Cảnh báo nguy cơ thực phẩm nhiễm hóa chất độc hại từ những loại bình giữ nhiệt không đạt chuẩn - Đồ họa: Mạnh Tánh

Lo lắng bắt nguồn sau khi Trung Quốc cảnh báo nguy cơ ung thư từ các loại bình giữ nhiệt kém chất lượng tại nước này.

VN cũng đi kiểm tra, trong số 14 mẫu bình, có 5 mẫu trôi nổi (hàng nhập lậu) và 9 mẫu nhập chính ngạch đã có công bố tiêu chuẩn chất lượng, thì 5/5 mẫu trôi nổi đều có thôi nhiễm kim loại nặng. Đó là mới thử với nước máy đun sôi, loại nước được cho là có nguy cơ thôi nhiễm thấp hơn nhiều loại nước uống khác.

Có thôi nhiễm asen, đồng, thủy ngân

Theo kết quả khảo sát do Viện Kiểm nghiệm quốc gia về an toàn và vệ sinh thực phẩm tiến hành trên 8 mẫu bình giữ nhiệt, 5/5 mẫu trôi nổi đều ghi nhận thôi nhiễm các kim loại nặng như đồng, asen, thủy ngân, 3 mẫu đã công bố chất lượng tại Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) thì không ghi nhận hiện tượng này.

Ông Nguyễn Thanh Phong, cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, cho rằng có thể những mẫu bình trôi nổi còn có những nguy cơ khác, nhưng cục và viện vẫn đang trong quá trình kiểm tra, kết quả thử nghiệm ban đầu với nước sinh hoạt thông thường đun sôi trữ trong bình đã thấy hiện tượng thôi nhiễm kim loại nặng. Các loại nước trà, nước trái cây có thể gây hiện tượng thôi nhiễm mạnh hơn sẽ tiếp tục được thử nghiệm trong thời gian tới.

Khảo sát thị trường bình giữ nhiệt cho thấy dù đến nay mới có 9 loại bình được công bố tiêu chuẩn chất lượng tại Cục An toàn thực phẩm, nhưng thị trường đang có hàng chục mẫu bình vỏ inox, vỏ nhựa có giá tiền và thời gian giữ nhiệt khác nhau.

Trong khi sản phẩm nhập từ Mỹ, châu Âu hay Nhật Bản có giá từ 250.000-400.000/bình 500ml, thì nhiều sản phẩm bình, phích cùng có tác dụng giữ nhiệt, cũng được quảng cáo làm từ nguyên liệu inox đạt chuẩn, nắp có ron bằng silicon chịu nhiệt và kín hơi có giá chỉ từ 115.000 đồng/bình 500ml.

Theo một chuyên gia về vật liệu, nguyên liệu trong những loại bình giá rẻ là rẻ tiền nên rất nhẹ, có thể nhà sản xuất độn cả cát vào phần đáy bình làm người mua có cảm giác nặng tay, tưởng là inox “xịn” khi thử bình nhưng hoàn toàn không phải.

Cũng theo ông Nguyễn Thanh Phong, dù việc kim loại nặng thôi nhiễm từ một số bình giữ nhiệt vừa được thử nghiệm vẫn trong giới hạn cho phép, nhưng rất cần khuyến cáo người tiêu dùng không nên chọn sản phẩm trôi nổi nhằm tránh nguy cơ tích tụ lâu ngày những chất độc hại này.

Chưa kể, các cơ quan chức năng chưa rõ về nguy cơ thôi nhiễm kim loại và hóa chất độc hại từ bình giữ nhiệt khi đựng các loại nước, thực phẩm khác ngoài nước máy đun sôi, nên càng phải thận trọng với các bình giữ nhiệt không rõ nguồn gốc.

Không nên đựng nước có vị chua

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - chuyên gia về công nghệ thực phẩm, người dân đang sử dụng bình giữ nhiệt nhiều hơn chức năng cho phép của bình, có người đem bình đựng nước quả, trà, nước đun sôi, cháo...

“Tôi cho là nước trà không có đặc trưng lý tính nào đặc biệt, nhưng cho vào bình giữ nhiệt loại nước trà đã pha thì sẽ làm giảm phẩm chất của nước trà, nước trà đó uống không ngon” - ông Thịnh phân tích.

