“Chỉ trong 3 ngày đã có thêm 5 tỉnh, 17 huyện và 140 xã có dịch cúm gà với 600.000 con gà mắc bệnh, tức là tình hình đã hết sức nghiêm trọng, bệnh dịch đã tiếp tục tăng cả về quy mô và mức độ, do đó cần có các biện pháp hết sức quyết liệt” - Bộ trưởng Lê Huy Ngọ nhấn mạnh.

Theo Cục trưởng Cục Thú y Bùi Quang Anh, tình hình dịch bệnh của gà tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đang hết sức nghiêm trọng: đến nay tại 9/13 tỉnh đã phát hịên có dịch, bắt đầu từ Long An, Tiền Giang, sau đó lây sang Vĩnh Long, Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, Bến Tre, Trà Vinh, hôm nay đã phát hiện thêm tại Bạc Liêu và có nguy cơ lây lan ra hết các tỉnh trong vùng.

Tại các tỉnh miền Đông, tiếp sau TP Hồ Chí Minh, dịch bệnh đã phát hiện được tại Tây Ninh. “Hiện tại, đối với hai địa phương này, Ban chống dịch đã chuyển sang bao vây, ngăn chặn bệnh dịch lây lan tiếp” – TS Quang Anh cho biết.

Theo Bộ trưởng Lê Huy Ngọ, việc ngăn chặn không cho dịch cúm gà tiếp tục lây lan tại các tỉnh miền Đông là hết sức quan trọng vì đây là vùng nuôi gà chủ lực, thịêt hại do bệnh dịch phát sinh sẽ rất lớn. “Chỉ tính riêng tại Đồng Nai đã có 5 triệu đầu gia cầm, nếu dịch bệnh tràn vào thì mức độ thiệt hại sẽ rất ghê gớm” – Bộ trưởng nói.

Trong khi dó, theo Cục trưởng Bùi Quang Anh, cho đến nay vẫn có một số tỉnh chưa thực hiện nghiêm túc công tác phòng chống dịch, một số tỉnh như Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ chưa công bố dịch kịp thời. “Thậm chí, có trường hợp như tỉnh Vĩnh Long, mặc dù đoàn công tác của Cục Thú y đã phát hiện có bệnh dịch, thời điểm xuất hiện dịch được xác định là từ ngày 9-1 nhưng đến nay vẫn chưa công bố dịch” - ông Quang Anh cho biết.

Không những vậy, việc kiểm soát vận chuyển gia cầm ra khỏi vùng dịch, vào các địa phương chưa có dịch vẫn chưa được triển khai nghiêm túc, gia cầm mắc bệnh vẫn được đưa đi tiêu thụ làm lây lan dịch bệnh. “Đây cũng là tồn tại lớn nhất hiện nay trong công tác chống dịch” – TS Quang Anh khẳng định.

Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ (bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Nguyễn Văn Bộ cho biết, cuộc họp của Hội đồng khoa học trong sáng nay đã thống nhất về biện pháp nhằm hạn chế sự lây lan của bệnh dịch.

Theo đó, biện pháp được dề xuất là kiên quyết tiêu hủy toàn bộ gia cầm tại vùng có ổ dịch trong bán kính 3km (dù có hay chưa có dấu hiệu mắc bệnh) và trong bán kính 10 km của ổ dịch nghiêm cấm toàn bộ hoạt động vận chuyển các loại gia cầm.

“So với Nhật Bản, diện tích khoanh vùng của chúng ta thấp hơn (bán kính tiêu hủy là 30 km), tuy nhiên vẫn theo đúng mức mà Tổ chức Sức khỏe thế giới (WHO) khuyến cáo” - ông Bộ cho biết.

Đồng thời, các nhà khoa học cũng cho rằng, những biện pháp bổ sung khác cần được thực hiện đồng thời để tránh lây bệnh cho cả người và gia cầm là người dân trong vùng ổ dịch không nên ăn thịt gà và tại vùng có dịch, sau khi đã xử lý, thanh trùng thì phải 3 tháng sau mới được tiếp tục nuôi gia cầm.

Riêng đối với chính sách hỗ trợ người nuôi gia cầm, theo các nhà khoa học, cũng cần được thực hiện theo cơ chế khuyến khích thông báo sớm, ví dụ như báo ngay khi phát hiện bệnh được hỗ trợ 15 ngàn đồng/con, sau 4-8 tiếng hỗ trợ 10 ngàn đồng/con, sau 8-12 tiếng hỗ trợ 5 ngàn đồng/con và nếu như báo quá muộn thì sẽ bị phạt.

Cách thức tiêu hủy cũng đã được các nhà khoa học thống nhất là thực hiện theo cách “cho gà vào các bao nilon, xử lý hóa chất và sau đó chôn trong các hố sâu 5 mét đáy có trải nilon”. Tuy nhiên, việc tổ chức tiêu hủy như thế nào, địa diểm tiêu hủy ở đâu, theo Cục trưởng Cục Thú y, cần được Bộ Tài nguyên môi trường chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với địa phương thực hiện.

“Năm ngàn con còn dễ xử lý‎, nhưng khi số lượng lên đến vài trăm ngàn con thì sẽ rất khó thực hiện nếu không có sự phối hợp” - ông Quang Anh cho biết.

Bên cạnh đó, theo ông Bộ, việc công bố bản đồ dịch tễ trong đó có đánh dấu những địa phương đã có ổ dịch được cập nhật thường xuyên cũng là điều hết sức cần thiết để các bộ, ngành, địa phương chủ động trong công tác phòng chống dịch.

