Cuồng yêu do hoang tưởng

Đó là một trong những biểu hiện của bệnh hoang tưởng.

Hoang tưởng là hiện tượng bệnh lý liên quan đến tư duy của người bệnh. Đó là những ý tưởng, phán đoán sai lầm nhưng người bệnh luôn cho là đúng. Các ý nghĩ sai lầm đó có thể chi phối cảm xúc, ý thức và hành vi của người bệnh.

Các loại hoang tưởng gồm có:

Hoang tưởng suy đoán do quá trình tư duy, nhận định, phán xét sai. Nhóm các hoang tưởng suy đoán gồm: Hoang tưởng liên hệ, người bệnh cho rằng những gì xảy ra đều có liên quan tới mình. Người ta đang nói chuyện với nhau thì cho rằng họ bàn tán, nói xấu mình.

Hoang tưởng bị truy hại, người bệnh cho rằng người ta có âm mưu theo dõi, ám sát mình, đầu độc mình… nên sẽ ra tay trước gây hậu quả nghiêm trọng.

Hoang tưởng bị chi phối, người bệnh cho rằng ai đó dùng dòng điện, sóng siêu âm, siêu lực… để điều khiển, chi phối ý nghĩ, hành động của họ.

Hoang tưởng ghen tuông, người bệnh luôn nghi ngờ lòng chung thủy của vợ, chồng, người yêu. Vì nghi ngờ ngoại tình nên họ sẽ theo dõi, rình rập, đánh ghen vô cớ. Dạng hoang tưởng này rất phổ biến.

Hoang tưởng kiện cáo, người bệnh cho rằng mình bị trù dập, suốt ngày đi kiện cáo. Hoang tưởng tự buộc tội, người bệnh nhận tất cả trách nhiệm, tội lỗi về mình.

Họ luôn dằn vặt đau khổ dẫn tới tự sát. Hoang tưởng nghi bệnh, đó là những người luôn cho rằng mình bị bệnh nào đó hoặc bị rất nhiều bệnh, lúc nào cũng đi khám, điều trị bệnh mặc dù khi thăm khám bác sĩ đều nói không bị bệnh. Tất nhiên những người này sẽ không tin.

Cũng có bệnh nhân cho rằng mình rất tài giỏi, cái gì cũng biết, luôn đặt mình lên trên mọi người, đó thuộc dạng của hoang tưởng tự cao. Tương tự là hoang tưởng phát minh, bệnh nhân miệt mài nghiên cứu, cho rằng mình sẽ phát minh ra được những máy móc, lý thuyết này nọ. Một dạng nữa là hoang tưởng được yêu, bệnh nhân cho rằng mình rất đáng yêu.

Nhóm thứ hai là hoang tưởng cảm thụ. Loại này do các rối loạn tri giác, cảm xúc, ý thức bị sai lệch sinh ra. Trong đó chúng ta sẽ nhận thấy các dạng: Hoang tưởng nhận nhầm, người bệnh nhận mình là người khác, người lạ lại cho là rất quen, người quen thì nói lạ.

Hoang tưởng gán ý, cái gì xảy ra hay ở xung quanh mình, bệnh nhân cũng gán cho ý nghĩa đặc biệt. Hoang tưởng đóng kịch, bệnh nhân thấy xung quanh mình như đang diễn ra một sân khấu kịch và cho rằng bản thân mình là một vai kịch.

Hoang tưởng kỳ quái, các hiện tượng, sự việc xung quanh trở nên kỳ quái, kinh dị như ma quỷ thần thánh. Cuối cùng là hội chứng Cotard, bệnh nhân thấy mọi sự sụp đổ, tan biến, bản thân bệnh nhân không tồn tại, nội tạng tan biến, rỗng tuếch. Bệnh nhân vô cảm hoặc đau khổ rồi tự sát.

Thực tế, những người bị hoang tưởng đa số có nhân cách dạng hoang tưởng từ trước. Có thể như quá tự ti, không tin tưởng, nghi ngờ, lo lắng mọi thứ, người hay ghen, hay phán xét, thích “chiến đấu - thưa kiện”, người hay moi móc…

Nguyên nhân của bệnh hoang tưởng không rõ ràng, chủ yếu do nội sinh từ bên trong não. Dân gian chúng ta hay nói bị “loạn óc”, “chập mạch”. Người bệnh vẫn giữ cuộc sống tương đối bình thường, vẫn đi làm, sinh hoạt gia đình và xã hội…

Tuy nhiên, người bệnh không công nhận mình sai, mình bị bệnh. Chỉ khi nào hành vi hoang tưởng của họ gây hậu quả xấu, vi phạm pháp luật… cơ quan pháp luật thấy có vấn đề tâm thần đưa đi giám định thì mới rõ.

Đối với những người bị hoang tưởng, chúng ta nên quan sát, lắng nghe để xác định họ có ý tưởng, suy nghĩ, hành vi không đúng với thực tế, khách quan hay không.

Nếu có, chúng ta nên trung lập, không đồng ý cũng không tranh cãi với họ để họ không có cớ củng cố ý nghĩ của mình, cũng như theo dõi đề phòng các hành vi hoang tưởng của bệnh nhân gây ra.

Người bệnh nên được đưa đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần khám xác định và điều trị càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó phải uống thuốc an thần kinh mạnh do bác sĩ chuyên khoa tâm thần chỉ định mới làm mờ nhạt và xóa bỏ được hoang tưởng.

Bác sĩ LƯƠNG HỮU THÔNG