Tuy nhiên theo ông Thịnh, với những loại nước quả có vị chua như nước cà chua, nước cam, nước chanh, nước bưởi... thì tuyệt đối không nên trữ trong bình giữ nhiệt, lý do là axit trong nước sẽ làm tan nhanh và mạnh các kim loại nặng còn tồn dư trong bình, đặc biệt là asen, đồng, chì, thủy ngân đều là các chất có hại cho cơ thể.

“Các cụ ta thường nấu cơm trong nồi đồng, nhưng nấu canh, kho cá trong nồi đồng lại vừa hỏng nồi, vừa hỏng người. Tùy từng chức năng của sản phẩm mà sử dụng, như nước quả nên đựng trong bình nhựa, bình giữ nhiệt chỉ nên dùng giữ nhiệt nước đun sôi hoặc bảo quản đá lạnh nếu cần mang đi dã ngoại” - ông Thịnh nói.

“Chúng tôi chưa phát hiện những mẫu bình giữ nhiệt như Trung Quốc yêu cầu thu hồi vì chất lượng kém, nhưng cũng có thể số lượng mẫu bình được thử nghiệm còn ít ỏi, chúng tôi sẽ tiếp tục lấy mẫu và kiểm tra rộng rãi các chỉ tiêu” - ông Phong cho biết.

Ông Phong cũng dẫn thông tin trên báo chí cho biết đầu tháng 3, cơ quan nghiên cứu ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc cho rằng lớp thép không gỉ trong bình giữ nhiệt Trung Quốc được làm từ các loại kim loại nặng, khi sử dụng chứa các dung dịch có tính axit sẽ khiến nguy cơ thôi nhiễm cao hơn, còn khi đựng trà và cà phê thì có nguy cơ gây hại cho da. “Chúng tôi tiếp tục cập nhật thông tin và cảnh báo cho người dân” - ông Phong hứa hẹn.

Mua bình tùy theo giá Một số bạn đọc đã chia sẻ việc mua bình giữ nhiệt chủ yếu dựa vào giá chứ cũng không rõ bình nào tốt, bình nào không tốt. * Bùi Tâm Đức (24 tuổi, sinh viên, TP.HCM):   Cách đây ba tháng, tôi mua một bình giữ nhiệt ở siêu thị. Bình bằng inox, có dung tích 500ml, giá 275.000 đồng. Lúc mua, tôi thấy siêu thị ấy có rất nhiều bình với kích thước lớn nhỏ, giá cả khác nhau. Tôi chọn mua chiếc bình trên vì giá khá hợp lý, không quá rẻ. Tâm lý chung thì ai nghĩ đồ rẻ tiền thường là hàng dỏm, không bền. Tuy nhiên, chất lượng thật sự ra sao thì tôi không biết được. Tôi cũng không rõ đối với bình giữ nhiệt, thương hiệu nào là uy tín, nổi tiếng vì mặt hàng này vốn không thông dụng. Lúc mua, tôi thấy có ghi hướng dẫn khá cụ thể trên nhãn dán ở thân bình. Những lúc đi học, có việc phải ra đường cả ngày, tôi dùng bình này để đựng nước đá. * Lê Quang Vinh (48 tuổi, Q.10, TP.HCM): Tôi thường lái xe đường dài nên dùng bình giữ nhiệt để pha trà, pha cà phê và bỏ nước đá mang theo uống dọc đường. Phần vì khi lái xe dễ buồn ngủ, cần uống trà hay cà phê để tỉnh táo hơn. Phần vì dừng xe mua dọc đường không yên tâm chất lượng, sợ hàng quán người ta bán không sạch sẽ. Chiếc bình giữ nhiệt đang dùng tôi mua ở siêu thị, giá hơn 400.000 đồng của một thương hiệu khá nổi tiếng nên khi sử dụng cũng yên tâm. Bình giữ nhiệt này được quảng cáo được tráng một lớp kim cương nhân tạo phía trong, có tác dụng chống độc cho người dùng, chống trầy xước và giữ nhiệt tốt. * Nguyễn Thị Sâm (23 tuổi, Q.Phú Nhuận, TP.HCM): Tôi được một người bạn tặng một chiếc bình giữ nhiệt. Lúc nhận bình, tôi không thấy có tờ hướng dẫn sử dụng cụ thể như thế nào. Tôi thấy trên thân bình có dán tem nhưng bằng chữ Trung Quốc. Tôi không rõ bình này của Trung Quốc hay Đài Loan sản xuất. Nhưng mình dùng vậy thôi, cũng không rõ chất lượng thế nào. M.PHƯỢNG - N.LOAN ghi