(N.V.T., Đồng Nai)

Phóng to

- Theo như mô tả có thể ông đã bị hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, chỉ được nghĩ đến chẩn đoán này sau khi loại trừ ung thư đại trực tràng.

Hội chứng ruột kích thích là những rối loạn chức năng của ruột, lành tính, có bốn đặc điểm: Thứ nhất, đau bụng nhiều đợt trong năm (thường sáu đợt trở lên). Thứ hai, rối loạn đi tiêu: tiêu phân lỏng hoặc táo bón. Thứ ba, đầy bụng, sình hơi. Thứ tư, các triệu chứng trên tái phát nhiều lần trong năm và xảy ra nhiều năm nhưng sức khỏe của người bệnh ít thay đổi, không sụt cân.

Phiền nhưng lành tính

Ngoài những biểu hiện như trên, thường buổi sáng thức dậy người bệnh thấy đau quặn thắt, bắt phải đi tiêu, sau khi ăn sáng lại phải đi tiêu lần nữa. Ngày có thể đi tiêu nhiều lần (trên ba lần) nhưng ban đêm thường không phải đi tiêu. Mỗi đợt đau kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, mỗi năm thường bị nhiều đợt. Thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Tuổi thường bị bệnh là 30-60.

Người mắc bệnh này còn có triệu chứng khác như đầy hơi. Khi ăn được nửa bữa đã có cảm giác khó chịu, đau bụng. Do vậy ăn không được mặc dù vẫn thèm ăn. Đầy hơi thường đi đôi với sôi bụng. Một số bệnh nhân có cảm giác nóng ruột.

Về sinh lý bệnh, lúc đầu người ta ghi nhận có sự co thắt đại tràng. Qua nhiều nghiên cứu sau đó, nhận thấy không phải chỉ có đại tràng bị kích thích mà cả ruột non cũng có vai trò quan trọng trong việc làm phát sinh các rối loạn, vì vậy gọi là hội chứng ruột non kích thích. Thật ra, rối loạn thần kinh đại tràng và ruột kích thích là hai mặt của một hội chứng. Nguyên nhân chính xác của hội chứng này vẫn chưa rõ. May mắn là mặc dù bệnh mãn tính nhưng không chuyển thành ung thư.

Giống như những bệnh rối loạn chức năng cơ năng khác, hội chứng này không có điều trị đặc hiệu mà chỉ có những điều trị để giảm nhẹ các triệu chứng tiêu chảy, táo bón, đau bụng, đầy hơi... Một vài loại thuốc mới ra đời thời gian gần đây được cho có hiệu quả trong điều trị hội chứng này là thuốc làm điều hòa nhu động ruột.

Phân thay đổi, đoán ung thư

Tuy nhiên, ở bệnh nhân lớn tuổi (trên 40) một khi xuất hiện các triệu chứng rối loạn đi cầu (tiêu chảy, táo bón) và thay đổi hình dạng phân (từ tròn chuyển sang dẹt, mỏng đi), việc đầu tiên phải nghĩ đến là ung thư đại trực tràng. Chuyện này vô cùng quan trọng bởi vì đối với ung thư đại trực tràng, việc được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ ảnh hưởng đến sự sống còn của bệnh nhân. Còn hội chứng ruột kích thích thì có chẩn đoán chậm tí chút cũng không gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam. Kinh điển thì bệnh thường xuất hiện ở người lớn tuổi (50, 60 tuổi trở lên), tuy nhiên gần đây đã phát hiện ung thư đại trực tràng ở người trẻ hơn, khoảng 40, thậm chí có những trường hợp 30 tuổi.

Để chẩn đoán ung thư đại trực tràng cần nội soi. Ngày nay, với những tiến bộ trong kỹ thuật và sự ra đời của ống nội soi mềm cho phép khảo sát toàn bộ ống tiêu hóa. Qua nội soi cho phép nhìn thấy trực tiếp tổn thương, nếu nghi ngờ ung thư, các bác sĩ có thể lấy một ít mô chỗ sang thương làm xét nghiệm giải phẫu bệnh để chẩn đoán xác định. Và qua nội soi có thể quay phim, chụp hình chỗ sang thương, thậm chí tiến hành các can thiệp như cắt đốt khối u.

Ung thư đại trực tràng nếu phát hiện sớm khi còn khu trú tại chỗ trong thành ruột có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng phẫu thuật. Một khi ung thư đã lan ra xa (di căn) thì hiệu quả điều trị giảm dần. Do vậy, chẩn đoán sớm ung thư đại trực tràng khi có những chỉ dấu lâm sàng có ý nghĩa sống còn.