Hiện tại, theo Cục trưởng Cục Thú y Bùi Quang Anh, việc tổ chức chống dịch đã được triển khai trên toàn quốc, toàn bộ lực lượng thú y đã tổ chức trực ban chống dịch kể cả trong dịp tết Nguyên đán, các tổ công tác đã được thành lập tại các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Bộ, miền Trung và các tỉnh từ Ninh Bình trở ra.

Các Tổ chức quốc tế cũng đã cử các đoàn công tác, gửi thiết bị sang VN. “Đoàn công tác của FAO đã đến làm việc tại Tiền Giang hôm qua, làm việc tại Long An hôm nay, trong khi các bộ bảo hộ lao động an toàn sinh học cũng đã dược gửi tới VN hôm nay và Cục Thú y đã bắt đầu chuyển vào các tỉnh miền Nam” – TS Quang Anh cho biết.

Vấn đề đặt ra hiện nay, theo Cục Thú y, là mặc dù đã có công điện và chỉ thị của Chính phủ nhưng các địa phương vẫn rất lúng túng trong việc chi ngân sách cho chống dịch. “Chính phủ, Bộ Tài chính cần sớm có hướng dẫn để các địa phương chủ động chi” - ông Quang Anh đề nghị.

Bên cạnh đó, theo Cục trưởng Quang Anh, Chính phủ cũng cần có thêm một chỉ thị yêu cầu các địa phương chống dịch mạnh mẽ hơn: “Hiện tại nhiều tỉnh vẫn không huy động lực lượng xử lý triệt để, điều này rất nguy hiểm”.

“Phải ghi rõ là giao trách nhiệm cho chủ tịch UBND các tỉnh, Chủ tịch HĐND các tỉnh như đã làm khi chúng ta phòng chống SARS” – Cục trưởng Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm Phan Thị Kim bổ sung.

“Đã có một số địa phương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Long An... làm tốt công tác phòng chống, ngăn chặn dịch bệnh lây lan, chủ động trong việc kiểm tra, phát hiện, chủ dộng cả trong chính sách xử ly gia cầm bị bệnh, nhưng nói chung về mức độ vẫn chưa quyết liệt, chưa ngang với yêu cầu chống dịch. Chống dịch phải như cứu hỏa, phải mạnh mẽ, phải đủ tầm thì mới hiệu quả được” – Bộ trưởng Lê Huy Ngọ nhận xét.

Dịch bệnh lan truyền nhanh, theo Bộ trưởng, có một lý‎ do rất quan trọng là vì trùng vào thời điểm tết Nguyên đán, gia cầm, đặc biệt là gà được vận chuyển đi tiêu thụ bằng rất nhiều con đường, phương tiện, trong khi khả năng kiểm soát của các lực lượng chức năng lại bị giới hạn.

"

19 tỉnh đã có dịch cúm gà (tại 68 huyện, 352 xã):Hà Tây, Hòa Bình, Sơn La, Hà Nam, Thái Bình, Thanh Hóa, Yên Bái, Tiền Giang, Long An, Vĩnh Long, An Giang, Cần Thơ, Bến Tre, Trà Vinh, Đồng Tháp, Kiên Giang, Tây Ninh, Bạc Liêu, TP Hồ Chí Minh. Tổng số gia cầm nhiễm bệnh: trên 2,47 triệu con (Nguồn: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)

Việc báo cáo gấp cho Thủ tướng Chính phủ dể có chỉ đạo thêm sẽ được làm ngay, nhưng thực ra chỉ cần làm tốt các biện pháp đã được đề ra trong công điện thì dịch bệnh cũng đã có thể được ngăn chặn” – Bộ trưởng Lê Huy Ngọ nói.

Theo Bộ trưởng, trong thời gian tới, việc đầu tiên cần làm là Cục thú y cùng với các cơ quan chức năng khác sẽ phải tập trung làm mạnh việc kiểm tra, phát hiện bệnh dịch. “Trách nhiệm của các địa phương cũng sẽ dược làm rõ, nếu địa phương nào có bệnh dịch mà cố tình che giấu, không báo cáo thì phải chịu trách nhiệm trước cấp trên” - ông Ngọ nhấn mạnh.

Theo ông Ngọ, Bộ Nông nghiệp sẽ hỗ trợ toàn bộ phần thuốc tiêu độc, thuốc diệt trung cho các địa phương, tiền hỗ trợ cho chủ nuôi gà, tiền bồi dưỡng cho lực lượng thú y làm nhiệm vụ trong dịp tết này sẽ được nhà nước hỗ trợ nhưng trước mắt là phải dựa vào quỹ dự phòng của các địa phương.

“Điều quan trọng nhất là toàn bộ lực lượng thú y phải dược tập trung cao, đặt trong tình trạng báo động cao, kể cả trong những ngày Tết nguyên đán. Hãy xác dịnh là năm nay chúng ta không có Tết, tôi cũng không ăn Tết cùng các đồng chí để tập trung cho việc ngăn chặn bệnh dịch” – Bộ trưởng Ngọ nói.

Theo Bộ trưởng, việc giao ban sẽ được tiến hành hàng ngày trong suốt thời gian tới, tình hình dược cập nhật và báo cáo hàng ngày lên Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. “Tại các nước khác, kể cả nước phát triển, để dập được dịch cúm gà, người ta phải mất ít nhất 4 tháng. Chúng ta không thể lơi là, chậm trễ được, nếu không đây có thể trở thành đại dịch” – Bộ trưởng Lê Huy Ngọ nhấn mạnh.