Cứu môi trường bằng thần diệu và đậu dầu

TTCT - Các chuyên gia môi trường cho rằng một trong những biện pháp hữu hiệu và bền vững nhất để cứu lấy môi trường đang bị hủy hoại nghiêm trọng là phải giảm thiểu lượng khí thải CO₂ cùng các khí độc hại khác như CO hay SO₂ bằng cách trồng thật nhiều cây xanh.

Cây đậu dầu (Pongamia pinnata) - Ảnh: Icrisat

Khi nhìn thấy những sườn núi và đồi dốc trọc cây xanh, chúng ta có thể đoán được những hậu quả thật tai hại do nước mưa đổ xuống như thác lũ từ vùng cao nguyên chảy đến vùng đồng bằng eo hẹp giữa núi và biển, gây ra bao chết chóc tang thương bởi lũ lụt... Cần phải trồng cây ở những nơi ấy để ngăn chặn dòng nước và giữ lại đất đai, chống sạt lở. Vấn đề là phải trồng những loại cây gì để có thể phòng hộ, đồng thời mang lại lợi ích kinh tế lâu dài cho người dân sống quanh đó?

Thần Diệu

Theo tài liệu khoa học, hiện nay có hai loại cây thân cổ thụ có thể thích nghi trong điều kiện khắc nghiệt của miền Trung nước ta và có một đặc điểm chung là cùng họ đậu, nên không những không cần nhiều phân bón và sự chăm sóc mà còn làm giàu chất đạm trong đất.

Cây thứ nhất mà tôi muốn đề cập mang tên cây thần diệu (miracle tree) hay còn được gọi là cây đậu sinh, tên khoa học là Moringa oleifera. Cây mọc rất nhanh, gấp 20 lần trung bình, chỉ cần tám tháng là có thể thu hoạch lá, hoa, củ và hạt để làm thực phẩm chức năng, thức uống như trà dinh dưỡng và hạt được ép lấy dầu để ăn hay đốt...

Cành non có thể dùng làm thức ăn cho gia súc. Mặc dù cây có thể lên cao hơn 10m, thẳng và đẹp như cây kiểng, nhưng có thể trồng thấp như cây rau để dễ bề gặt hái. Một điều khá quan trọng là cây này từng mọc ở miền Nam dọc bờ biển như Nha Trang, Phan Thiết và được biết dưới tên chùm ngây.

Trước đây người VN ta không biết nhiều về tính năng dinh dưỡng rất cao của lá cây, nhất là khi phơi khô, có thể bổ sung các thức ăn có nhiều tinh bột để thay thế thịt cá về chất đạm và các rau củ quả, vì lá rất giàu các sinh tố A, C, B1, B2... và khoáng chất như canxi, sắt... nên ít trồng và dùng để làm hàng rào chắn gió.

Cây thần diệu (Moringa oleifera) - Ảnh: Treeoflife

Đậu Dầu

Cây thứ hai có thể tạm gọi là cây đậu dầu, tên khoa học là Pongamia pinnata, ít người biết đến ở VN, có thể cho năng suất về nhiên liệu năng lượng rất cao từ hạt và lá, cao hơn cả cây cọc rào (Jatropha) mà các viện khoa học VN đang ráo riết nghiên cứu. Đặc điểm của cây này là chùm rễ rất nhiều và mạnh, có thể mọc sâu trong lòng đất tới 10m nên khả năng chịu hạn rất cao, có thể chống xói mòn, sạt lở và lũ lụt rất công hiệu.

Cây cao chừng 15m sống đến trăm năm, tàn lá xum xuê và nếu là cây được chiết cành đúng cách thì bắt đầu từ năm thứ ba có thể cho quả hạt quanh năm để ép lấy dầu dùng làm nhiên liệu sinh học (biodiesel), lá có thể làm khí đốt (biogas) và phân bón hữu cơ rất tốt.

Hai loại cây này có thể trồng chung và bổ sung rất tốt cho nhau trên cùng một diện tích đất và cho thu hoạch lâu dài từ một năm đến trăm năm... Sau 10 năm, khi cây đậu dầu đã hoàn toàn trưởng thành cho năng suất tối ưu, chúng ta có thể đốn dần hết cây thần diệu để bán thân cây làm bột giấy cao cấp, còn rễ cây làm thuốc. Một khi chúng ta có được nguyên liệu dồi dào để chế biến thực phẩm và nhiên liệu năng lượng, các công ty trong và ngoài nước sẽ đổ tiền vào miền Trung để đầu tư sản xuất và tạo ra hàng vạn việc làm cho công nhân.

Vì giá trị kinh tế cao nên hai cây này có thể xóa đói giảm nghèo nhanh chóng cho nông dân miền Trung, đồng thời đóng góp vào việc giảm khí thải CO2 toàn cầu, cung cấp nguồn năng lượng sinh học đáng kể cho đất nước, nguồn thực phẩm sạch và giàu dinh dưỡng cho người và súc vật. 

NGUYỄN CÔNG KHANH(chuyên gia hệ thống)