PGS.TS Nguyễn Sum - Ảnh: NVCC

Đây được cho là một bất ngờ vì Trường ĐH Quy Nhơn không phải là trung tâm nghiên cứu lớn về toán học của VN, nhưng công trình của PGS.TS Nguyễn Sum đã được đăng tải trên một tạp chí khoa học về toán học hàng đầu, có uy tín cao trong giới toán học quốc tế.

Đó là công trình “Về bài toán hit của Peterson” thuộc lĩnh vực Tôpô đại số, được đăng tải trên tạp chí Advances in Mathematics số 274 ra ngày 9-4-2015 (nguyên văn tên công trình tiếng Anh: “On the Peterson hit problem”, Advances in Mathematics, vol. 274, 432-489”).

“Đây là bài toán mở, được nhà toán học Frank Peterson (Học viện Kỹ thuật Massachusetts, Hoa Kỳ) đặt ra vào năm 1986. Bài toán được rất nhiều người quan tâm nhưng vì quá phức tạp nên bước tiến giải quyết rất chậm” - PGS.TS Nguyễn Sum cho hay.

Ông bắt đầu tiếp cận bài toán này vào năm 2005 và mất tổng cộng ba năm mới giải quyết trọn vẹn được trường hợp đặc biệt “bốn biến” (k=4), hoàn thành một bản thảo tính toán chi tiết dài 240 trang. Từ cơ sở đó, ông tiến thêm một bước nữa trong giải quyết bài toán là nghiên cứu vào vấn đề lý thuyết tổng quát.

Bản thảo của bài báo “On the Peterson hit problem” được ông hoàn thành gửi cho tạp chí Advances in Mathematics ngày 12-7-2013 cùng bản thảo chi tiết mang tên “The hit problem for the polymomial algebra of four variables”.

Trải qua hai vòng phản biện của các chuyên gia, đến tháng 12-2014 bản thảo sau cùng được hoàn thành và chính thức được tạp chí nhận đăng ngày 18-1-2015.

Sau thành công của công trình được đăng tải trên Advances in Mathematics, PGS.TS Nguyễn Sum cho biết ông đang tiếp tục nghiên cứu bài toán này. “Làm toán trở thành một nhu cầu và tôi chưa nghĩ đến việc khi nào mình sẽ dừng lại” - vị tiến sĩ 56 tuổi, quê xã Cát Tài, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định nói.

Nhận xét về công trình nghiên cứu của PGS.TS Nguyễn Sum, GS.TS Đinh Dũng (phó chủ tịch hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017) nhận xét: “Đây là một công trình khoa học đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực Tôpô đại số, được thực hiện hoàn toàn trong nước bởi một tác giả duy nhất. Đây là một bước tiến mới trong việc giải quyết giả thuyết Peterson kể từ năm 1990.

PGS.TS Nguyễn Sum không chạy theo số lượng công bố công trình khoa học, mà kiên trì theo đuổi bảy năm liền giả thuyết “hit” là một bài toán mở rất khó, chưa có lời giải trọn vẹn trong lĩnh vực Tôpô đại số”.