Trong đó, ông Thanh cho rằng các tập đoàn và tổng công ty nhà nước hiện nay được hình thành từ các hoạt động kinh doanh có tính chất độc quyền như dầu khí, khai thác than và khoáng sản, điện lực, đóng tàu thủy... Hiện nay, vị thế độc quyền của các tập đoàn và tổng công ty nhà nước đang giảm dần khi nhiều đơn vị thành viên cổ phần hóa. Nhưng quá trình này lại đặt ra mâu thuẫn giữa việc đổi mới quản trị kinh doanh ở các đơn vị thành viên và kinh doanh độc quyền của tập đoàn.

Ngoài ra, ông Thanh cho rằng hiệu quả kinh doanh của các tập đoàn và tổng công ty nhà nước rất thấp: “Tập đoàn được coi là có lãi cũng chỉ đạt tỉ suất lợi nhuận trên vốn khoảng 10%, thấp hơn nhiều so với lãi vay ngân hàng, thậm chí thấp hơn cả lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn của ngân hàng và các tổ chức tín dụng”.

Ông Thanh khẳng định tình trạng hoạt động kém hiệu quả, đầu tư dàn trải, nợ nần chồng chất đã được phát hiện và báo động từ nhiều năm nay và đã đến lúc cần chấn chỉnh hoạt động đầu tư tràn lan, nhất là khi sử dụng vốn nhà nước vào những lĩnh vực rủi ro khi không có bộ máy, nhân lực thích hợp. Theo ông, phát triển tập đoàn thường phải dựa vào việc kinh doanh những sản phẩm cốt lõi, khó có thể phát triển tập đoàn một cách bền vững qua phương thức phát triển đa ngành.

* Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo quy chế giám sát tài chính đối với doanh nghiệp do Nhà nước làm chủ sở hữu và doanh nghiệp có vốn nhà nước trình Thủ tướng ký ban hành. Theo đó, công ty mẹ của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty do Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng các bộ, chủ tịch UBND các tỉnh, thành quyết định thành lập, Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước, các doanh nghiệp có vốn nhà nước... sẽ đều phải chịu giám sát tài chính.

Theo dự thảo quy chế, chủ sở hữu vốn nhà nước sẽ phải thực hiện chế độ giám sát tài chính đặc biệt với doanh nghiệp có vốn nhà nước nếu doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, có hệ số nợ phải trả trên vốn điều lệ vượt quá ba lần, báo cáo sai sự thật tình hình tài chính của doanh nghiệp... Trường hợp doanh nghiệp có vốn nhà nước thua lỗ, chủ sở hữu phải yêu cầu doanh nghiệp lập phương án sắp xếp, tổ chức lại sản xuất, kinh doanh và đầu tư tập trung vào những ngành nghề kinh doanh chính.