Phóng to

Sáng 26-5, thượng tá Phan Văn Cường - trưởng đoàn kiểm tra liên ngành - đã phải bịt mũi vì chịu không nổi khi đi qua hệ thống xả nước thải của Công ty TNHH Taung Liang, Bình Dương - Ảnh: Anh Thoa

* Thưa ông, gần đây liên tiếp các vụ vi phạm môi trường bị phanh phui, có cảm giác pháp luật bị coi thường?

Phóng to " Việc chưa xử lý hình sự được một vụ nào cũng là lý do để người vi phạm khinh nhờn pháp luật"

- Ngày 26-3, tôi có chủ trì cuộc họp với Tổng cục Cảnh sát điều tra tội phạm, Cục Cảnh sát môi trường và đại diện một số cơ quan hữu quan để đánh giá bước đầu tình hình xử lý vi phạm về môi trường.

Kết quả cho thấy chưa khởi tố được một vụ án, một bị can nào về tội phạm môi trường. Một trong những lý do là khái niệm “gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng” tuy đã quy định trong Luật bảo vệ môi trường nhưng lại chưa được định nghĩa trong Bộ luật hình sự nên các cơ quan tư pháp lúng túng trong việc áp dụng luật. Việc chưa xử lý hình sự được một vụ nào cũng là lý do để người vi phạm khinh nhờn pháp luật. Tuy nhiên, xử lý hình sự chỉ là một biện pháp, còn có các hình thức xử lý khác như phạt tiền, đình chỉ hoạt động, di dời cơ sở gây ô nhiễm đi nơi khác...

Phải nói rằng các cơ quan chức năng của ta chưa có sự phối hợp để áp dụng các hình thức xử lý phù hợp “đúng người, đúng tội, đúng pháp luật” đã làm cho việc tuân thủ pháp luật về môi trường chưa thật sự nghiêm minh.

* Nghĩa là chế tài xử phạt chưa đủ mức răn đe nên người ta vẫn tiếp tục vi phạm?

- Nhiều doanh nghiệp sẽ so sánh cái “giá” nộp phạt với việc “tiết kiệm” chi phí xử lý nước thải, rác thải để chọn cách có lợi hơn cho mình. Vì vậy phạt bằng tiền chỉ là một hình thức. Các biện pháp làm cho doanh nghiệp sợ hơn nhiều việc nộp tiền phạt chính là tạm đình chỉ, đình chỉ vĩnh viễn hoạt động, buộc di dời đến địa điểm khác.

Để áp dụng các biện pháp này, một mình cảnh sát môi trường hoặc cơ quan chuyên môn là sở tài nguyên - môi trường không làm được, mà phải là cơ quan nhà nước được giao thẩm quyền đã cấp phép đầu tư thì có quyền đình chỉ tạm thời, đình chỉ vĩnh viễn, thu hồi giấy phép hoạt động của doanh nghiệp căn cứ vào mức độ, tính chất của hành vi vi phạm.

Phóng to

Cơ quan chức năng đào đường ống ngầm xả thải trộm của Tung Kuang - Ảnh: M.Q.

Tháo dỡ hệ thống xả thải trộm tại Tung Kuang

HÀ NỘI - Ngày 26-5, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cùng cảnh sát môi trường tỉnh Hải Dương tiến hành khám nghiệm hiện trường vụ nhà máy sản xuất nhôm định hình thuộc Công ty Tung Kuang (trụ sở tại xã Cẩm Phúc, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương) xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường, đồng thời yêu cầu Tung Kuang tự tháo dỡ hệ thống đường ống mà công ty này sử dụng để xả thải trộm.

Kết quả khám nghiệm cho thấy Tung Kuang đã xây dựng ba đường ống xả thải trộm với các kích cỡ đường kính lớn bé khác nhau chôn sâu dưới lòng đất hơn 3m. Số tang vật này sau đó đã bị thu giữ, giao cho Công an Hải Dương xem xét, nếu có dấu hiệu hình sự sẽ xử lý.

- Đấy là một thực tế. Doanh nghiệp đóng thuế, tạo ra công ăn việc làm cho địa phương. Cho nên nhiều địa phương lo ngại nếu mình siết chặt kỷ cương về môi trường và yêu cầu thực hiện nghiêm nghĩa vụ về môi trường thì doanh nghiệp có thể chạy sang chỗ khác, cho nên có những nơi đã lơ là kiểm soát ô nhiễm môi trường, coi đó là một yếu tố cạnh tranh để thu hút đầu tư. Làm thế nào để áp dụng các quy định về bảo vệ môi trường một cách thống nhất, chặt chẽ trên phạm vi cả nước? Tôi cho rằng trước mắt còn là việc khó khăn.

* Vụ Vedan đã xảy ra rất lâu, nhiều nông dân mỏi mòn chờ đợi bồi thường nhưng đến nay câu chuyện vẫn chưa có hồi kết. Ông bình luận gì về câu chuyện này?

- Sự kiện Vedan được nhìn nhận như một sự cảnh tỉnh chúng ta trong công tác bảo vệ môi trường. Sau khi bị phát hiện, Vedan đã thừa nhận sai phạm và bỏ ra một số tiền để giải quyết hậu quả, trong đó có việc truy thu phí bảo vệ môi trường. Còn việc thỏa thuận bồi thường với người dân thì đến nay chưa có hồi kết. Đây là tranh chấp dân sự, nó có thể giải quyết bằng hình thức thỏa thuận, trọng tài hoặc khởi kiện ra tòa án.

Tôi nghĩ nếu không giải quyết được bằng thỏa thuận thì người dân có quyền khởi kiện ra tòa. Đây là một vụ việc điển hình về xử lý vi phạm môi trường nên các cấp các ngành phải tập trung xử lý sớm và thỏa đáng.