Phóng to

Người xưa nói rằng cá chép vượt qua được long môn là sẽ hóa rồng. Sách vở có câu: "Long môn lý tam diệu, ngư nhi hóa vi long" (Vượt long môn ba bậc, cá chép hóa nên rồng). Cá chép này là cá chép tự nhiên; cá chép nuôi không được kể đến.

Hóa rồng là ước mơ lớn nhất của cá chép. Tuy nhiên, con rắn hoang tưởng cũng mơ ước thành rồng. Con rồng bay lượn trên trời; con rắn không bay lượn được, chỉ uốn éo thân mình dưới đất mà phóng tới. Rồng và rắn hoàn toàn khác nhau, vậy mà có những kẻ hoang tưởng gọi rắn là địa long - rồng đất.

"Lộc Ðỉnh ký" kể câu chuyện về một giáo phái chuyên nuôi rắn để chế ngự, trừng phạt kẻ khác. Ðảo của họ là đảo rắn - Xà đảo, được họ phong lên thành Thần Long đảo (đảo rồng thần). Giáo phái ấy là Thần Long giáo ngoài khơi biển Liêu Ðông.

Ước mơ hóa thành rồng là ước mơ chính đáng. Người có thực học, mong hóa rồng trí tuệ, học cao lên hơn nữa để có cái tiến sĩ, giáo sư thì thật đáng trân trọng. Ðiều này ứng với quẻ Tiềm long thăng thiên (Rồng ẩn bay lên).

Thế nhưng, có người muốn có học vị thơm tho mà không chịu nghiên cứu, không chịu vượt 3 bậc như cá chép. Họ chỉ lo đi... sao chép bậy bạ công trình của người khác, rồi chạy tiền bạc vớ vẩn để được công nhận. Ðó là rồng dỏm, còn tệ hơn cá chép thật.

Có biết bao nhiêu nghệ sĩ muốn hóa rồng. Họ âm thầm sáng tạo, mong để lại cho đời những tác phẩm văn học - nghệ thuật giàu tính thẩm mỹ, tính nhân văn. Họ tin người thưởng ngoạn văn học - nghệ thuật là vị giám khảo, là hội đồng tuyển trạch công bằng nhất. Văn nghệ sĩ có chân tài sẽ hóa rồng trong lòng người thưởng ngoạn.

Ðó là quẻ Phi long tại thiên (Rồng bay trên trời). Thế nhưng, sự xét duyệt... phong rồng lại nảy sinh ra những quan điểm thiên vị bè nhóm, phe phái. Một số người lại chỉ muốn hóa rồng qua con đường kiện tụng, khiếu nại. Cho nên công chúng có quyền hoài nghi giá trị của các rồng nếu họ lỡ hóa thành rồng.

Nhật Bản, Hàn Quốc là hai con rồng bóng đá ở khu vực Ðông Bắc Á. Khu vực Ðông Nam Á thật sự chưa có con rồng bóng đá nào ra hồn ra vía, kể cả con rồng ta. Thoát thai từ một nền bóng đá bao cấp, các đội tuyển quốc gia của ta vẫn chưa có kỷ luật chiến thuật và kỹ năng chiến lược. Cầu thủ ta vẫn còn nhiều cách chơi chưa đẹp trên sân bóng và chưa giải nào ta đạt được kết quả vừa tốt nhất vừa thuyết phục nhất. Ta đợi mãi cái quẻ Thần long bái vĩ (Rồng thần quẫy đuôi) mà chưa thấy.

Ta thực sự trở thành con rồng trong xuất khẩu gạo, cùng với nước bạn Thái Lan. Năm qua, bạn bị lũ lụt nghiêm trọng, lại điều chỉnh giá gạo, nên ta có cơ hội phát triển việc xuất khẩu gạo. Quẻ Kiến long tại điền (Thấy rồng trong ruộng) thật sự làm chúng ta phấn khởi. Tuy nhiên, sự phối hợp của "4 nhà" là chưa sướng. Nhà doanh nghiệp vẫn ép giá nhà nông, làm khó nhà nông. Muốn giữ ngôi vị rồng xuất khẩu gạo lâu dài, Nhà nước và nhà doanh nghiệp nên tôn trọng quyền lợi nhà nông hơn nữa.

Con cá tra cũng sẽ hóa rồng nếu các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản biết tôn trọng quyền lợi của người nuôi nó. Ðiều này ứng với quẻ Giao long xuất uyên (Rồng rời hang sâu). Ấy vậy mà mỗi khi cá đến lứa xuất ao, doanh nghiệp lại không chịu thu mua, ép giá xuống khiến nông dân lỗ. Nông dân buồn quá treo ao. Doanh nghiệp mới quýnh đít chạy đi mua cá non bán qua khối Ả Rập, làm tổn thương uy tín con cá tra Việt Nam.

Có những ông rồng hóa thành chú rắn. Ông rồng điện lực đầu tư ngoài giá thú, lỗ nặng. Ông rồng tàu biển trả nợ ná thở. Ông rồng cảng biển phát triển tứ giăng, đến nỗi năm khi mười họa mới có một chiếc tàu nhỡ tới ăn hàng. Một ông rồng cảng biển tuy tên là mây gió, nhưng không thể nương mây cỡi gió mà bay, đến nỗi phải trả nợ hàng tháng muốn khùng! Ông rồng khu kinh tế mở đìu hiu chờ nhà đầu tư. Ông rồng cầu đường vừa làm vừa câu rê...

Ấy là quẻ Kháng long hữu hối (Rồng bay cao quá có điều ăn năn). Làm rồng như vậy thà làm cá chép sướng hơn!

Năm kia, một tỉnh phía Nam tổ chức lễ hội trái cây, mời mấy chục họa sĩ trang trí một con rồng dài sơ sơ 2 cây số trên đường phố. Kinh phí làm rồng hết trên 2 tỉ đồng. Lễ hội xong, con rồng mắc bệnh tay chân miệng, lở lói tùm lum, lại cản trở giao thông. Ðó là quẻ Long lạc trì đàm (Rồng xuống ao đầm). Ban tổ chức bèn rao bán... long thể với giá 60 triệu đồng. Con rồng hình thức chủ nghĩa ấy xin lấy mà làm răn cho đời sau.

Phóng to Tuổi Trẻ Cười Xuân Nhâm Thìn hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này. Chúc bạn đọc có thật nhiều thời gian thư giãn thoải mái!