Người dân, doanh nghiệp có lý khi chưa vội vay vốn, bán ngoại tệ lấy vốn làm ăn. Lãi suất vay vốn khá cao, phổ biến 15-18%/năm, nếu vay thì sau này sẽ chịu lãi suất cao khi lãi suất được kéo xuống. Tương tự, tỉ giá do ngân hàng niêm yết là 19.500 đồng/USD nhưng tỉ giá thực giao dịch xoay quanh 21.000 đồng/USD, bán là thiệt. Chuyện chờ đợi, tuy có lợi cho một số người nhưng cũng thiệt hại cho không ít người, tổng thể là không có lợi cho nền kinh tế khi chuyện làm ăn và dòng chảy vốn chậm lại.

Không chỉ trong nước, theo một số công ty chứng khoán, nhà đầu tư nước ngoài cũng chờ khi chưa vội bán ngoại tệ để đầu tư, vì bán khi tỉ giá chưa tăng, họ sẽ bị thiệt.

Sự chờ đợi có lúc tưởng đã được giải tỏa. Trước tết, thị trường rộ lên tin đồn đã có quyết định tăng tỉ giá, sẽ áp dụng sau tết. Có lý do để xuất hiện tin đồn này. Tháng 11-2010, Chính phủ cam kết từ thời điểm đó đến tết không tăng tỉ giá. Năm mới Tân Mão đã đến gần, lời hứa đã được thực hiện, như vậy tỉ giá sẽ tăng. Một lý do khác để có tin đồn là thị trường dự báo sẽ lặp lại kịch bản tăng tỉ giá vào những ngày cận tết như đã làm đầu năm 2010.

Tin đồn tăng tỉ giá sau đó đã được lãnh đạo Văn phòng Chính phủ trong cuộc họp báo đầu năm 2011 bác bỏ và cho biết vấn đề này sẽ được xem xét trong thời gian tới. Thế nhưng lời bác bỏ này, cũng như thông tin từ Ngân hàng Nhà nước rằng nếu chỉ số giá tiêu dùng tháng 2-2011 giảm thì sẽ giảm lãi suất, cũng tiếp tục tạo tâm lý chờ đợi. Những ngày này tỉ giá tại thị trường tự do lại nhấp nhổm tăng, người có ngoại tệ lại găm giữ khi lời cam kết không tăng tỉ giá đến tết đã “hoàn thành sứ mạng”. Nhiều ngân hàng dự báo trong tháng 2-2011, người vay tiếp tục chờ lãi suất giảm theo cam kết của Ngân hàng Nhà nước.

Một số chuyên gia kinh tế nói rằng các cam kết của Chính phủ đưa ra khi giá cả tăng đã giúp thị trường có được sự ổn định (không tăng tỉ giá, xăng dầu, điện...) hoặc tạo kỳ vọng giảm được chi phí trong sản xuất kinh doanh (lộ trình giảm lãi suất). Nhưng đó chỉ là sự ổn định tạm thời, vì thế cũng nảy sinh những hệ lụy.

Ai cũng lập luận chưa tăng rồi sẽ tăng, nguy cơ tăng giá vẫn rình rập, người sản xuất kinh doanh thì trong thế phòng thủ, chờ đợi. Nhất là khi giải pháp để thực hiện cam kết ổn định giá nặng về hành chính hơn là kinh tế, dẫn đến ách tắc trong giao dịch cũng nuôi dưỡng tâm lý chờ đợi. Như chủ trương giảm lãi suất, do nặng về hành chính, áp đặt nên lãi suất vẫn ở mức cao kéo dài. Tương tự, tỉ giá chính thức tuy không tăng nhưng doanh nghiệp muốn có USD phải trả thêm, tính ra vẫn cao hơn nhiều so với tỉ giá niêm yết đã được cam kết không tăng.

Không người kinh doanh nào muốn chờ đợi. Sự chờ đợi của người kinh doanh cũng ảnh hưởng đến người tiêu dùng và nền kinh tế. Ai cũng muốn chính sách rõ ràng, giá cả vận động theo thị trường. Vì vậy, theo một chuyên gia kinh tế là thành viên của Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, năm 2011 khi bình ổn thị trường, cần chú trọng biện pháp kinh tế, giảm bớt hành chính.

Việc bình ổn giá hàng hóa, tỉ giá, lãi suất chỉ thật sự hỗ trợ người dân, nhà kinh doanh khi thực hiện chủ trương này đảm bảo thị trường được thông thoáng, minh bạch. Nếu không sẽ dẫn đến nạn hai giá hoặc giao dịch trên thị trường bị ách tắc như đã diễn ra, từ đó thị trường chờ đợi với niềm tin rằng phải điều chỉnh mới giải quyết được vấn đề.