Phóng to

Ảnh minh họa từ internet

Mấy năm nay làm rẫy không có ăn, ông Tư nói với Tâm, “Mai cha vô lò ông Năm mua vài trăm con vịt. Hai cha con mình xuống đồng trũng sống”.

“Con có còn được đi học không cha?” Tâm hỏi. Nó thấy mấy đứa trẻ chăn vịt, đứa nào cũng bỏ học sớm.

“Mày học được tới đâu thì cứ học”, ông Tư nói sau một hồi suy nghĩ rất lung. Nuôi một đứa con ăn học thời nay thật không dễ. Mà ông có làm gì ra tiền đâu.

Nhưng chăn vịt dưới đồng trũng thì hứa hẹn khấm khá. Tôm tép vẫn còn nhiều. Lúa bây giờ trồng ngắn ngày, một năm tới bốn vụ. Chỉ cần nuôi cho bầy vịt lớn lên, rồi lùa qua những đồng gặt. Ban đêm quây lại ngủ trên cồn nhỏ dưới cầu treo, sáng ra nhặt trứng bán. Vịt già đẻ thưa thì bán thịt.

Tâm không biết nó sẽ học tới đâu. Nó nửa yêu cuộc sống thôn dã của mình, nửa muốn thoát ra. Vào đại học, lên thành phố. Mua xe hơi về chở cha nó đi một vòng nước Việt Nam cho biết.

**

Giờ thì Tâm được gọi thằng Tâm vịt. Vịt có nghĩa là bờm. Bờm có nghĩa là khoai. Khoai có nghĩa là củ chuối. Củ chuối có nghĩa là cùi bắp. Cùi bắp có nghĩa là không ra gì. Kệ. Miễn sao tụi nó đừng có nói Tâm hôi như vịt. Tâm tắm rữa kỹ càng lắm, mà vẫn cứ sợ mình mang mùi vịt vô lớp học.

Tâm học không giỏi nhưng cũng khá. Nó ráng không làm cha phải mất công tới trường họp phụ huynh, nghe cô chủ nhiệm than phiền. Nhưng học làm sao cho thiệt giỏi thì nó không biết. Cái đầu nó mau quên.

“Tâm, có một con bị lạc bầy ngoài kia kìa”, tiếng ông Tư vọng từ dưới sông. “Ra lùa nó về mau”.

Tâm bỏ cuốn vở xuống, chạy ra lùa vịt. Cái con đầu đen bị tật ở chưn đây mà. Tâm rành bầy vịt của mình gần như từng con một. Thiệt là kỳ cục. Tâm học tiếng Anh chữ nào quên chữ đó. Nhưng chỉ cần nhìn mặt con vịt một lần là không quên được.

Có bữa vịt nhà ông Tư bị bắt trộm. Ông nghi thằng Hùng đồng dưới bắt chớ không ai hết, nhưng không biết lấy đâu ra chứng cớ. Tâm nói để nó lẻn qua bầy vịt của Hùng xem. Quả nhiên nó thấy có chục con nhà mình lẫn trong đó. Nó chạy về kiu cha. Ông Tư với thằng Hùng làm một trận om sòm. Thằng Hùng nói ông Tư lấy gì chứng minh là vịt của ông. Tâm liền chạy lại mấy con vịt nhà mình, nó kiu con nào, con đó chạy ra chỗ nó. Thằng Hùng hết cãi.

Sau lần đó, ông Tư nể Tâm lắm. Ông nói Tâm có khiếu chăn vịt. Sau này ổn định bầy vịt rồi, ông để lại hết cho Tâm. Ông trở vô núi làm rẫy lại. Tâm nghe mà thấy mắc cười. Sao nó không có khiếu học Anh Văn, để khỏi phải xem bài của thằng Nam thằng Hải.

Đợt bán trứng đầu tiên, ông Tư cho Tâm năm chục ngàn. Nó bao net cho hai thằng bạn hết một sáng Chủ Nhật, chơi đủ thứ trò trên đó, vui ơi là vui. Tụi nó nói Tâm chơi dàn trận mà cứ như lùa vịt. Tâm chỉ biết cười.

Rồi cũng tới lúc có mấy con vịt già không chịu đẻ, ông Tư phải bắt bán. Hôm lái tới mua, Tâm muốn rớt nước mắt. Mấy con vịt đó, nó thân quen từ hồi còn khiết khiết. Nó biết con nào là con nào, màu lông ra sao, tiếng kêu khàn đục cỡ nào. Ngó vậy chớ mà không có con vịt nào giống con vịt nào hết, khác nhau từ tướng tá cho tới tính tình.

