Vở diễn Công lý không gục ngã tô đậm phẩm chất, khí tiết của kẻ sĩ Thăng Long Ngô Thì Nhậm - Ảnh: Đức Triết

Nhưng đấy là khát vọng của ngàn đời, thêm một lần được chiếu rọi trên sân khấu bằng những sáng tạo đầy thú vị từ vở kịchCông lý không gục ngã.

Sẽ được Nhà hát Tuổi Trẻ ra mắt khán giả Hà Nội lúc 20g ngày 17-5, Công lý không gục ngã là vở kịch lịch sử được tác giả Lê Chí Trung sáng tạo từ lát cắt của chính sử về cuộc tranh giành quyền lực giữa phe Trịnh Tông và phe Trịnh Cán trong phủ chúa ở thời điểm chúa Trịnh Sâm mang bệnh nặng.

Ðấy là câu chuyện đậm sắc màu ước vọng, lần đầu tiên kể về quan thị lang Ngô Thì Nhậm trước vụ án “cậu giời” Ðặng Mậu Lân…

Gọi đây là “mối tình đầu” của mình với Nhà hát Tuổi Trẻ - dù đã ở tuổi 77 - hơn hai tháng qua, đạo diễn NSND Doãn Hoàng Giang đã “đắm đuối” với từng lớp kịch, vai diễn. Và ông tiếp tục cần mẫn sáng tạo vở mới này trên phong cách dàn dựng quen thuộc khi đẩy xung đột kịch, tính cách nhân vật đến tận cùng trong sự tương phản chan chát.

Ðược mở màn bằng tiếng chuông réo rắt, bằng những âm thanh cuộn đầy bão dông, vở kịch đã kéo khán giả bước vào phố phường Thăng Long toàn khổ đau do “cậu giời” Ðặng Mậu Lân gieo rắc.

Bước vào nên cảm thấy âu lo - không hiểu quan thị lang Ngô Thì Nhậm có đủ dũng khí giữ vững cán cân công lý khi ông gần như đơn thương độc mã trước bao mưu đồ chính trị giành giật vương quyền của các phe phái nơi phủ chúa, để rồi chua xót khi trống kêu oan treo khắp kinh thành mà nào có ai dám đánh?

Kể về một vụ án nhưng vở kịch không bị rơi vào khô cứng. Ðạo diễn đã xử lý sân khấu với những lớp diễn ước lệ đạt tính biểu cảm cao như những tiếng trống kêu oan chẳng thể vang, chồng tráp tiền hối lộ cao vượt mặt người... trên nền nhạc đậm chất ca trù Thăng Long.

Hòa quyện vào đó là những lời thoại mạnh mẽ, thâm trầm: Công lý  nằm ở trong tay kẻ mạnh, nằm ở trong tay những kẻ có quyền và công lý ngự trên ngôi cao... Kẻ sĩ mà cúi đầu trước cường quyền, sao còn gọi là kẻ sĩ... Dân chúng trông cậy vào pháp luật và công lý. Vậy mà công lý cúi đầu thì dân lành biết trông cậy vào đâu?…

Ði cùng những sáng tạo ấy, các tuyến nhân vật của vở kịch đã phát triển khá độc lập và phong phú. Ðiển hình là nhân vật Ngô Thì Nhậm mang khí tiết của kẻ sĩ Thăng Long với bao nỗi trăn trở, đớn đau, nhiều khi tưởng như bất lực trước vận nước đen tối và nỗi thống khổ đến cùng cực của con dân...

Một điều thú vị nữa là vở kịch không chỉ có tuyến thuận chiều như lịch sử đã viết về “cậu giời”  Ðặng Mậu Lân - con người vô học mà đểu cáng, cậy thế chị làm càn, và chúa Trịnh Sâm - một ngọn đèn sắp tắt khi “đã hết thời oanh bây giờ đến thời liệt”; mà còn có một cách nhìn khác về tuyên phi Ðặng Thị Huệ - người đàn bà đẹp dẫu vẫn đầy mưu đồ toan tính nhưng lại bối rối giữa tình yêu chúa và ngôi vương cho con…

Mỗi lớp lang của vở kịch bởi vậy luôn là một đời sống nội tâm nhân vật đầy phức tạp. Các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi Trẻ như Quang Ánh (Ðặng Mậu Lân), Bảo Thanh (Ðặng Thị Huệ), NSƯT Bùi Như Lai (Ngô Thì Nhậm)... đã gọi đây là cuộc thử sức mới không dễ dàng gì.

“Thầy Giang hướng dẫn chúng tôi khi vào vai nhân vật hãy quên mình đi mà phải là chính nhân vật ấy. Tôi đã vào vai Ðặng Mậu Lân theo cách ấy.

Và dù đã đóng nhiều vai phản diện nhưng với tôi, vai diễn này vẫn là một thử sức đòi hỏi sự công phu, trau chuốt, đem lại được cảm giác ghê tởm, khinh ghét cho khán giả khi nhập vai cậu giời” - nghệ sĩ Quang Ánh đã chia sẻ như thế.

Sau buổi ra mắt, vở kịch Công lý không gục ngã sẽ chính thức công diễn từ ngày 24-5 tại rạp Tuổi Trẻ, 11 Ngô Thì Nhậm, Hà Nội.