Hiện nay, ở Việt Nam, các trường hợp trẻ mắc bệnh tự kỷ thường được phát hiện khi bắt đầu tham gia các sinh hoạt tập thể như ở trường mầm non hay tiểu học qua các hành vi ngôn ngữ, cử chỉ, giao tiếp xã hội với các bạn bè và thầy cô giáo. Khi đó, việc can thiệp giúp trẻ hòa nhập trở nên khó khăn hơn so với việc phát hiện sớm từ lúc trẻ mới 6 - 8 tháng tuổi.

Đối với một đứa trẻ phát triển bình thường thì từ 10 tháng tuổi trở lên là đã có thể biết đi, 2 tuổi biết leo trèo, lắp ghép các hình học, biết tự mặc quần áo. Khi 3 tuổi các em có thể tự thực hiện các sinh hoạt cá nhân đơn giản, 4 - 5 tuổi biết làm và nói theo người lớn một cách có chủ ý, 6 tuổi biết viết chữ in và lúc 7 tuổi biết chơi các trò chơi có luật. Về ngôn ngữ, từ 1 tuổi các bé đã biết nói từ đơn và đến 3 tuổi nói rõ ràng liên quan đến câu đơn giản, 4 tuổi biết quan tâm đến truyện tranh và từ 6 tuổi là đã bắt đầu đi học.

Tuy nhiên, trẻ tự kỷ thường không phát triển theo quy luật này. Đa số trẻ tự kỷ thường thiếu kỹ năng giao tiếp với môi trường xung quanh, kiểm soát hành vi rất vụng về, cầm nắm các vật khó và thường lặp đi lặp lại những động tác thường ngày. Những hành vi ngôn ngữ, hoạt động giao tiếp xã hội sẽ thấp hơn và đối với những trường hợp nặng các em gần như không nói được.

Bên cạnh đó, trẻ tự kỷ sẽ có biểu hiện khác biệt về kỹ năng xã hội và hành vi. Ví dụ như trẻ ít ngủ hoặc giấc ngủ không ổn định, hay cáu kỉnh, giận dữ quá mức, chậm nói, chậm nhớ, không có khả năng chơi với bạn bè, khả năng tự phục vụ và miễn cưỡng hoặc từ chối đến trường. Như vậy, chỉ có cha mẹ mới là người có thể phát hiện những dấu hiệu của trẻ tự kỷ trong giai đoạn từ 0 - 3 tuổi để từ đó có các can thiệp kịp thời đến quá trình phát triển về thể chất cũng như trí tuệ của trẻ.

Nếu trẻ được phát hiện dấu hiệu tự kỷ trước 3 tuổi thì việc can thiệp, giáo dục sẽ đạt hiệu quả cao, vì lúc này cấu trúc não dễ điều chỉnh, uốn nắn. Bên cạnh đó, nhờ có các xét nghiệm cận lâm sàng, qua phỏng vấn cha mẹ, các lượng giá tâm lý giáo dục… sẽ giúp các bác sỹ đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp giúp thay đổi cấu trúc não và từ đó thay đổi hành vi của trẻ tự kỷ.

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Chính phủ