Câu thơ yên ngựa (tác giả: Hoàng Yến, chuyển thể: Ngọc Văn - Thanh Tòng) không chỉ được xem là vở cải lương tuồng cổ tiêu biểu của gia tộc này, mà còn là vở tiêu biểu của sân khấu cải lương Nam Bộ sau cột mốc 1975.

Câu thơ yên ngựa: dấu son chuyển mình của cải lương tuồng cổ

Soạn giả Hoàng Song Việt của Sân khấu Đại Việt cho biết nghệ sĩ Quế Trân, đại diện xuất sắc cho thế hệ thứ 5 của gia tộc 100 năm ăn cơm tổ này, đã gặp gỡ và trao đổi muốn cùng Đại Việt thực hiện lại vở diễn Câu thơ yên ngựa nhân kỷ niệm 50 thống nhất đất nước và cũng là 50 năm hình thành nên bộ môn cải lương tuồng cổ, khởi đầu từ 1-9-1975.

Năm nay cũng là năm đánh dấu gia tộc này gắn bó và phát triển hát bội - cải lương Hồ Quảng - cải lương tuồng cổ ở đình Cầu Quan, lấy dấu mốc từ năm 1925, trở thành một gia tộc lẫy lừng có đến 6 đời theo nghiệp hát.

Vốn yêu quý gia tộc Minh Tơ - Thanh Tòng nên ông Hoàng Song Việt đã bàn bạc với đạo diễn Hoa Hạ để cùng triển khai.

Đạo diễn Hoa Hạ cho biết khi bà về Hội Sân khấu TP.HCM, đã từng chứng kiến những cuộc họp của cố NSND Thanh Tòng với các vị lãnh đạo đưa ra nhiều giải pháp để duy trì và phát huy cải lương tuồng cổ. 

Bà đã biết được ông Thanh Tòng phải trăn trở như thế nào để Việt hóa, chuyển từ loại hình chỉ chuyên diễn tuồng tích Tàu sang các tuồng sử Việt.

Cả gia tộc đã cùng hợp sức để mày mò, thay đổi từ hình thức vũ đạo, phong cách biểu diễn, âm nhạc, bài bản… để có những vở diễn cải lương tuồng cổ thuần Việt.

Trong đó, Câu thơ yên ngựa chính là điểm sáng đáng tự hào mà nghệ sĩ Thanh Tòng và anh em trong gia đình đã thể hiện nhiều sáng tạo vượt bậc. 

Âm nhạc được viết mới của nhạc sĩ Đức Phú đến nay vẫn là điển hình được nhắc tới về giá trị âm nhạc trong cải lương ở các cuộc tọa đàm, hội thảo.

Hoa Hạ bộc bạch: "Từ thời trẻ tôi đã từng được xem nhiều vở diễn của nhà Minh Tơ - Thanh Tòng, và đánh giá cao những sáng tạo của họ về nhiều mặt trong vở diễn. Nay được biết Quế Trân muốn khôi phục lại những vở sử Việt hay của gia tộc, tiếp nối những ước nguyện còn dang dở của anh Năm Thanh Tòng, tôi ủng hộ vô điều kiện.

Việc làm lại những vở hay đó không chỉ có ý nghĩa trong gia tộc mà còn có ý nghĩa với sân khấu thành phố, giúp các bạn trẻ có thêm nhiều vai diễn hay để rèn luyện nghề".

50 năm bài ca yêu nước

Câu thơ yên ngựa đã được nhiều đoàn, nhiều chương trình dàn dựng lại, các thí sinh thi tài năng cải lương cũng sử dụng như chuẩn mực để phô diễn khả năng.

Nghệ sĩ Công Minh, người con thứ 9 của ông Minh Tơ, em trai nghệ sĩ Thanh Tòng, chia sẻ ông rất xúc động khi Câu thơ yên ngựa được thực hiện lại trong thời điểm có nhiều kỷ niệm đáng nhớ này. 

Ông mong ê kíp thực hiện cứ mạnh dạn thể hiện vở diễn theo suy nghĩ mới của mình để vở diễn có tuổi đời 50 năm của gia tộc sẽ luôn mang hơi thở thời đại.

Trước chia sẻ của ông Công Minh, ông Hoàng Song Việt cho biết ê kíp cảm thấy nhẹ lòng, không áp lực trước một kịch bản kinh điển. 

Ông và đạo diễn Hoa Hạ thống nhất sẽ giữ lại những gì tinh túy, giá trị nhất của vở mà tiền bối đã gầy công xây dựng, tuy nhiên hình thức sẽ có cái mới, mang hơi thở thời đại, những vấn đề lịch sử, rối ren nội bộ giữa Thượng Dương Hoàng Hậu và Ỷ Lan cũng sẽ được đào sâu khai thác, làm rõ hơn. 

Đặc biệt, đạo diễn sẽ chăm chút tạo đất diễn, tăng thêm chiều sâu tâm lý cho mỗi nhân vật.

Câu thơ yêu ngựa tập trung lực lượng mạnh của gia tộc Minh Tơ với phần âm nhạc do nhạc sĩ Minh Tâm phụ trách, vũ đạo là nghệ sĩ Thanh Sơn, vợ chồng nghệ sĩ Công Minh - Yến Phương phụ trách phục trang, trợ lý đạo diễn là Điền Trung, cháu rể của gia tộc…

Những người lớn của gia tộc sẽ đứng sau hỗ trợ cho thế hệ thứ 5 phô diễn tài năng trong Câu thơ yên ngựa như Quế Trân, Tú Sương, Xuân Trúc, Điền Trung, Lê Thanh Thảo… Ngoài ra còn có sự góp mặt của các nghệ sĩ giỏi nghề như Chí Linh, Bảo Trí, Võ Minh Lâm, Nhã Thi…

Vở sẽ ra mắt suất đầu tiên ngày 19-4 tại Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang.

Những người "gìn vàng giữ ngọc"

TT - Vào các đêm 23, 24, 25, 30, 31-7 và 1-8 tại nhà hát Bến Thành (TP.HCM) sẽ diễn ra chương trình Gìn vàng giữ ngọc, với hai vở cải lương tuồng cổ thuộc hàng kinh điển: Câu thơ yên ngựa và Điều Tam Xuân báo phu cừu. Chiều 15-7, vở Câu thơ yên ngựa đã ra mắt hội đồng phúc khảo.