* Ý kiến của anh như thế nào về nhận định "Vietkey Linux là một hệ điều hành made in VietNam" ?

Trước hết, tôi không có ý phản đối việc phát triển 1 hệ điều hành như Vietkey Linux, và thật sự là rất vui nếu có được 1 hệ điều hành đúng nghĩa! Chỉ có điều, tôi không chịu nổi những từ ngữ nhóm Vietkey sử dụng để "quảng cáo" sản phẩm của họ, những gì họ "thu được" có xứng đáng với những gì thật sự họ "bỏ ra" hay không ? Công sức của bao nhiêu người dịch KDE/Gnome đều bị cho là thành quả của họ ?!? Và mọi người cũng chỉ biết tới Vietkey Linux, chứ mấy ai biết được bao nhiều người khác bỏ thời gian rảnh rỗi để thực hiện những việc mà Vietkey Linux nói là "sản xuất" tại VN

Tại sao RedHat/SuSE dám tự hào tuyên bố họ là những "Hệ Điều Hành" thật sự ? Bởi vì họ có kernel (lõi) được tối ưu hóa theo cách riêng của họ (dựa trên kernel chuẩn tại http://www.kernel.org), ta có thể hoàn toàn coi đó là kernel của riêng họ vì nó có nhiều điểm khác biệt với kernel chuẩn. Họ có 1 đội ngũ các nhà phát triển kernel tên tuổi (RedHat với Alan Cox, Ingo Molnar, Dave Jone, và gần đây là Rik Van Riel; SuSE với Andrea Arcagenli). Họ có bộ cài đặt và cấu hình hệ thống, cũng như cấu trúc của riêng họ, RedHat với anaconda & redhat-config, SuSE với Yast2. VietKey Linux thì có gì ? Dùng lại anaconda của RedHat, dùng lại redhat-config và các cấu trúc của RedHat. Thật sự thì Vietkey Linux chỉ là 1 bản RedHat được Việt hóa, do đó nên để là "lắp ráp và sơn phết" tại VN thì hợp lý hơn là "sản xuất".

* Với tư cách là tác giả xvnkb, một phần mềm mã nguồn mở được Vietkey Linux sử dụng, anh có suy nghĩ như thế nào khi cho đến nay nhóm Vietkey vẫn chưa công bố mã nguồn của Vietkey Linux ?

Thật sự thì họ có gì để công bố hay không ?

Như tôi đã trình bày, đa số ứng dụng của Vietkey Linux chỉ là bản Việt hóa từ phiên bản chính thức của cộng đồng mã nguồn mở, do đó sự thật thì nhóm VietKey Linux có mở mã nguồn hay không cũng không ảnh hưởng gì nhiều đến sự phát triển của cộng đồng mã nguồn mở thế giới. Tuy nhiên, việc công bố mã nguồn chỉ mang đến lợi ích cho Vietkey Linux.

Là một lập trình viên, tôi nhận thấy mã nguồn mở chính là một phương thức rất tốt để nâng cao độ bảo mật trong phần mềm. Bởi vì không chỉ có nhà sản xuất mà là tất cả mọi người đều có thể tiếp cận mã nguồn, do đó việc phát hiện lỗi và sửa chữa sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.

Nếu như chúng ta cần một ví dụ về lợi ích của sản phẩm mở (mã nguồn) so với các sản phẩm đóng thì hãy nhìn vào Apache và IIS (Internet Information System). Cả hai đều là máy chủ web nổi tiếng, Apache là của cộng đồng mã nguồn mở, còn IIS là của hãng Microsoft. Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng còn nhớ các trận cuồng phong sâu máy tính như Nimda, Code Red..., tất cả đều nhắm vào IIS của Microsoft. Và thử nhẩm lại xem đã có mấy con sâu mang nhãn hiệu Apache ?

