Cảng Hải Phòng có những container hàng đã tồn đọng cả 5-10 năm. Trong số hơn 5.000 container hàng hóa tồn đọng tại cảng này thì có tới hơn 1.000 container tồn từ năm 2006.

Đến đầu năm 2015, tại các cảng ở Hải Phòng tồn đọng hơn 5.000 container hàng tạm nhập tái xuất bị bỏ rơi. Tại cảng Chùa Vẽ - một trong những cảng lớn tại Hải Phòng - từ hơn một năm nay phải bố trí một diện tích lớn kho bãi để xếp gần 1.000 container hàng không xuất đi được.

Các container được xếp chồng lên nhau thành ba, bốn tầng. “Có những container đã hư hỏng do nằm ở cảng 10 năm nay. Hàng tạm nhập tái xuất bị bỏ rơi chủ yếu là phế liệu để lâu ngày nên hư hỏng, ngay vỏ container phơi mưa nắng nhiều năm cũng đã han gỉ” - ông Vũ Nam Thắng, giám đốc cảng Chùa Vẽ, cho biết.

Theo ông Thắng, việc hàng nằm ở cảng lâu gây thiệt hại lớn cho các hãng tàu và cảng biển. Hoạt động của cảng nhiều khi bị đình trệ vì thời điểm hàng về nhiều không có chỗ để bốc xếp.

Hàng để lâu ngày chi phí bảo quản lớn trong khi từ trước đến nay tiền lưu kho bãi chỉ tính theo hình thức hỗ trợ chứ không phải kinh doanh. “Tính đến đầu tháng 5, tại cảng Chùa Vẽ vẫn còn đến gần 600 container hàng bị “bỏ quên”. Chúng tôi phải bố trí riêng hai khu, tự bỏ tiền ra đưa những container hàng “phế liệu” này tập trung vào một chỗ để không ảnh hưởng đến hoạt động bốc xếp tại cảng” - ông Thắng nói.

Tương tự, tại các cảng Hoàng Diệu, GreenPort... hàng ngàn container hàng tồn đọng cũng được xếp chồng lên ba, bốn tầng. Tại Xí nghiệp xếp dỡ Tân Cảng ở Đình Vũ không còn chỗ chứa nên nhiều container được xếp sang khu bãi đang xây dựng dở. 

Theo Cục Hải quan Hải Phòng, trong tổng số hơn 5.000 container hàng tạm nhập tái xuất tồn đọng tại các cảng có hơn 90% mặt hàng là phế liệu, trong đó khoảng 1.000 container hàng nằm “đắp chiếu” ở các cảng từ năm 2006. 

Ông Nguyễn Tiến Lộc, cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng, cho biết TP Hải Phòng đã lập tổ công tác chỉ đạo giải quyết xử lý hàng tồn đọng do phó chủ tịch thường trực UBND TP làm tổ trưởng.

Sau khi rà soát, phân loại, xử lý bằng các hình thức phạt, buộc tái xuất hoặc nhập khẩu, nộp thuế từ đầu năm đã giải quyết được hơn 1.300 container. Đến cuối tháng 4, tại các cảng ở Hải Phòng vẫn tồn bãi hơn 3.700 container.

Theo ông Lộc, hàng tồn đọng chủ yếu là hàng gian lận thương mại, khi bị phát hiện chủ hàng thường bỏ trốn. Các cơ quan chức năng gặp khó trong xử lý do đây là hàng có giá trị thấp.

Ông Cao Trung Ngoan, phó giám đốc Công ty TNHH MTV Cảng Hải Phòng, cho biết các container hàng ùn ứ với thời gian dài, chi phí bảo quản lớn khiến các cảng biển thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng.

Cảng Hải Phòng nhiều lần đề nghị Cục Hàng hải cùng các bộ ngành phối hợp xử lý, cảng sẽ miễn toàn bộ chi phí lưu kho nhưng đến nay chưa giải quyết được bởi kinh phí xử lý lớn.

Cục Hải quan Hải Phòng đã đề nghị các bộ ngành nghiên cứu báo cáo Chính phủ bố trí kinh phí xử lý hàng tồn đọng đối với những loại hàng phải tiêu hủy.

“Các bộ ngành cần nghiên cứu đề xuất bổ sung các điều luật, quy định cụ thể trách nhiệm của các chủ doanh nghiệp vận tải vận chuyển lô hàng phế liệu, phế thải không đủ tiêu chuẩn theo quy định” - một lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng nói.

Nhiều container chứa phế liệu nằm “đắp chiếu” tại các cảng Hải Phòng nhiều năm - Ảnh: Quang Ngô