Phóng to

Ông Phạm Chánh Trực - Ảnh: V.SỰ

35 năm sau Đại hội IV, ông Phạm Chánh Trực vẫn bồi hồi: “Đại hội IV là đại hội của thống nhất, của chiến thắng, lần đầu tiên vạch hướng phát triển cho một đất nước hòa bình, sau khi hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam. Năm ấy tôi 37 tuổi, là đại biểu đại diện cho đoàn viên, thanh niên TP (khi đó ông Phạm Chánh Trực là bí thư Thành đoàn TP.HCM - PV), cảm thấy rất tự hào và vinh dự ghê lắm”.

* Một đại hội thống nhất, sum vầy nhưng sau này nhìn lại, con đường phát triển đất nước mà Đại hội IV vạch ra đã không thành công. Là một đại biểu dự đại hội, ông đánh giá thế nào về điều này?

- Lúc đó chúng ta lạc quan quá, xuất hiện tư tưởng thỏa mãn, duy ý chí, dẫn tới nóng vội và dễ thống nhất quan điểm. Nghĩ rằng thắng được một đế quốc lớn thì việc phát triển kinh tế, xây dựng đất nước hòa bình sẽ chắc chắn làm được. Ta chủ trương ưu tiên phát triển công nghiệp nặng, mong muốn tiến nhanh lên chủ nghĩa xã hội và đốt cháy giai đoạn, trong khi thực tiễn đất nước còn lạc hậu và bị tàn phá, không cho phép.

Ngay sau ngày đất nước thống nhất, tôi được học tập nghị quyết trung ương 24 của Đại hội III, với chủ trương đúng đắn khi hòa bình sẽ khôi phục kinh tế ở miền Nam để ổn định đất nước. Nhưng Đại hội IV đã không kế thừa mà chủ trương cải tạo, xóa bỏ các thành phần kinh tế ngoài nhà nước.

Lúc đó, như nhiều đồng chí khác, tôi cũng mang tâm lý chủ quan, duy ý chí, hào hứng với phương pháp thực hiện con đường đi lên chủ nghĩa xã hội như thế mà chưa thấy sai. Bây giờ mình nghe từ “đổi mới” có vẻ đơn giản, nhưng sự nhìn nhận sửa chữa, quyết tâm đổi mới ở Đại hội VI sau những sai lầm về chủ trương của Đại hội IV là kết quả của một quá trình nhận thức thực tiễn đất nước lâm nguy, nền kinh tế suy sụp, lạm phát phi mã, của một quá trình đấu tranh nội bộ quyết liệt đổi mới tư duy sâu sắc trong suốt 10 năm.

* Chứng kiến nhiều bài học thực tiễn từ các kỳ đại hội đã qua, ông có đóng góp và kỳ vọng gì vào Đại hội XI lần này?

- Tôi chờ đợi nhất một sự đổi mới cơ cấu kinh tế, trước hết là đột phá trong nông nghiệp. Đại hội VI đã có bước ngoặt tuyệt vời cởi trói cho nông nghiệp. Nhưng thực tiễn đi nhanh lắm, lẽ ra sau mười năm từ Đại hội VI chính sách nông nghiệp đã phải điều chỉnh để liên tục phát triển, nhưng tới nay đã sau 25 năm vẫn chưa có bước đột phá mới, vẫn lấy hộ sản xuất cá thể làm trung tâm.

Nông nghiệp bây giờ không phải chỉ giải quyết yêu cầu đáp ứng lương thực đủ no như thời điểm Đại hội VI mà phải phát triển nông nghiệp lên trình độ cao, chuyên canh quy mô lớn, nâng chất lượng nông sản, tăng giá trị sản xuất, tăng năng suất lao động.

Cơ cấu công nghiệp cũng phải thay đổi mạnh, tập trung công nghiệp hiện đại, công nghệ cao, công nghiệp thân thiện môi trường, từ đó đảm bảo nền kinh tế phát triển bền vững có năng suất lao động cao, tốc độ tăng trưởng cao.

Còn về dịch vụ, muốn tăng nhanh tỉ trọng trong cơ cấu kinh tế thì phải có chính sách mạnh mẽ, hạn chế tự phát, khuyến khích thị trường.

Tôi cho rằng trong khi cơ cấu lại nền kinh tế, cái gì tư nhân làm được thì nên khuyến khích và hỗ trợ cho tư nhân làm, Nhà nước nên tập trung vốn, bớt nắm các ngành nghề không có vai trò dẫn dắt, đột phá thị trường mà chú trọng vào những ngành nghề tạo nền móng cho kinh tế phát triển bền vững, những ngành nghề công nghệ cao cần vốn đầu tư lớn. Nếu cơ cấu kinh tế hợp lý, đầu tư có hiệu quả thì tốc độ phát triển kinh tế ở mức hai con số không phải quá xa vời.