Giá điện tăng 7,5% kể từ ngày 16-3-2015 góp phần vào mức tăng chung của CPI khoảng 0,19% - Ảnh: C.V.K.

Như vậy, CPI năm 2015 so với năm 2014 chỉ tăng 0,63%. Với dãy số liệu 10 năm (từ 2006) được TCTK đưa ra cho thấy CPI năm nay đã tăng thấp nhất trong 10 năm qua.

Theo TCTK, nguyên nhân khiến chỉ số giá tháng 12 tăng là vì nhóm lương thực tăng 0,45% do các thương nhân thu gom lúa gạo cho hợp đồng xuất khẩu sang Indonesia và Philippines, và nhu cầu cho chế biến phục vụ hàng Tết Nguyên đán bắt đầu tăng.

Một số mặt hàng thực phẩm tươi sống tháng này cũng đã tăng cao hơn tháng trước do nhu cầu tiêu dùng thực phẩm vào tháng cuối năm chuẩn bị hàng tết tăng cao như thịt bò, hải sản tươi sống với mức tăng từ 0,22-0,98%.

Đánh giá cả năm 2015, TCTK liệt kê các yếu tố khiến tăng CPI, trong đó có một số tỉnh, thành phố điều chỉnh giá dịch vụ y tế tăng theo lộ trình góp phần làm CPI cả nước tăng khoảng 0,07%; giá điện tăng 7,5% kể từ ngày 16-3-2015 góp phần vào mức tăng chung của CPI khoảng 0,19%; do đồng nhân dân tệ bị phá giá, thực hiện chính sách tiền tệ linh hoạt Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã điều chỉnh tỉ giá tác động đến mức tăng chung của CPI năm 2015 khoảng 0,72%... 

Các yếu tố giữ cho CPI có mức tăng thấp: nguồn cung về lương thực, thực phẩm trong nước dồi dào, ngoài ra sản lượng lương thực của thế giới tăng cùng với sự cạnh tranh với các nước như Thái Lan, Ấn Độ nên việc xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp khó khăn hơn.

Trong năm 2015, chỉ số giá lương thực liên tục giảm từ tháng 3 đến tháng 10, có 4 tháng tăng nhưng mức độ tăng không cao, nguyên nhân chính là do tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp nhiều khó khăn.

Xuất khẩu gạo sang Trung Quốc giảm mạnh… bởi Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu gạo theo hình thức qua biên giới, tăng cường nhập khẩu theo đường chính thức từ nhiều nguồn cung với giá thấp của Ấn Độ, Pakistan, Myanmar.

Ngoài ra, trong năm 2015 Thái Lan đã bán tháo gạo tồn kho. Trước đây, Thái Lan chủ yếu tập trung xuất khẩu các sản phẩm gạo cao cấp, thị phần gạo cấp thấp gần như không quan tâm, nhưng trong hai năm trở lại đây Thái Lan bắt đầu gia tăng, chiếm lĩnh thị trường gạo cấp thấp - thị phần chủ yếu của gạo Việt Nam.

Thêm vào đó, gạo Myanmar và Campuchia nổi lên là những đối thủ cạnh tranh trực tiếp với gạo Việt Nam và từng bước chiếm lĩnh thị trường.

Bình quân trong 11 tháng đầu năm 2015, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam giảm 30,74 USD/tấn so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu gạo gặp khó khăn đã tác động đến giá bán buôn, bán lẻ gạo trong nước giảm theo.

Chỉ số giá nhóm lương thực năm 2015 giảm 1,24% so với cuối năm trước...