01/02/2012 06:43 GMT+7

Chuối ép trung du

VÕ KHOA CHÂU

AT - Trái chuối xanh dùng ăn sống với rau xanh, xắt mỏng kẹp thêm miếng thịt heo luộc, chấm nước mắm cái, dìu dịu ớt, tỏi, chanh, đường. Nải chuối chín vàng ươm trên bàn thờ. Buồng chuối xanh xuống chợ huyện núi, điểm một vài trái hườm mời mọc.

Chuối ép trong túi nilông

Sách Đại Nam quốc âm tự vị, ấn bản năm 1895, học giả Huỳnh Tịnh Paulus Của đã kê ra đến những 18 loại chuối. Nào là chuối cau, chuối lùn, chuối tiêu, chuối sứ, chuối ngự, chuối mốc, chuối ba hương... “Mẹ già như chuối ba hương/ Như xôi nếp một, như đường mía lau”.

Trong những loại chuối kể trên, có chuối mốc, mà người dân ở Tiên Phước gọi là chuối nai, dùng làm chuối ép mới đúng điệu, đúng bài bản, luôn luôn để lại vị ngọt ngào ấn tượng.

Làm chuối ép mang tính thuần thủ công, giản tiện. Dụng cụ đơn sơ, ngoài lò đất để sấy chuối, chỉ cần một cái sịa và hai tấm ván mỏng là đủ. Trước hết phải chọn chuối già, chuối càng già càng cho nhiều mật. Ủ chuối thật chín muồi, thậm chí chỉ vừa đụng nhẹ thôi cũng đủ làm cho trái chuối rời khỏi nải. Lúc này vỏ chuối rất mỏng, ta chỉ cần bóc nhẹ vỏ. Thế rồi đem chuối phơi nắng. Nếu gặp ngày mưa thì xông trên lò lửa. Sau đấy, lăn đều cho trái chuối ra mật. Và cứ thế trái chuối mỏng dần ra, mật chuối sánh lại một màu nâu sẫm. Mè được rang chín vàng thơm, chà sạch vỏ, một màu trắng “bắt mắt”. Ta chấm mè lên từng lát chuối dẻo mật. Bây giờ chuối ép điểm lấm tấm những hạt mè trắng, chen chúc trên nền nâu sẫm của trái chuối đã được ép mỏng, xinh xắn và mềm dẻo chất mật ngọt lịm.

Sau đó, ta sấy chuối. Tuy công việc đơn giản nhưng cũng cần kinh nghiệm. Lửa sấy không “non” quá, mà cũng chẳng “già” hơn. Độ nóng điều hòa sẽ cho trái chuối chín vàng đẹp mắt, không bị nám đen mà cũng không khô cứng, làm mất hương vị ngọt dẻo đậm đà. Xong xuôi, cho thành phẩm “ngọt ngào” vào túi nilông trắng. Túi nhỏ từ 4-5 trái. Túi lớn thì 10-12 trái.

Về Tiên Phước, đến thăm nhà bạn bè hoặc xóm giềng thơm thảo, đối ẩm bát nước chè đậm trung du, khách còn được mời ăn miếng chuối ép ngọt ngào. Kể sao cho hết được. Cái chát chát của hạt chuối vườn, vị béo béo của hạt mè đất ruộng, trộn với chất ngọt lịm trái chuối quê nhà, như gom cả hương vị thiên nhiên vào từng miếng, nhấm nháp.