Phóng to

Trẻ em phường Phước Hòa, Tam Kỳ rộn ràng múa lân - Ảnh: Trần Huỳnh

TTO - Mấy ngày nay, khắp các phố phường của thành phố Tam Kỳ (Quảng Nam) luôn rộn ràng tiếng trống tập múa lân. Các xóm lân nhộp nhịp hẳn… Những người “thợ” làm lân đến hôm nay mới được rảnh tay sau gần một tháng tăng tốc làm việc cho ra đời những đầu lân, con rồng cho mùa Trung thu này.

Mỗi năm một mùa…

Nằm khiêm tốn trong con hẻm nhỏ nhưng xóm Tứ Bàn (P.Hòa Hương, Tam Kỳ) cứ đến Trung thu lại trở nên tấp nập và đông vui. Tứ Bàn nổi tiếng mấy chục năm nay với nghề làm (đúc) đầu lân, có nhiều nghệ nhân tài tình trong “nghề đắp dán”. Những con lân, sư tử “ra đời” từ đây đều rất đẹp và luôn được ưa chuộng.

Ông Trương Tài là người làm, chơi lân rất điệu nghệ thuộc hàng “lão bối” trong xóm cho biết: “Trước đây, tui chỉ làm lân cho con cháu trong nhà chơi, múa trong xóm. Nhiều người thấy đến hỏi mua, tui làm lân bán mấy năm nay". Dù biết làm lân “nếu gắng làm thì cũng kiếm được ít tiền” nhưng ông Tài không coi đây là nghề để mưu sinh. Ông chỉ làm lân “chủ yếu làm ham vui với trẻ thôi!”.

Tứ Bàn đã từ lâu trở thành nơi cung cấp lân cho toàn thành phố và nhiều địa phương trong tỉnh vào dịp Trung thu, nhưng nơi đây xem làm lân là một nghề phụ. Anh Đỗ Thanh Hải đang tranh thủ đắp dán mấy đầu lân khách đặt hàng, sang sảng: “Vợ chồng tui mấy bữa ni tranh thủ làm cả ngày lẫn đêm mà vẫn không kịp để giao lân cho khách".

Thường ngày anh Hải chạy xe ôm, nhưng đã gần chục năm nay cứ đến độ tháng bảy âm lịch là anh tạm nghỉ chạy xe để "đúc" đầu lân bán cho trẻ dịp 2-9 và Trung thu. Cứ mỗi mùa anh bán được hơn 100 đầu lân lớn, nhỏ. Một mình làm không xuể, anh gọi thêm em, cháu phụ làm mới kịp giao hàng cho khách.

Ở Tứ Bàn nay đã có nhiều người làm lân số lượng lớn. Nhà riêng là “cơ sở sản xuất”, nhân công là con cháu trong gia đình, mỗi người phụ một tay và ai cũng được làm tất cả công đoạn. Nhưng “nhiều khi làm không nổi, phải nhờ trẻ con trong xóm, bày vẽ cho tụi nó cách phụ làm. Tụi nhỏ thích làm lân lắm!”, ông Tài cho biết thêm.

Dù là nghề phụ chủ yếu lấy công làm lời nhưng thu nhập sau một mùa cũng khá khá “kiếm gần chục triệu đồng” - anh Hải bộc bạch. Năm nay ông Trương Sơn (em ông Tài) còn làm thêm đầu sư tử, theo yêu cầu của khách. Mỗi ngày ông có thể làm được bốn con sư tử. “Làm nghề này có tiền nhưng cực, phải đam mê và ham vui chứ không thì chịu!”, ông Sơn tâm sự.

Khác với Tứ Bàn, “xóm Mắm” (P.Phước Hòa) được gọi là “xóm rồng”, vì cả Tam Kỳ chỉ có nơi này làm được đầu rồng đẹp nhất, và những nghệ nhân còn rất trẻ. Năm nào cũng vậy, cứ đến 25-7 âm lịch mọi người trong xóm tập trung lại để làm rồng. Anh Đỗ Hữu Phú cho biết: “Ở Tam Kỳ, múa rồng chỉ có ở xóm Mắm. Mỗi năm tụi tui chỉ làm một con rồng để thanh niên, trẻ con trong xóm vui Trung thu, thi thố với các xóm bạn chứ không làm để bán".

Làm con rồng thì phức tạp và tốn kém hơn nhiều. Để làm xong một con rồng phải mất khoảng 20 ngày. “Khó nhất là làm mình con rồng. Đây là điểm để phân biệt rồng xóm tui với những con rồng khác”, anh Phú tự hào. Mình rồng của xóm Mắm có khung (gần 100 vòng tre) bên trong với đường kính 30cm (rồng dài 12m phải tốn 3 cây tre), trông rất “no”, khi múa không bị xẹp. Làm khung tre xong rồi phủ lên một lớp vải được trang trí đầy màu sắc. Đầu và đuôi rồng được nối nhau bằng sợi thừng dài, chắn chắn.

Niềm vui không của riêng trẻ

Phóng to

Đường phố Tam Kỳ nhộn nhịp mỗi dịp Trung thu - Ảnh: Trần Huỳnh

Mấy ngày nay, khắp các phố phường ở Tam Kỳ rất đông vui, nhộn nhịp, nhiều nhóm thiếu nhi, thanh niên thuộc các chi đoàn khu phố tất bật tập dượt rồi tranh tài múa lân, rồng toàn thành phố. Các bạn học sinh cũng lập đội lân của lớp để đi thi thố tài múa lân.

Không chỉ trẻ con, thanh niên, người già ở đây cũng thích lân! Mỗi xóm đều có một người làm trưởng nhóm lân, có nhiệm vụ làm lân và tập cho trẻ con trong xóm múa.

Các anh Đỗ Hữu Phú (xóm Mắm), Nguyễn Bình Sơn (Tứ Bàn) năm nay đã quá tuổi 30, dù có đi làm ăn xa nhưng tới dịp Trung thu cũng tranh thủ sắp xếp công việc để về giúp các em trong xóm làm rồng, lân, tập múa giúp vui… Đêm Trung thu năm nào cũng vậy, các đường phố tràn ngập ánh trăng ở Tam Kỳ đều tắc nghẽn, mọi người hòa mình vào không khí nhộn nhịp của trẻ thơ.

Từng xóm lân bắt đầu biểu diễn. Nhiều người thường có thói quen gọi lân vào nhà mình múa rồi thưởng tiền. Có đội lân qua mùa Trung thu kiếm được vài triệu đồng, về chia cho các thành viên trong nhóm. Nhiều bạn nhỏ sắm được tập sách cho mình trong năm học mới sau mùa Trung thu. Trong từng nhóm trẻ chơi lân còn có nhiều cụ già vẫn ra xem con cháu múa lân, chỉ vẽ cho những “chiêu độc, khó, mà tụi trẻ chưa học được và nói cho các cháu hiểu thêm thú chơi lân, múa đúng đẹp”, bác Nguyễn Hưng (phường An Xuân) nói.