Phóng to

Ông Nguyễn Văn Pha - Ảnh: Lê Kiên

- Trước hết, số lượng, cơ cấu, thành phần đại biểu của Quốc hội được bầu ở cơ quan, đơn vị, tổ chức ở trung ương và ở địa phương là do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định, còn ở HĐND các cấp là do thường trực HĐND quyết định, MTTQ không được phép can thiệp. Nhưng MTTQ lại có vai trò rất quan trọng là hiệp thương để đảm bảo người ứng cử đáp ứng được thành phần, cơ cấu, số lượng đó. Vì vậy, trong cơ cấu đó, thành phần đã được dự kiến, MTTQ VN chọn những người có tiêu chuẩn hơn cả để đảm bảo chất lượng đại biểu.

* Nhưng lãnh đạo các địa phương được phân bổ số lượng ít đại biểu Quốc hội nói rằng họ gần như không thể đảm bảo cơ cấu, chẳng hạn như một tỉnh được bầu bốn đại biểu thì hai trong số đó mặc nhiên sẽ là các lãnh đạo địa phương, còn lại hai người phải đảm bảo cơ cấu đồng thời là nữ, trẻ, người dân tộc, người ngoài Đảng... Ông chia sẻ thế nào với ý kiến này?

TP.HCM: thành lập ủy ban bầu cử Ủy ban bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu HĐND TP.HCM nhiệm kỳ 2011-2016 (gọi tắt là Ủy ban bầu cử TP) gồm 21 thành viên đã được thành lập theo quyết định do Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân ký ngày 14-2. Ủy ban bầu cử TP do bà Phạm Phương Thảo - chủ tịch HĐND TP - làm chủ tịch; có bốn phó chủ tịch, một ủy viên thư ký và 15 ủy viên. Chủ tịch Ủy ban bầu cử TP Phạm Phương Thảo cho biết điểm đáng lưu ý trong bầu cử lần này là bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp vào cùng một ngày (22-5). Riêng TP.HCM chỉ bầu đại biểu HĐND cấp TP, xã và thị trấn, do đây là một trong những địa phương thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện và phường.

- Tôi rất chia sẻ với các địa phương đó. Nhưng nếu chỉ nhìn ở góc độ từng địa phương thì thấy cơ cấu có thể không đảm bảo, còn cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội thì phải nhìn ở tổng thể, nghĩa là có thể địa phương này có các đại biểu thiên về thành phần này, tầng lớp này, nhưng địa phương khác lại nghiêng về thành phần khác, tạo nên một Quốc hội có cơ cấu đại diện cho đông đảo các thành phần, dân tộc, giới...

* Thưa ông, các ứng cử viên ngoài những tiêu chuẩn như luật định, lần này chỉ thị của Bộ Chính trị còn nhấn mạnh đến tiêu chuẩn “không tham nhũng và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng”. Là người theo dõi và tham gia nhiều kỳ bầu cử, ông thấy việc xác định những người có tiêu chuẩn như vậy có khó không?

- Tôi khẳng định rằng tại các hội nghị hiệp thương nếu chúng tôi có những tài liệu chứng minh ứng cử viên nào tham nhũng thì chắc chắn chúng tôi sẽ không đưa vào danh sách ứng cử. Tuy nhiên, những tài liệu đó phải là tài liệu do những cơ quan có thẩm quyền kết luận, chứ không phải là chỉ những đơn thư tố cáo.

* Với những trường hợp bị tố cáo, có nghi vấn tham nhũng mà chưa xác minh được thì MTTQ xử lý thế nào, thưa ông?

- Luật pháp trao cho MTTQ VN nhiệm vụ rất nặng nề và vai trò rất lớn trong cuộc bầu cử, đó là quyền đứng ra tổ chức hiệp thương. Một ứng cử viên không được hội nghị hiệp thương nhất trí đưa vào danh sách thì có nghĩa là ứng cử viên đó đã bị loại. Vì vậy, chúng tôi quán triệt sâu sắc cho các cấp Mặt trận là phải tổ chức các vòng hiệp thương thật sự dân chủ, minh bạch, bình đẳng.

Với những trường hợp đặc biệt như anh nói, việc có nhất trí đưa vào danh sách ứng cử hay không hoàn toàn thuộc về quyền của hội nghị hiệp thương. Đối với những ứng cử viên mà các đại biểu tham gia hội nghị hiệp thương đều thấy xứng đáng thì có thể biểu quyết bằng cách giơ tay để đưa vào danh sách, còn những trường hợp phức tạp thì hội nghị hiệp thương có thể quyết định bằng cách bỏ phiếu kín cho khách quan. Vì vậy, tôi xin nhấn mạnh một lần nữa là chúng tôi cần đầy đủ thông tin minh bạch về các ứng cử viên phục vụ cho hội nghị hiệp thương.

* Ông dự đoán gì về số người tự ứng cử trong cuộc bầu cử năm nay?

- Cá nhân tôi đến giờ này chưa đủ thông tin để đưa ra dự đoán, nhưng chủ tịch MTTQ TP.HCM và một số lãnh đạo MTTQ TP Hà Nội đã dự đoán là ở hai địa bàn này số lượng người tự ứng cử có thể tăng. Những người ứng cử có được lọt vào danh sách bầu cử hay không là quyền của các cấp hiệp thương, cuối cùng là quyền của cử tri.