Theo đó, nên sửa đổi Hiến pháp để cho phép thực hiện trên phạm vi toàn quốc.

Phóng to

Một người dân trao đổi những bức xúc với chủ tịch UBND P.Hải Châu 1, TP Đà Nẵng, thay vì phải chờ đến kỳ họp HĐND - Ảnh: ĐĂNG NAM

Đó là diễn biến chính của hội nghị tổng kết bước một việc thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND cấp huyện, quận, phường của Ban chỉ đạo trung ương do Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng chủ trì chiều 16-8.

Quyền của dân vẫn được đảm bảo

Chủ tịch HĐND TP.HCM Phạm Phương Thảo cho biết TP thực hiện thí điểm trên tất cả các huyện, quận, phường (gồm 24 quận huyện và 259 phường) tương ứng với con số gần 1.000 đại biểu HĐND quận huyện và gần 7.000 đại biểu HĐND cấp phường thôi làm nhiệm vụ (trong đó có 68 đại biểu chuyên trách cấp huyện, 314 đại biểu chuyên trách cấp phường).

“Hầu hết đại biểu chuyên trách chuyển qua làm công tác Đảng, chính quyền, đoàn thể. Hai năm qua TP.HCM gần như không tăng biên chế. Bộ máy chính quyền được tinh giảm, nâng cao hiệu lực và tính thông suốt, khắc phục tình trạng trùng lắp chức năng nhiệm vụ, giảm hội họp. Không tổ chức HĐND đã giúp quận Bình Thạnh tiết kiệm chi phí 1,7 tỉ đồng/năm, cả TP tiết kiệm được khoảng 30 tỉ” - bà Thảo cho hay.

Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Võ Duy Khương khẳng định: “Trước đây đại biểu HĐND cấp huyện, quận, phường có gặp dân thì cũng chỉ biết ghi nhận ý kiến thôi chứ không giải quyết được gì. Đà Nẵng cũng tiết kiệm được 7 tỉ sau hơn một năm thực hiện thí điểm”.

Đối với việc đảm bảo quyền dân chủ đại diện của người dân khi không tổ chức HĐND ở các cấp này, bà Thảo khẳng định: “Tôi khẳng định các quyền dân chủ vẫn được bảo đảm. Công tác phối hợp với MTTQ để tiếp dân được tăng cường. Các đại biểu HĐND TP về gần với dân hơn, tổ đại biểu của tôi ở quận 4 có ba người nhưng luôn thay nhau tiếp dân, dân cần là có thể gặp. UBND cấp huyện quận cũng tổ chức tiếp dân, đối thoại với dân nhiều hơn”.

Ông Đan Đức Hiệp, phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng, phân tích thêm: “Dân chủ đại diện qua đại biểu HĐND cấp TP thì hiệu quả hơn vì họ có trách nhiệm và thẩm quyền lớn hơn, có vấn đề gì đưa ra là giải quyết được ngay. Các yêu cầu, kiến nghị của HĐND cấp TP đối với UBND cấp quận huyện cũng có uy hơn là HĐND cùng cấp. Vấn đề là việc tăng cường giám sát, tăng cường tiếp xúc cử tri nếu thực hiện tốt thì quyền dân chủ được đảm bảo”.

Bà Thảo và ông Khương đề nghị cho phép TP.HCM và Đà Nẵng thí điểm bỏ luôn HĐND cấp xã (TP.HCM có 63 xã và Đà Nẵng có 11 xã). Bà Thảo đề xuất khi không tổ chức HĐND thì nên đổi UBND thành ủy ban hành chính. Đại diện tỉnh Nam Định đề xuất bỏ luôn HĐND ở cấp TP thuộc tỉnh, chỉ nên để lại hai cơ quan quyền lực của dân là Quốc hội và HĐND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Bàn tiếp

Kết luận hội nghị, Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng đồng thời là phó ban chỉ đạo khẳng định: qua tổng kết bước đầu thấy chủ trương trên đây là đúng, đem lại kết quả tốt. Bước đầu tạo ra sự chuyển biến rõ nét trong cải cách hành chính, phân biệt sự khác nhau giữa chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn.

“Bỏ HĐND cấp quận, phường thì tính thống nhất trong bộ máy chính quyền ở đô thị cao hơn. Bỏ HĐND cấp huyện thì mối liên hệ giữa chính quyền cấp tỉnh và chính quyền cấp xã xuống dân nhanh hơn” - ông nói.

Theo Phó thủ tướng, điểm mấu chốt để khẳng định sự thành công của chủ trương này chính là các địa phương thuộc diện thí điểm vẫn đảm bảo thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng... Việc giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước và quyền dân chủ của nhân dân được đảm bảo. Tuy nhiên, trước ý kiến đề nghị tiếp tục thí điểm, Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng cho biết sẽ tiếp tục đem việc này ra bàn tại hội nghị HĐND và UBND toàn quốc sắp được tổ chức.

Phó thủ tướng cũng nói rằng để thực hiện trên phạm vi toàn quốc còn rất nhiều công việc phải làm, phải báo cáo Bộ Chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng và sau đó trình Quốc hội. Hiến pháp, các luật tổ chức bộ máy, Luật MTTQ VN... cũng nhất thiết phải được sửa đổi. “Nếu bỏ hẳn HĐND thì phải hoàn thiện thể chế. Trước hết là nâng cao chức năng, quyền hạn, nhân lực của HĐND cấp tỉnh, TP để đảm bảo vai trò giám sát, kiểm soát hoạt động của cơ quan nhà nước.

Chức năng, quyền hạn, trách nhiệm của UBND cấp huyện, phường, rồi hoạt động của tòa án, viện KSND cấp này cũng phải được tiếp tục hoàn thiện. Việc tăng cường quyền đại diện cho đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh ở nơi đó thế nào cũng phải tính. Quan trọng nữa là xây dựng được cơ chế để tăng cường dân chủ trực tiếp, để dân trực tiếp giám sát chính quyền cơ sở của mình” - ông Hùng nói.