Phóng to

Cá thác lác

Hấp dẫn từ thương hiệu có sẵn

Ông Lê Văn Kháng, Giám đốc Công ty Thủy sản và Xuất nhập khẩu Côn Đảo, đã nhận rõ tiềm năng xuất khẩu của cá thác lác: "Rất nhiều khách hàng nước ngoài tìm đến chúng tôi đặt mua cá thác lác". Nhưng theo ông, do nguồn nguyên liệu hạn chế, nên công ty chỉ có thể đáp ứng được những sản phẩm chả cá biển, hoặc phải nhập nguyên liệu là cá Pôlắc từ Bắc Mỹ - có độ dai tương tự.

Ông Kháng khẳng định: "Đầu ra rất thông thoáng. Giá chả cá thác lác tại thị trường Mỹ hiện nay vào khoảng bốn đô-la Mỹ/kg".

Đầu năm 2005, Nông trường Sông Hậu đang xúc tiến việc liên doanh cùng một công ty hàng đầu ở châu Âu để chế biến và tiêu thụ nhiều mặt hàng thủy sản. "Cá thác lác cũng là đối tượng chúng tôi nhắm đến" - bà Trần Ngọc Sương, Giám đốc Nông trường Sông Hậu, cho biết.

Theo tài liệu của khoa Thủy sản - trường Đại học Cần Thơ, cá thác lác thường được gọi với tên tiếng Anh là Notopterus notopterus Pallas, hiện có ở sông rạch nước ngọt tại Ấn Độ, Thái-lan, Myanmar, miền nam Việt Nam. Đây là loài cá có thịt ngon và có giá trị thương phẩm khá cao.

Nhưng con cá thác lác ở Hậu Giang lại có nét độc đáo riêng không nơi nào có được và cũng chưa có giải thích nào xác đáng. Kết quả khảo sát trong năm 2004 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang cho thấy: Cá thác lác Hậu Giang có màu trắng sáng, vẩy mịn, thịt có màu trắng trong, sớ thịt mịn và dai. Trong khi đó, cá thu được từ những tỉnh khác có màu trắng sậm, vẩy to, thịt màu trắng đục, sớ to hơn và không dai bằng.

Một phân tích khoa học của bộ môn Công nghệ thực phẩm, thuộc khoa Nông nghiệp trường Đại học Cần Thơ, cũng cho kết quả: Hàm lượng protein thô trong cá ở Hậu Giang là 17,8%, trong khi ở các tỉnh khác tại ĐBSCL chỉ đạt 15,95%.

Có cung nhưng thiếu cầu

Ông Lê Văn Kháng thừa nhận, khó khăn duy nhất của sản phẩm chả cá thác lác xuất khẩu chính là nguồn nguyên liệu. Ông nói: "Theo tìm hiểu của tôi, các doanh nghiệp Việt Nam đôi ba tháng mới xuất được một container".

Nhiều chủ vựa mua cá thác lác tại Hậu Giang cho biết, lượng cá khai thác không ổn định. Do đặc điểm tự nhiên, mùa cá chỉ rộ khoảng năm tháng, từ tháng 10 đến tháng 2 Âm lịch.

UBND tỉnh Hậu Giang đang xúc tiến xây dựng thương hiệu cá thác lác Hậu Giang. Ông Huỳnh Phong Tranh, Chủ tịch UBND tỉnh, nói: "Năm 2004, sản lượng khai thác chỉ đạt hơn 360 tấn, tập trung ở thị xã Vị Thanh và hai huyện Phụng Hiệp, Long Mỹ". Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, việc nâng sản lượng cá thác lác lên hàng nghìn tấn mỗi năm trong thời gian tới là điều không khó.

Đầu tư khoảng một tỷ đồng cho trại sản xuất cá thác lác giống với năng lực cung cấp năm triệu con giống/năm ở xã Thạnh Hòa, huyện Phụng Hiệp, Công ty Côn Đảo hiện đã cung ứng trên một triệu con giống cho nông dân. Ngoài ra, Hậu Giang còn có một trại sản xuất của tư nhân, có năng lực cung cấp tương đương. Ông Lê Hùng Việt, Chánh văn phòng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, tỏ ra lạc quan: "Với đầu ra xuất khẩu thông thoáng, nhất là giá cá nội địa đang ở mức 50.000 - 60.000 đồng/kg, nông dân đang rất háo hức".

Theo Tiến sĩ Dương Nhựt Long, Trưởng bộ môn Kỹ thuật nuôi thủy sản (khoa Thủy sản Đại học Cần Thơ), với chế độ thức ăn hợp lý, cá thác lác có thể đạt trọng lượng 0,1 kg/con sau 6 - 8 tháng nuôi. Do đó, các hình thức nuôi ghép, bán thâm canh hoặc thâm canh tại các huyện Long Mỹ, Phụng Hiệp và thị xã Vị Thanh là khả thi.

Ông Kháng cho biết: "Ngay đầu tháng 4-2005, công ty chúng tôi sẽ có nguyên liệu cá nuôi để xuất khẩu". Nhưng để nông dân tránh được bài học nghiệt ngã của thương trường, rút ra từ bao loại cây, con khác, thì ngoài việc chủ động quy hoạch diện tích nuôi thả, theo Giáo sư Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng trường Đại học An Giang: "Trước hết, nên tập trung hướng đến tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm của châu Âu ngay từ khâu nuôi thả. Khi doanh nghiệp chế biến đỡ rủi ro, nông dân mới dễ thở".