Phóng to

Phố biển Cefalu xinh tươi trong nắng - Ảnh: Nam Vinh

Mario Puzo đã tạo ra nhân vật trùm mafia siêu đẳng đến mức ai nấy đều ấn định vị trí địa lý của ngôi làng nhỏ Corleone như là xứ sở quê nhà mafia cả đảo Sicilia. Nhưng không chỉ Mario Puzo gây ra những hiểu nhầm về làng Corleone, dù trên đảo có rất nhiều chi tiết nhắc nhớ rằng nạn băng nhóm đã nhiều lần khuấy đảo, xáo trộn đời sống dân Sicilia.

Marlon Brando có lỗi!

Kiến trúc ở Sicilia là bản tổng hòa phong cách của những nền văn minh lớn, là giao điểm của các nền văn hóa Địa Trung Hải, từ những ngôi đền Hi Lạp cổ đại, lâu đài Trung cổ, cung điện Ả Rập, nhà thờ Baroque, phố xá, dinh thự kiểu La Mã, Normans, Byzantine, Pháp, Tây Ban Nha và Ý. Sicilia không phải là miền đất đặc Ý và câu hỏi “vậy đặc trưng của Sicilia là gì?” vẫn là mối băn khoăn của nhiều người. Dù lái xe nhiều vòng dọc ngang đảo, dù di chuyển bao lần trên đường sắt ven biển, dù leo đủ ba ngọn núi lửa lừng danh. Dù ở khắp chốn từ Palermo, Cefalu, Taormina, Segesta, Siracusa, Agrigento, Noto, Catania hay các đảo nhỏ ngoài rìa. Dù đã nếm vị ngọt khác thường của cà chua bi trồng trên đất núi lửa, đã nhấm muối biển Salina, dù ăn bao đĩa risotto thơm phức hay nhìn vào biểu tượng người ba chân trên nền cờ hai màu vàng đỏ của Sicilia phần phật khắp nơi cũng khó mà đưa ra được một câu đúc kết hoàn hảo. Nhất là với người mới lưu lại trên hòn đảo đặc biệt này hai tuần. Lại cần thêm nhiều kỳ nghỉ hai tuần nữa chăng?

Mới hạ cánh xuống sân bay thành phố thủ phủ Palermo đã cảm thấy chút chộn rộn khi nhìn thấy dòng chữ “Chào mừng quý khách đến sân bay quốc tế Falcone-Borsellino”. Hẳn mọi người sẽ nhớ đó là tên hai thẩm phán Falcone-Borsellino đã dùng cả mạng sống của mình quyết liệt chống nạn mafia vào thập niên 1980. Nhưng người ta vẫn bảo cả tài tử gạo cội Marlon Brando lẫn Al Pacino đều có lỗi trong việc làm lu mờ một loạt bộ phim kinh điển khác lấy bối cảnh ở Sicilia như Stromboli (1949), Con báo (1963), Kaos (1984), Cinema Paradiso (1988), Người đưa thư (1994), thậm chí cả phim về trùm mafia có thật Salvatore Giuliano (1961) khét tiếng tàn bạo nhưng được xưng như anh hùng bởi phong cách cướp của người giàu chia cho người nghèo!

Dù vậy, nghe mấy khách Đức trong phòng ăn sáng khách sạn nơi chúng tôi ở bày tỏ lo ngại khi đến Palermo (vốn được coi là đầu não của các vòi bạch tuộc mafia) chúng tôi vẫn buồn cười. Ra đến bến xe buýt, mới chạy đi mua vé đã có hai người khả nghi bám theo, ra chờ xe chừng 10 phút thêm một tốp khả nghi khác và khi xe buýt đến trễ cả nửa tiếng thì tôi đã đếm được đúng 16 tay móc túi lảng vảng quanh đó. Nhưng mấy “tép riu” bát nháo này chắc chắn không phải là những mafiosi thứ thiệt! Lý do: từ trước khi đến Sicilia, tôi đã không tin các “bố già” sẽ đi nhan nhản ngoài phố với chữ khắc trên trán “tôi là mafia” cho bàn dân thiên hạ hay bởi chuyến bay chật kín và hàng loạt phòng khách sạn chúng tôi hỏi đã được đặt cho kỳ nghỉ hai tuần.

