Diễn đàn "Nhân tài ở đâu?"

- Lương cao, mức sống cao - Nền khoa học - công nghệ cao- Môi trường học tập và làm việc tốt- Cơ chế tuyển dụng công bằng- Có chính sách ưu đãi đối với tài năng

Lực đẩy: là những yếu tố nghịch với các yếu tố lực hút nêu trên.

Điển hình về chảy máu chất xám như Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh là các nước nghèo nhưng đã cung cấp một khối lượng chất xám khổng lồ cho phương Tây.

Thu hoạch tri thức (Brain Gain): có lợi nhờ thu hút chất xám từ nơi khác, chủ yếu là từ các nước nghèo; điển hình là Mỹ. Những năm gần đây Mỹ còn thu hút chất xám từ châu Âu. Lợi nhuận do chất xám từ các nước nghèo làm ra cao gấp nhiều lần số tiền viện trợ nhân đạo của nước Mỹ cho các nước đó.

Trung Quốc là nước có chính sách và đối sách về chảy máu chất xám.

Đó là đối sách “Brain Loss - Brain Gain”.

Chính phủ Trung Quốc khuyến khích học sinh đi học nước ngoài, tìm việc làm ở nước ngoài, thậm chí nhập quốc tịch hay kết hôn với người nước ngoài; chấp nhận chảy máu chất xám ban đầu. Nhờ vào bản sắc văn hóa độc đáo và tinh thần dân tộc cao của người Hoa dù ở bất cứ nơi đâu trên thế giới, nên Chính phủ Trung Quốc đã vận động khá thành công lực lượng Hoa kiều tài năng, các nhà khoa học, các doanh nhân gốc Hoa và người Hoa ở nước ngoài mang tri thức khoa học, công nghệ cao và tư bản về nước.

Nhà nước có chính sách ưu đãi đặc biệt đối với trí thức tài năng gốc Hoa trở về sống và làm việc trong nước (nhà ở, chức vụ, lương bổng, đối xử...). Sự thành công về hiện đại hóa của Trung Quốc ngày nay có sự góp phần đáng kể của lực lượng này.

Theo tôi, chúng ta nên học tập Trung Quốc về đối sách Brain Gain. Lòng yêu nước, gắn bó với quê hương của mỗi người VN là một lực hút lớn mà Nhà nước cần phát huy.

Cần nhiều ý kiến về nhân tài

14g ngày 11-8-2004 (đúng một tuần sau ngày bài “Người sử dụng phải có bản lĩnh” của tôi được đăng), tôi nhận được một cú điện thoại. Người gọi điện cho tôi có giọng trầm ấm và cách nói rất nhã nhặn, anh tự giới thiệu tên là Căn, cán bộ của Ban Tổ chức trung ương, muốn gặp tôi vì bài báo của tôi. Đúng giờ hẹn, anh Căn đến và hỏi tôi về một số vấn đề trong bài báo. Tôi có dịp nói rõ thêm những gì mà mình chưa viết ra được.

Thật bất ngờ là anh Căn cho tôi xem thư của bác Võ Văn Kiệt gửi Tổng bí thư Nông Đức Mạnh, lưu ý xem lại bài báo của tôi. Rồi lại có thư của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh gửi Trưởng Ban Tổ chức trung ương Trần Đình Hoan đề nghị xem xét những vấn đề được nêu trong bài báo của tôi. Tôi xem và thấy rất phấn chấn. Anh Căn lại nói: “Trung ương đang rất quan tâm tới vấn đề đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Anh có ý tưởng gì thì cứ nói...”.

Năng lực và tinh thần trách nhiệm

Kỳ họp lần 2 của HĐND TP.HCM khóa VII đã qua, nhưng những gì diễn ra trong phiên chất vấn của các đại biểu đối với trách nhiệm của một số sở, ngành TP đã để lại trong lòng cử tri TP, người dân TP nỗi lo về năng lực và tinh thần trách nhiệm của một số vị giám đốc, phó giám đốc các sở, ngành đang giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với một TP lớn, trung tâm như TP.HCM.

Có vị trả lời chất vấn nhưng lại đọc một báo cáo kể lể thành tích chẳng ăn nhập gì những vấn đề mà đại biểu đã đặt ra, đến nỗi một đại biểu chất vấn thêm, gay gắt: nhân dân Q.9 muốn đồng chí phó giám đốc trả lời cụ thể sở đã có kế hoạch gì và trong thời gian bao lâu chấm dứt tình trạng ô nhiễm ở địa phương! Có vị gần như không giải đáp được gì những vấn đề mà đại biểu đặt ra cho ngành công nghiệp TP, cuối cùng lại mời các đại biểu về sở để được tiếp tục giãi bày.

Có vị thì trình bày vấn đề liên quan đến ngành mình mà như chuyện của người khác, không thấy trách nhiệm của mình trong qui hoạch treo, trong việc qui định lộ giới các hẻm mà chắc chắn là không thể mở rộng được, gây phiền hà cho người dân trong việc xây dựng nhà ở. Những qui định mà một đại biểu ở Q.Phú Nhuận cho là vô duyên, tràn lan cho đến nay vẫn chưa sửa.

Điều này đặt ra cho những cơ quan Đảng, chính quyền có trách nhiệm về công tác tổ chức cán bộ phải suy nghĩ, cân nhắc để tìm cho ra một cơ chế tuyển chọn nhân tài có hiệu quả, phù hợp với tình hình mới hiện nay.

Công bằng mà nói cũng có những vị giám đốc sở đã nắm vững vấn đề của ngành mình nên trả lời chất vấn một cách trôi chảy, được đại biểu hoan nghênh. Tuy nhiên, người dân TP đang chờ việc làm cụ thể của các vị này trong lĩnh vực mà các vị phụ trách, vì kinh nghiệm cuộc sống cho thấy giữa lời nói với việc làm thường có một khoảng cách khá xa. Chúng ta chờ đợi và hi vọng.