Báo Straits Times cho biết Cuba bắt đầu đầu tư mạnh cho nghiên cứu khoa học và công nghệ sinh học, trong đó có bào chế các loại văcxin, từ giữa những năm 1980, với sự hậu thuẫn của Liên Xô cũ. Với dân số khoảng 11,2 triệu người nhưng Cuba có đến 52 viện nghiên cứu tại thủ đô Havana và hơn 12.000 nhà nghiên cứu trong ngành y sinh học.

Giáo sư Michael Levin thuộc Bệnh viện St Mary ở London (Anh) nhận định Cuba có những phòng thí nghiệm tốt nhất với đội ngũ nhà khoa học y khoa đạt tiêu chuẩn thế giới. Các nhà khoa học phương Tây rất bất ngờ khi đặt chân đến Trung tâm Công nghệ sinh học Cuba vì quy mô của nó. Đi vào hoạt động từ năm 1986, trung tâm này là đầu tàu trong hoạt động nghiên cứu mới nhất về các loại văcxin, trong đó có văcxin phòng chống ung thư và văcxin phòng chống HIV-AIDS.

Nhiều nhà khoa học trong ngành miễn dịch quốc tế cho biết các khâu nghiên cứu, phát triển, cải tiến sản phẩm, sản xuất và tiếp thị văcxin của Cuba hoạt động nhịp nhàng ở cùng một nơi. Đó là do nền công nghiệp dược phẩm thuộc sở hữu chung do Nhà nước quản lý và đầu tư.

Mô hình này hoàn toàn khác với các nước phương Tây. Nhờ đó trong 100 bằng sáng chế quốc tế cấp cho lĩnh vực y dược phẩm thì Cuba đã chiếm 26 sản phẩm.

Trong đó, nổi bật là công trình văcxin phòng bệnh viêm gan siêu vi B được giới khoa học thế giới đánh giá cao về chất lượng. Hiện loại văcxin này đã xuất khẩu đến hơn 30 nước. Thậm chí, truyền thông Anh từng đánh giá rằng công trình nghiên cứu văcxin viêm gan B này của Cuba trở thành tiêu chuẩn chung cho ngành công nghiệp dược phẩm thế giới.

Nhiều nước hiện nay đã ký kết thỏa thuận hợp tác nghiên cứu khoa học và sản xuất dược phẩm, trong đó có những sản phẩm điều trị ung thư. Viện ung thư Roswell Park của Buffalo (New York) đã ký kết hợp tác với Trung tâm Phân tử miễn dịch học Havana (CIM) để nhập khẩu văcxin CimaVax.

Đây là loại văcxin đã trải qua hàng chục năm nghiên cứu và thử nghiệm nghiêm ngặt ở Cuba. CimaVax phát huy tác dụng giảm thành công phản ứng kháng thể ở bệnh nhân ung thư phổi và giảm tăng trưởng khối u, kéo dài cuộc sống cho người mắc bệnh. Tại Cuba, bệnh nhân gần như được chính phủ hỗ trợ miễn phí loại văcxin này vì giá chỉ khoảng 1 USD cho mỗi liều.

Trong khi đó, Bộ Y tế VN cũng đang tìm hiểu thêm về văcxin 5 trong 1 do Cuba sản xuất, có thành phần ho gà toàn tế bào nhưng sản xuất bằng công nghệ tái tổ hợp, ít phản ứng phụ và giá thành chỉ từ 2-4 USD/liều.