Phóng to

Thư viện của A.Yersin tại Viện Pasteur Nha Trang, đã được Bảo tàng Pasteur (Pháp) và Viện Lịch sử y học Lausanne (Thụy Sĩ) viện trợ xây dựng thành Bảo tàng A.Yersin hiện nay - Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN

Năm 1990 khu mộ A.Yersin cùng chùa Linh Sơn, nơi người dân địa phương đang thờ A.Yersin (tại xã Suối Cát, Diên Khánh) và thư viện của ông nằm ngay trong Viện Pasteur Nha Trang, do chính A.Yersin sáng lập và hoạt động đến ngày nay, đã được công nhận là một cụm di tích lịch sử văn hóa quốc gia. “Người thừa kế sự nghiệp” của A.Yersin tại VN là Viện Pasteur Nha Trang đã được Bộ Y tế giao trực tiếp quản lý, bảo quản cả cụm di tích quốc gia này.

Thế nhưng, vào năm 2004 chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Võ Lâm Phi đã có quyết định cho lập dự án đầu tư khu mộ A.Yersin, nhằm tách riêng khu mộ này ra khỏi cụm di tích liên quan đến cả cuộc đời cống hiến của nhà bác học A.Yersin tại Viện Pasteur Nha Trang, để địa phương quản lý, khai thác. Vì quyết định đó là trái thẩm quyền theo qui định của pháp luật liên quan, Bộ Y tế không chấp thuận nên không thể triển khai. Nay UBND tỉnh lại tiếp tục có kiến nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch can thiệp như nêu trên.

Phóng to

Khu mộ A.Yersin tại Suối Dầu (xã Suối Cát, huyện Diên Khánh, Khánh Hòa) hiện nay - Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN

Bác sĩ người Pháp A.Yersin (1863-1943), sinh tại Thụy Sĩ, đã được tôn vinh là “ân nhân của nhân loại” bởi ông đã nghiên cứu tìm ra được vi trùng dịch hạch cùng nhiều loại vi khuẩn gây ra một số dịch bệnh nguy hiểm. Nhờ đó mà ngành y học thế giới đã tìm được các phương pháp điều trị một số bệnh liên quan. Đồng thời chính bản thân ông đã điều chế được văcxin và serum tại Nha Trang để cứu được rất nhiều nạn nhân dịch hạch nhiều nơi trên thế giới.

Tại VN, A.Yersin đã có công lập nên Viện Pasteur Nha Trang, Trường đại học Y khoa VN (tại Hà Nội) và là hiệu trưởng đầu tiên của trường này; tìm ra cao nguyên Langbian để người Pháp xây dựng nên thành phố Đà Lạt v.v…

Cách đây gần 117 năm (1891) A.Yersin đã đến và sau đó chọn Nha Trang để sống, làm việc cống hiến cho nhân loại đến khi mất. Theo di nguyện của A.Yersin, sau khi mất vào tháng 3-1943 ông đã được chôn trên một quả đồi nhỏ để được yên tịnh, nằm ngay trong trang trại chăn nuôi Suối Dầu do chính ông lập nên tại xã Suối Cát, huyện Diên Khánh (Khánh Hòa).