TS.Vũ Ngọc Long khẳng định dự án lấn sông Đồng Nai có dấu hiệu vi phạm nhiều Luật

Hội thảo do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật VN phối hợp với Viện Nghiên cứu Lập pháp của Quốc hội tổ chức.

Dự án lớn, chỉ tham vấn 20 hộ dân

TS. Vũ Ngọc Long, Viện trưởng Viện Sinh thái học miền Nam đã thay mặt nhiều chuyên gia trong nhóm nghiên cứu độc lập về dự án “cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai” khẳng định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của dự án chỉ trình bày vắn tắt và sơ sài ý kiến tham vấn 20 hộ dân sống trong vùng thi công.

Theo TS. Long, điều này cho thấy dự án đã không xem xét đầy đủ các khu vực bị ảnh hưởng, xem nhẹ ý kiến cộng đồng địa phương và tri thức bản địa.

TS. Long cho biết, từ thực tế này, Mạng lưới sông ngòi VN (VRN) đã triển khai một tham vấn cộng đồng rộng rãi và chi tiết hơn đối với các hộ dân sống ở khu vực dự án, phía bờ sông đối diện, và khu vực hạ lưu.

“Qua khảo sát tham vấn, cho thấy động đồng địa phương đặc biệt lo ngại về thay đổi dòng chảy và gia tăng xói lở đường bờ. Nhạy cảm nhất là khu vực Cù Lao Phố có nền đất cát và đất sét, nằm ở vị trí trực diện với hướng dòng chảy chính. Vì vậy, nhiều ý kiến lo ngại dự án này sẽ thu hẹp dòng chảy và làm xoáy nước 2 mạnh hơn, đe họa bờ sông phường Quyết Thắng và mũi Cù Lao Phố” - ông Long nêu.

Theo ông Long, dự án này rất xem nhẹ việc tham vấn cộng đồng và tri thức bản địa, nên không hề có thông báo gì cho cộng đồng ở Cù Lao Phố và phường Bửu Hòa.

“Việc họp dân ở phường Quyết Thắng cũng chỉ được tổ chức sau khi có nhiều phản ứng của công luận khiến dự án tạm dừng triển khai. Còn hầu hết người được tham vấn đều phản đối dự án, một số ít người còn lại không có ý kiến vì chưa thấy tác động của dự án” - TS. Long cho hay.

Báo cáo kết quả tham vấn của nhóm chuyên gia cũng chỉ rõ, nội dung báo cáo ĐTM của dự án rất sơ sài, thiếu nhiều số liệu, dữ liệu cần thiết về các vấn đề quan trọng như thành phần và độ an toàn của đất đá khi đổ xuống dòng sông, không chỉ rõ phần lấn ở đáy sông là bao nhiêu... 

Có dấu hiệu vi phạm nhiều Luật

Về tính pháp lý của dự án, theo TS. Long, dự án lấn sông Đồng Nai rất bất hợp lý và có nhiều dấu hiệu vi phạm các luật và quy định hiện hành. Đó là dấu hiệu vi phạm Luật Tài nguyên nước về các hành vi nghiêm cấm “đặt vật cản, chướng ngại vật, xây dựng công trình kiến trúc, trồng cây trái phép gây cản trở dòng thoát lũ, lưu thông nước ở các sông, suối, hồ, kênh, rạch”, vi phạm Luật Bảo vệ môi trường 2004, vi phạm Luật Phòng, Chống Thiên tai 2013, vi phạm Luật Giao thông Đường thủy nội địa 2004…

TS. Đào Trọng Tứ (Mạng lưới sông ngòi VN) cho rằng, sự bất thường ở dự án lấn sông Đồng Nai là dự án này liên quan đến 11 tỉnh, thành mà con sông Đồng Nai chảy qua, liên quan đến 18 triệu dân, nhưng tỉnh Đồng Nai không xin tham vấn các địa phương liên quan.

Không chỉ có dấu hiệu vi phạm các luật, theo nhóm chuyên gia nghiên cứu độc lập, dự án “cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai” có bản chất là dự án chỉnh trị sông có tác động rất nhiều vào dòng sông và xây mới cơ sở hạ tầng. Quy mô của dự án cho thấy, đây chính là ý đồ xây dựng một đô thị phát triển trên sông chứ không còn là làm kè ven sông như thông tin ban đầu.

Từ thực tế này, Mạng lưới sông ngòi VN đề nghị Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông Đồng Nai cần có giải pháp ngăn chặn và cứu con sông Đồng Nai trước nguy cơ bị hủy hoại.