Ngắm núi lửa bắn pháo hoa

Mùa hè tuyết vẫn lấp lánh trên núi lửa Etna hoạt động mạnh nhất châu Âu cao 3.350m nổi tiếng với biệt danh “Con quái vật Etna”. Năm nay “quái vật” phun trào mấy đợt liền nhưng không gây tổn thất nghiêm trọng và dân tình được dịp chiêm ngưỡng ngọn núi đỏ rực dung nham, nhìn từ Địa Trung Hải trông cứ như một cây thông Giáng sinh gắn đèn đỏ. Những người muốn trải nghiệm cảm giác đi trên đám sỏi núi lửa vẫn còn ấm một khi đã bắt đầu tour với người dẫn đường có giấy phép, khám phá Etna từ độ cao khoảng 2.500m đều cố leo càng gần đỉnh càng tốt.

Nhưng Etna không phải lúc nào cũng phun lửa, quái vật ngủ vùi quanh năm, chỉ để những hố phun âm ỉ khói. Vì thế, muốn xem núi lửa bắn pháo hoa thì đến đảo Stromboli, đi ra biển bằng tàu thủy, như diễn viên nổi tiếng thế giới Ingrid Bergman được đạo diễn Roberto Rosselini mang ra đảo cùng với tình yêu mới để làm nên bộ phim kinh điển Stromboli năm 1949. Những tiếng sấm ì ầm vọng đến phía bờ có dân sống liên tục ngay cả khi trời quang nắng ráo. Ấy là sấm của núi lửa.

Chiều tà bắt đầu leo lên sườn núi phía bên kia, tiếng sấm nghe được càng lúc càng dày hơn, rõ hơn. Và khi lên tới độ cao khoảng 900m đã thấy miệng núi lửa phun cả cột sỏi đất dung nham bắn tung lên trời kèm những quầng khói đen. Thời điểm “blue hour” được các tay máy ưa thích, lúc mà bầu trời chạng vạng sẽ có sắc xanh thẫm trên ảnh, là khi màn trình diễn pháo hoa của núi lửa Stromboli hiện ra mê ly nhất. Cứ khoảng 15 phút lại có một đợt phun trào, hàng đoàn du khách kiên nhẫn chờ dọc sườn núi, mê mải ngắm thiên nhiên kỳ thú.

Phóng to

Khám phá “quái vật” Etna - Ảnh: Nam Vinh

Săn cá kiếm... ngoài chợ

Vào thời Archimedes (ông quê ở thành phố Siracusa, Sicilia) chắc chắn không ai nghĩ đến chuyện làm cầu nối Sicilia với đất liền. Ngày nay cây cầu dài hơn 3km bắc trên eo biển Messina mệnh danh “vùng hút chìm” hứa hẹn tạo quang cảnh kiến trúc ngoạn mục đã thành thực tế trước mắt, nhưng cách đi săn cá kiếm của ngư dân Sicilia vẫn như thuở trước Công nguyên. Những tay kình ngư lão luyện vẫn dùng thuyền có tháp quan sát cùng mũi lao móc dài hàng chục mét để đâm cá và vẫn mê tín như xưa, không cho người lạ, đặc biệt phụ nữ, lên thuyền đi săn. Không có cơ hội, chúng tôi đành đi “săn” cá kiếm ngoài chợ. Nhưng đi dạo một vòng chợ mà tay chân đã rạo rực, chỉ ước có cái bếp nào cho mình để mua ngay cả mớ nguyên liệu tươi roi rói, nhảy tanh tách và xanh mỡ màng trên các quầy cá tôm, rau củ quả để thỏa sức chế biến.

Sicilia ngày trước, hôm nay và mai sau cũng vẫn luôn là vùng đất màu mỡ, trù phú. Một màu xanh um của cây cối bao trùm cả đảo. Ngay dọc những tuyến du lịch đi bộ hai bên đường cũng phủ đầy thảo mộc, gia vị và các lùm bạch hoa lấy nụ nguyên liệu trong rất nhiều món ăn truyền thống Sicilia. Đi tàu hỏa sát bên biển khơi xanh thẳm, bên kia là các làng mạc, thị trấn nhà cửa lô xô nhiều màu đẹp mắt trên núi. Ga nào dừng lại cũng có điểm tham quan, những phố biển cheo leo trên đỉnh núi san sát các cửa hiệu đồ thủ công đẹp đẽ và đi vài con đường thoai thoải lại xuống bãi cát mịn màng.