Cách thức cung cấp mã nguồn không phải là điều quan trọng, mấu chốt của vấn đề chính là nhà sản xuất có thực sự muốn mở mã nguồn hay không. Cách đây 10 năm, khi Slackware, Linux Distro đầu tiên ra đời, CDROM và Internet vẫn là những điều rất mới mẻ nhưng người dùng Slackware vẫn có mã nguồn của Slackware để mà tìm hiểu và học hỏi.

Nếu như nhóm Vietkey thực sự muốn cung cấp mã nguồn và không có điều kiện, tôi sẵn sàng kêu gọi bạn bè cung cấp cho Vietkey một máy chủ web, đồng thời sẽ phụ trách luôn việc upload mã nguồn lên mạng. Thực tế bạn tôi, anh Lê Đình Long, đã từng đề nghị nhóm Vietkey cung cấp hai đĩa CD mã nguồn để upload lên Internet nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được hồi âm.

Nhận định của tôi về Vietkey Linux như sau:

* Phần tiếng Việt: 90% lấy từ KDE-vi/Gnome-vi team http://vi.i18n.kde.org/ http://vinux.sourceforge.net/gnomevi/news.php

* OpenOffice: chưa rõ

* Mozilla: Hoàn chỉnh lại các phần đã được thực hiện trước bởi anh Thắng (http://unixcircle.org)

* Cấu trúc và tất cả các phần còn lại là lấy từ RedHat

* Trong thời gian tới nếu nhóm Vietkey tiếp tục không công bố mã nguồn, anh có tiếp tục cho phép họ sử dụng phần mềm xvnkb nữa hay không ?

Tôi hoàn toàn có thể yêu cầu họ không được sử dụng xvnkb trong các phiên bản Vietkey Linux ! Tuy nhiên, một khi xvnkb đã là mã nguồn mở thì làm sao tránh khỏi việc họ lấy, thay đổi chút ít, sửa tên chương trình và tuyên bố đó là của họ (?!?). Cách gì để giải quyết vấn đề trên ? Duy nhất chỉ còn cách từ chối hỗ trợ tất cả các yêu cầu dính dáng tới Vietkey Linux, Vietkey Linux và cả những người dùng trực tiếp sẽ không có được sự hỗ trợ của những người dùng chuyên, những người có kinh nghiệm trong Linux. Đơn giản là họ sẽ bị tẩy chay ! Đây là cách mà các nhà phát triển lõi Linux thường dùng, khi có người sử dụng nào đó báo là bị treo máy với các driver không công bố mã nguồn.

Và khi đã bị cộng đồng tẩy chay, Vietkey Linux với nhân lực là 20 người sẽ đủ sức để phát triển một hệ điều hành cho một đất nước với khoảng 80 triệu dân ?

*Được biết hiện nay anh đang làm cho một công ty bảo mật là Visc-network, nhận xét của anh như thế nào về độ bảo mật của Vietkey Linux ?

Chỉ xét sơ về khả năng vá lỗi của Vietkey Linux cũng thấy họ khó lòng cập nhật kịp về lỗi bảo mật cho người dùng. Vietkey Linux 3.0 có đa số các gói phần mềm được lấy từ Red Hat nhưng cũng không phải là phiên bản mới nhất. Hiện tại Vietkey Linux chưa có cơ chế tự động cập nhật cho người dùng như WindowsUpdate hay Red Hat Network nên nếu phần mềm có lỗi bảo mật thì người dùng chắc chắn có nguy cơ bị tấn công rất cao.

Một ví dụ, phần mềm OpenSSH đi kèm trong Vietkey Linux 3.0 có version 3.5p 1-6 (tương đương với Red Hat 9), phần mềm này mới bị một lỗi khá nghiêm trọng và nhất thiết phải được nâng cấp ngay bởi vì nó được chạy mặc định trong Vietkey Linux 3.0. Tương tự với phần mềm sendmail 8.12.8.

*Xin cám ơn anh.

(*) xvnkb là bộ gõ tiếng Việt được sử dụng trong Vietkey Linux, thông tin chi tiết về phần mềm này có thể xem tại http://xvnkb.sf.net