Phóng to

Sông Nile nhìn từ tòa nhà Cairo

Trên dòng sông Nile

Ai Cập hiện còn ẩn chứa nhiều điều huyền bí: những bí mật chưa có lời giải của các kim tự tháp, những xác ướp tồn tại hàng nghìn năm, ngọn hải đăng Pharos - một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại... .

Diện tích 997.738km² - gần gấp ba VN - nhưng chỉ dưới 10% lãnh thổ Ai Cập có thể canh tác được; còn lại là sa mạc Sahara, sa mạc Libya và sa mạc Arabia. Ở đâu có nước, ở đó có sự sống. Đến những xứ sở gắn liền với sa mạc như ở châu Phi và Trung Đông, người ta mới thấm thía điều đó. Người Ai Cập từ hàng ngàn năm nay đã bám dọc theo bờ sông Nile để sống và coi sông Nile là cội nguồn của dân tộc mình. Sông Nile là dòng sông dài nhất thế giới, 6.700km, với 1.200km chảy qua địa phận Ai Cập.

Tôi đã dạo sông Nile trên một du thuyền sức chứa 300 khách để khám phá nhịp sống sôi động trải dài hai bên bờ sông. Tuy thiếu đất canh tác nhưng người nông dân Ai Cập đã lập nên kỳ tích trong nông nghiệp, nhất là trồng lúa và bông.

Nguồn thu nhập chính của Ai Cập là bông, chủ yếu là bông sợi dài, là một trong những nước sản xuất nhiều bông nhất thế giới, khoảng 292 triệu kg/năm; năng suất lúa đạt 7-8 tấn/ha/vụ; năm 2001, Ai Cập xuất khẩu 780.000 tấn gạo. Mười nước châu Phi dùng chung dòng nước sông Nile bao gồm Burundi, Congo, Ai Cập, Ethiopia, Eritrea, Kenya, Rwanda, Sudan, Tanzania và Uganda. Nước sông Nile trở thành vấn đề sống còn đối với các quốc gia này, đến nỗi mỗi nước đều lập một bộ phụ trách nguồn nước.

Và mới đây, ngày 18-3-2004, các bộ trưởng nguồn nước của 10 nước châu Phi này đã nhóm họp hai ngày tại Kenya để bàn cãi việc phân phối nguồn nước sông Nile cho công bằng hơn. Lâu nay các nước này, ở thượng nguồn sông Nile, vốn có bất đồng gay gắt với Ai Cập. Vì theo một hiệp ước được ký từ thời thuộc địa Anh, qui định Ai Cập - nằm ở hạ nguồn - có quyền phủ quyết việc sử dụng của bất cứ quốc gia nào làm ảnh hưởng đến mực nước sông Nile ở Ai Cập.

Chiếc du thuyền đi được nửa đường thì khách bắt đầu được thưởng thức tiết mục múa bụng của các cô gái Ai Cập. Múa rất điệu nghệ theo dòng nhạc Ả Rập rộn ràng, với động tác chính là lắc bụng. Các cô còn đến từng bàn múa chào khách để các "nhiếp ảnh gia" đi theo chụp ảnh. Ảnh rửa ra ngay sau đó, khách thích thì lấy, trả tiền.

Phóng to

Các thiếu nữ Ai Cập chụp ảnh chung với du khách VN -Ảnh: L.V.N.

Cả đoàn du khách Việt chúng tôi ai cũng tấm tắc khen vẻ đẹp của các thiếu nữ và trẻ em trên đường phố - đôi mắt to huyền hoặc và nước da trắng hồng. Những cậu con trai tuổi 10-15, tóc xoăn, cao ráo, rất hiếu khách, chạy theo chúng tôi để được chụp ảnh nhưng không xin tiền. Phụ nữ mặc y phục thướt tha, kín đáo, nhiều màu sắc, hầu hết dùng khăn voan choàng đầu. Một số ít phụ nữ mặc áo choàng toàn đen và dùng mạng đen che mặt, chỉ chừa đôi mắt to đen.

Tôi đến Ai Cập trùng vào tuần nghỉ lễ, trường học đóng cửa nên thanh thiếu niên tràn ngập đường phố, vườn hoa và các siêu thị. Điều ngạc nhiên là hiếm thấy người dùng điện thoại di động. Giao thông trên đường không thấy xe máy hai bánh, chỉ toàn ôtô con và xe buýt, trong đó có đến khoảng 70% ôtô con là "xe cổ" sản xuất vào những thập niên 1970 - 1980. Nhiều xe sử dụng nhiên liệu khí (gas hóa lỏng) nên ít khói xe.

Tôi đã được xem bốn đám cưới, hai ở khách sạn Gawharet Al Ahram, nơi tôi ở và hai đám ở... công viên. Khách múa hát nhảy quanh cô dâu chú rể hoặc nhảy đôi và dùng hoa quả, nước ngọt. Đối với tín đồ Hồi giáo, rượu bia là điều cấm kỵ vì kinh thánh Koran dạy rằng: rượu là nguyên nhân gây ra nhiều tội lỗi của người đàn ông như đánh đập vợ con, bỏ bê gia đình... Du khách muốn uống, xin mời vào bar rượu với giá 3 USD/chai bia.

Tôi hỏi anh hướng dẫn viên Walis sao 35 tuổi rồi mà chưa cưới vợ? Anh đáp muốn cưới vợ phải có 10.000 USD và tuy luật cho phép, nhưng ngày nay hiếm có đàn ông nào dám cưới bốn vợ, vì nếu cưới mà không đủ ngân sách nuôi vợ, bỏ bê thì bị kiện ra tòa ngay.

“VN là số 1”

Người dân Ai Cập quả là có tình cảm đặc biệt với người VN. Năm, sáu lần tôi đã gặp những người buôn bán ở lứa tuổi trên 40, biết chúng tôi là người Việt, họ đều nồng nhiệt chào và khen hoặc ra dấu cho "VN là số 1". Hỏi một anh thanh niên bán hàng trong một siêu thị sang trọng, vì sao anh khen VN là số 1? Anh chàng vừa nhún nhảy vừa đưa tay phạt ngang cổ mình, nói "vì người VN dám cắt cổ Mỹ".

Còn một ông lão khác thì trả lời: "VN: Hồ Chí Minh - Võ Nguyên Giáp". Sâu xa, người dân ở đây vốn căm ghét Mỹ tiếp tay cho Israel xâm lấn nhiều nước ở Trung Đông, Palestine và gần đây là sự kiện Mỹ chiếm đóng Afghanistan và Iraq. Tôi đã đi ngang một bảo tàng về chiến thắng của Ai Cập đối với Israel trong trận đánh sáu ngày, vào đầu tháng 10-1967.

Kỳ 2: Kim tự tháp, xác ướp và...