Phóng to

Binh sĩ đảo chính canh giữ gần tòa nhà chính phủ ngày 20-9-2006 - Ảnh: AP

TTO - Thái Lan là Vương quốc quân chủ lập hiến, diện tích khoảng 500.000 km², được bao quanh bởi vịnh Thái Lan, biển Andaman và Ấn Độ Dương. Đất nước này có 63 triệu dân, trong đó 94% là người Thái, 4% người Hoa; ngôn ngữ chính thức là tiếng Thái, nhưng tiếng Hoa, Mã Lai và tiếng Anh được dùng rất phổ biến.

Thái Lan tự hào chưa bao giờ bị đô hộ như những nước khác trong khu vực. Một cuộc đảo chính vào ngày 24-6-1932, đã chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế, lập nên nhà nước quân chủ lập hiến.

Thường xuyên chịu bất ổn về chính trị, nhưng sự trị vì của nhà vua Bhumibol Adulyadej vẫn kéo dài nhất trong lịch sử nước này. Dưới thời của ông, Thái Lan từng có gian đoạn phát triển rất hưng thịnh từ năm 1946 cho đến cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997. Nhà vua Bhumibol vừa kỷ niệm 60 năm trị vì vào tháng sáu vừa qua.

Bên cạnh nhà vua (chỉ mang tính nghi thức), Thủ tướng là người quyết định tất cả các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội… của đất nước. Tỷ phú Thaksin Shinawatra giữ vị trí Thủ tướng từ tháng 1-2001.

Chiến thắng của Đảng Thai Rak Thai (TRT), của ông trong cuộc bầu cử Quốc hội tháng 1-2005, cho phép ông trở thành lãnh đạo đầu tiên trong lịch sử đứng đầu chính phủ trong hai nhiệm kỳ. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng chính trị - tài chính nổ ra vào tháng 1-2006, buộc ông phải giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử trước thời hạn vào ngày 2-4-2006, với chiến thắng cũng thuộc về TRT, do các Đảng đối lập tẩy chay bầu cử.

Kết quả của cuộc bầu cử này cuối cùng bị hủy bỏ vào ngày 8-5-2006, trước sức ép của những cuộc biểu tình rầm rộ của phe đối lập. Tòa án quyết định bầu cử lại (sẽ diễn ra vào giữa tháng 10 tới) và ông Thaksin vẫn giữ chức Thủ tướng lâm thời cho tới khi Quốc hội mới được bầu và chọn Thủ tướng mới...

Nhưng, với tuyên bố tiếp tục ứng cử, ông Thaksin đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của phe đối lập. Sự bất mãn trong quân đội đối với ông cũng tăng cao (quân đội Thái Lan với 300.000 binh sĩ, trong đó 200.000 bộ binh, 60.000 hải quân và 40.000 không quân).

Từ năm 2003, nước này bắt đầu đối mặt với một loạt các cuộc khủng hoảng: viêm đường hô hấp cấp (SARS), cúm gia cầm, sóng thần và sự nổi dậy của phong trào Hồi giáo ở các tỉnh miền Nam khiến 1.500 người thiệt mạng.

Nhưng việc bất mãn với Chính phủ của ông Tharsin đã lên đến đỉnh điểm vào tối hôm qua 19-9-2006, khi Tướng Sonthi Boonyaratkalin chỉ huy lực lượng đảo chính lật đổ Chính phủ giữa lúc ông Thaksin đang ở New York dự phiên họp của Đại Hội đồng LHQ.