Ông Tư thấy nó nhăn nhó khổ sở thì bảo, “Đời là vậy đó, con à. Con vịt nó ăn tôm tép. Rồi con người ta ăn nó”.

Từ bữa đó, mỗi khi đi học về ngang qua mấy quán nướng vỉa hè là Tâm muốn nổi khùng. Mùi thịt nướng làm nó muốn ói. Mùi bia rượu có cái chi đó man rợ. Đành rằng con người ăn con vật. Nhưng đâu có nhất thiết phải ăn nhậu?

“Cha nhậu chi mà nhậu miết vậy cha?” Tâm hỏi.

“Lớn lên mày sẽ biết”, ông Tư nói. Ông thường nhậu một mình, một chai đế với vài con tép rang, trong bóng đổ của núi lên cánh đồng trũng, với mặt trời đang chìm xuống sau lưng.

Tâm nghĩ chắc cha nó nhậu để quên mẹ nó. Hay vì không quên được mẹ nó. Mà nó cũng đâu có quên. Mẹ nó giờ ở đâu? Sao nó luôn nghĩ mẹ ở rất gần, gần lắm. Mỗi khi bực mình, ông Tư hay nói, “Mày giống mẹ mày quá Tâm à”. Hay là mẹ ở trong chính nó?

Mẹ Tâm mất khi nó mới bốn tuổi. Tâm không nhớ gì nhiều, nhưng nó nhớ mẹ nó cười hiền, và hát rất hay. Có một dạo mẹ nó về thăm hai cha con. Mẹ là con chim đen làm tổ trên ngọn cây sau rẫy. Nhưng rồi cha nó đốt rẫy. Mẹ nó buồn, bay đi mất tiêu. Từ đó về sau, gặp con chim gì, Tâm cũng thấy thương thương.

Từ ngày xuống đồng trũng, Tâm rất thích nhìn những con cò. Trông chúng mới duyên dáng làm sao. Có đứng thì im lìm, có đi thì thanh thoát, cò bay thì tao nhã, cứ như một chiếc lá rơi ngang trời. Cái ông Xuân Diệu tả thiệt là đúng:

Mây biếc về đâu bay gấp gấp

Con cò trên ruộng cánh phân vân

Ở trường cô giáo giảng không phải con cò phân vân mà là tâm trạng người thi sĩ phân vân. Tâm thì nghĩ khác. Con cò nó phân vân thiệt. Đó là tại vì dạo này, có những người trên phố tập tành làm thợ săn. Họ mang súng đi vô núi, vô đồng. Gặp con gì bắn con đó, bất kể có ăn được hay không. Loài cò lâu nay sống được là vì thịt chúng quá tanh. Nhưng bây giờ gặp mấy tay thợ săn khùng, coi việc giết chóc như một thú vui, thì cò không được yên nữa.

Cò còn phân vân vì một lẽ khác: bây giờ kiếm ăn khó quá. Cò ưa ăn ốc bưu. Mà mấy quán ốc trên phố lúc nào cũng đắt khách. Người ta đi bắt sạch ốc bưu, từ lớn tới nhỏ, ngay cả ốc bưu bằng đầu ngón tay út họ cũng không tha. Con cò phân vân vì không biết hạ xuống cánh đồng nào cho có ốc.

Tâm đem chuyện này ra nói với cha thì ông Tư bảo, “Con chớ có dây vào việc của họ”. Rồi như muốn đánh lạc hướng cậu con trai, ông Tư bảo, “Hôm nay Chủ Nhật mà mày không đi chơi net sao. Tao cho tiền nè”. Cha vừa mới bán trứng đây mà. Tâm chạy vô xóm, rủ thằng Nam đi chơi net.

“Nam, đi net với tao”, Tâm đứng ngoài ngõ kêu vô.

Thằng Nam chạy ra. Vẻ mặt nó hôm nay có gì khang khác.

“Net hả? Ôi ba cái trò bắn giết trên mạng, có gì hay ho?”

“Mày tu hồi nào vậy? Đi với tao. Không bắn giết thì chơi trò khác”.

“Không phải. Anh Hùng mới có súng”, Nam hạ giọng, làm ra vẻ bí mật. “Anh ấy rủ tao đi săn”.

“Hùng nào? Hùng chăn vịt đồng dưới phải không?”

“Ờ, tao với ảnh là anh em họ mà. Mày không biết sao?”

Tâm nhớ lại cái chuyện mất vịt hồi trước. Cái tay Hùng này, sao cứ bắt mất những người bạn của nó vậy. Tâm bối rối quá, nó không biết xử trí ra sao cả.

