Đó là hành vi vi phạm và đối tượng vi phạm đã bị thay đổi so với hồ sơ gốc của đoàn liên ngành lập.

Thay vì xử phạt DN sản xuất phân bón kém chất lượng thì thanh tra sở lại chấp nhận giải trình của DN đổ lỗi cho hộ kinh doanh bảo bản không tốt, bị mắc mưa… và chỉ xử phạt hộ kinh doanh.

Chẳng hạn mẫu phân bón N-P-K 16-16-8 TE của Công ty TNHH Phân bón Đất Phúc hai lần thử nghiệm đều không đạt. Khi làm việc với đoàn liên ngành, ông Võ Tấn Dũng (giám đốc công ty) thừa nhận hành vi sản xuất phân bón không đạt mức sai số định lượng cho phép so với mức công bố.

Theo quy định thì hành vi này sẽ bị phạt từ 160-180 triệu đồng. Tuy nhiên sau đó thanh tra sở công thương không phạt DN sản xuất mà lại phạt hộ kinh doanh. Thế là DN thoát án sản xuất phân bón kém chất lượng.

Với việc “ảo thuật” 7 hồ sơ trên đã biến vi phạm của DN thành vi phạm của hộ kinh doanh, gây thiệt hại cho nhà nước gần 1 tỉ đồng. Điều đáng nói là việc làm của thanh tra sở công thương đã tiếp tay cho một lượng lớn phân bón kém chất lượng được tiêu thụ trót lọt.