Phóng to

Sách do Đào Thùy Liên dịch, Trần Vũ Nhân hiệu đính, ThaiHa Books & NXB Thời Đại ấn hành - Ảnh: V.Q.

Tác giả là một cây bút tiểu thuyết, từng làm việc cho Liên hoan phim quốc tế Toronto, từng giữ vai trò là nhà phê bình điện ảnh cho chương trình The Journal thuộc CBC (Canada). Ở thời điểm viết cuốn hồi ký này (2008), cậu con trai 16 tuổi của David Gilmour đột ngột bỏ học với lý do rất... giản dị: “Sự thật là con không bao giờ còn muốn vào trong ngôi trường đó thêm một lần nữa”.

Không giận dữ, không ngăn cản, người cha đồng ý cho con nghỉ học chỉ với một điều kiện: “Bố muốn mỗi tuần con sẽ cùng bố xem ba bộ phim”.

Bộ phim đầu tiên David Gilmour cho con trai xem là The 400 blows (1959) của Francois Truffaut. Và cứ thế danh mục phim kinh điển được kéo dài ra. Đó là Crimes and misdemeanors (Trọng tội và khinh tội), Basic instinct (Bản năng gốc), Giant (Người khổng lồ), Notorious (Khét tiếng), The shinning (Ngôi nhà ma), Around the world (Vòng quanh thế giới), Last tango in Paris (Bản tango cuối cùng ở Paris), Bicycle thief (Kẻ cắp xe đạp)...

Mỗi bộ phim được chiếu ngay tại nhà, chỉ với hai khán giả là cha và con. Mỗi bộ phim là một bài học, có khi tiếp cận ở khía cạnh văn hóa, tư tưởng; có khi chỉ đơn thuần là những kỹ thuật hay kỹ xảo làm phim. Trong thực tế điều quan trọng không phải là mỗi bộ phim đó chuyển tải một thông điệp gì, mà từ mỗi chi tiết trong phim khiến người xem có cảm giác xáo trộn, thay đổi. Thay đổi, cũng là điều mà người cha mong muốn mỗi khi ông cho con xem phim.

Nhưng sự thay đổi theo chiều hướng tích cực đối với một cậu con trai mới lớn không phải là điều dễ dàng gì. “Câu lạc bộ phim” tại nhà ấy phải duy trì đến ba năm. Ba năm với những xáo trộn không nhỏ nhưng rồi điều tuyệt diệu đã xảy ra, cậu con trai đã có một bước nhảy trong nhận thức sống. Đánh thức tất cả những vẻ đẹp tâm hồn lẫn khả năng thiên bẩm, cậu bé đã biết làm việc, sáng tác nhạc. Đặc biệt hơn, cậu đã kiên trì khổ ải ôn luyện để trở lại trường học.

Một cuốn hồi ký thú vị không chỉ vì câu chuyện lạ lùng khó tin, mà chính ở cách tác giả phiêu lưu qua những thước phim với một niềm tin rằng cái tốt đẹp sẽ tạo hiệu ứng. Điều gì làm nên một bộ phim hay? Đó là bộ phim “có ba cảnh hay và không có cảnh nào tệ” (đạo diễn nổi tiếng Howard Hawks đã nói như thế). Nhưng phim không phải cuộc đời. Cuộc đời có thể có “nhiều cảnh tệ” nhưng điều quan trọng là chúng ta đối diện và bước qua nó như thế nào.