“Thôi mày đi chơi, tao không dám cản”, cuối cùng Tâm nói. “Nhưng mày săn gì thì săn, đừng săn mấy con cò, tội nghiệp. Bắn giết mà không ăn là mang tội đó”.

**

Đùng! Đùng!

Hai tiếng nổ xé ngang đồng, dội vào vách núi. Bình yên trên đồng trũng dưới chưng núi Hòn hèo rách toang, rớm máu.

Bầy vịt dừng ăn, ngơ ngác. Tâm chạy về phía tiếng súng.

“Tâm, đó là chuyện của người ta”, ông Tư la muốn lạc giọng.

Nhưng Tâm không nghe. Nó cắm cúi chạy xuống đồng dưới. Nó chạy men theo bờ sông, chạy đua với dòng nước xiết.

Đùng! Đùng! Lại thêm hai tiếng nổ làm vỡ toang khung trời bình yên.

Nam với Hùng kia kìa. Hùng đang giương nòng, Nam nhìn theo. Xem chừng họ vẫn đang tập bắn. Vẫn chưa có con cò nào toi mạng. Cò ơi cò bay đi!

Nhưng Tâm đoán sai. Đã có một thân cò ngã xuống, đầu nghẹo một bên, hai cánh dập dềnh, máu ra loang lỗ. Tâm chạy lại nhặt xác nó. Nam với Hùng cũng chạy lại.

“Thấy đại ca mày bắn chưa”, thằng Hùng khoái trá.

“Hay thiệt! Còn hơn em bắn counterstrike nữa!”

Tâm cầm con cò đưa cho Hùng, nói, “Mày mang về ăn đi! Ăn hết đi!”

“Mày nói cái giọng gì vậy? Đừng nói là cò của mày nha!” thằng Hùng nổi xung.

“Nhưng mày bắn nó, mày phải ăn!” Tâm nói, mắt nó tóe lửa.

“A cái thằng này, lần trước nể ông già mày, mày được lừng hả”, thằng Hùng sừng sộ.

“Tao nói mày phải ăn nó!” Tâm nói như ra lệnh.

Thằng Hùng tức quá không nói được nữa, nó trở báng súng, định quật vào Tâm. Nhưng Nam đá vào gót chưn nó, làm nó mất thăng bằng và té nhào. Khẩu súng cướp cò, đùng một phát, may mà không trúng ai. Nam ôm rị lấy Hùng, nó quát lên, “Chạy đi Tâm! Chạy đi!” Nhưng Tâm cứ đứng như trời trồng, như ma nhập. Nó như không còn là chính mình nữa. Hai mắt nó như có lửa, như muốn thiêu cháy thằng Hùng. Và rồi thằng Hùng cháy thiệt. Áo nó cháy, quần nó cháy. Nó nhảy tưng tưng, quăng khẩu súng qua một bên. Nó nhảy xuống nước, nhưng lửa vẫn không tắt. Thằng Nam sợ quá. “Thôi đi Tâm! Tha nó đi!” Nó la khản giọng.

Rồi có một bàn tay đặt lên vai Tâm. Đó là ông Tư. Tâm quay đầu lại nhìn cha. Lúc đó nó mơi thôi cơn giận. Lửa ngưng bén vào người thằng Hùng.

“Kệ nó đi, con à”, ông Tư vỗ về.

Rồi hai cha con ông Tư đi về lều của họ, bước thấp bước cao, con cò rũ trong tay Tâm. Sau lưng họ, Hùng và Nam vẫn chưa hoàn hồn.

“Mình làm gì với con cò này hở cha?” sau cùng Tâm hỏi.

“Để cha đem vô rẫy chôn dưới gốc xoài, tốt cho cây xoài lắm đó”, ông Tư biết ý con nên nói vậy.

“Mai mốt xoài sẽ ra trái, phải không cha?” Tâm nở nụ cười.

Thấy con đã bình thường, ông Tư mới hạ giọng, “Mà lúc nãy con làm gì mà đốt thằng Hùng ghê vậy? Mai mốt con có giận cha, đừng làm vậy với cha nghe!”

Tâm ngơ ngác, “Con đâu có làm gì đâu?”

Ông Tư càng ngạc nhiên hơn. Ông nghĩ tới nghĩ lui. Sau cùng ông đi tới kết luận: quả thiệt cái thằng nhỏ này khó hiểu y như mẹ nó vậy.

Trong ánh hoàng hôn, bóng núi đổ dài lên cánh đồng trũng mênh mông. In lên cái nền thẫm đó, bóng hai cha con ông Tư, bước thấp bước cao đi về lều. Từ đây họ đã có thể nghe tiếng bầy vịt chộn rộn tranh chỗ ngủ.