Phóng to

Ảnh: N.C.T

Vậy mà trong thảo luận vẫn cho thấy còn quá nhiều ý kiến trái ngược nhau, kể cả vấn đề quan trọng nhất: ai quản lý giá thuốc?

Giá thuốc: tắc trách còn nguyên

Điều cốt lõi để giải quyết tận gốc vấn đề giá thuốc lại chưa được đụng đến, đó là: 1- Làm thế nào để người bệnh mua được thuốc đạt chất lượng với giá cả hợp lý được kiểm soát, in ngay trên bao bì và giá này thống nhất trên toàn quốc. 2- Dùng luật chi phối - tập trung cho sản xuất thuốc trong nước - kể cả ưu tiên về thuế, nhân tài, vật lực trong phối hợp đa ngành (hóa, sinh...) cho sản xuất nguyên liệu dược, dù 10-20 năm nữa cũng phải để thoát dần tình trạng lệ thuộc trên 95% nguyên liệu nhập như hiện nay.

Thông tư 08 ban hành giữa năm 2003 qui định nhà sản xuất, nhập khẩu phải in, dán giá bán lẻ trên hộp thuốc, nhưng thông tin này lại “quên” giới hạn tỉ lệ lãi trần nên mặc cho các công ty tha hồ định giá và in giá. Tháng 5-2004 nghị định 120 về quản lý giá thuốc được ban hành thì lại qui định: giao cho cơ sở bán buôn căn cứ giá mua vào và thặng số bán buôn do Bộ Tài chính qui định để xác định giá bán buôn. Cơ sở bán lẻ căn cứ trên giá mua vào và thặng số bán lẻ do Bộ Tài chính qui định để định giá bán lẻ và cơ sở bán lẻ phải niêm yết bằng cách in, ghi, dán giá bán lẻ trên bao bì thuốc. Đến nay thông tư hướng dẫn vẫn chưa ra đời vì “ngắc ngứ” ở chỗ thặng số là bao nhiêu, cho phép hai hay ba tầng bán buôn (?!). Quả là tắc trách khi soạn dự thảo thông tư hướng dẫn đưa ra qui định thặng số bán buôn được tối đa hai lần, rồi cơ sở bán buôn khi xuất hóa đơn phải ghi rõ “bán buôn lần đầu” hoặc “bán buôn lần thứ hai”!

Những kiến nghị vẫn rơi vào im lặng

Bộ Y tế đã ban hành rất nhiều thông tư, chỉ thị..., từ việc cho nhập khẩu song song để chống độc quyền đến chấn chỉnh đấu thầu thuốc trong bệnh viện... Rất nhiều đoàn của trung ương, địa phương đi thanh tra, kiểm tra giá thuốc; rồi không biết bao nhiêu cuộc họp, báo cáo tổng kết..., để rồi cái vòng luẩn quẩn đâu lại vào đấy: bác sĩ kê toa, người bệnh phải mua đúng tên thuốc và người bán “hét” bao nhiêu phải trả bấy nhiêu! Ngay trước khoa hồi sức của một bệnh viện, trình dược viên tụm hai tụm ba ngồi chờ bác sĩ thản nhiên đùa giỡn trước mắt hàng chục thân nhân đau đáu lo sợ thần chết cướp đi mạng sống người thân của mình. Cạnh vách khoa thận, một trình dược viên ngồi cộng hàng chục toa thuốc của một bác sĩ trong buổi sáng mà không hề nao lòng trước cảnh có bà mẹ phải bán hết gia sản, ruộng vườn... để gói ghém chạy thận cho con hai lần/tuần. Liệu rằng Luật dược lần này có thể “dọn sạch” các hình thức hoa hồng, kỷ luật thật nặng hoặc tước bằng khi những thầy thuốc và trình dược viên cấu kết thành “liên minh ma quỉ” mua bán y đức?

Đã có rất nhiều dược sĩ kiến nghị cho thành lập dược sĩ đoàn và nghiệp đoàn dược sĩ. Hai tổ chức này có trách nhiệm trong việc quản lý hội viên, quản lý giá thuốc sản xuất và kinh doanh. Cả chục năm qua, kiến nghị này vẫn rơi vào sự im lặng. Mạng lưới phân phối thuốc như tại Sài Gòn trước đây mà chính quyền cũ dễ dàng kiểm soát cả hệ thống và giá cả thông qua hội nghề nghiệp cũng đã được đưa ra kiến nghị thực hiện rất nhiều lần, cũng không được ai quan tâm!

Dự án Luật dược còn quá nhiều điều bất cập, do đó việc thông qua cần thận trọng. Đừng để như việc “trẻ em dưới 6 tuổi được khám chữa bệnh miễn phí tại các cơ sở y tế công lập” đã thông qua nhưng một năm sau chưa thể thực hiện và cứ như... “gà mắc dây thun”. Luật dược chi phối thuốc điều trị cho hơn 80 triệu người VN trong 5-10 năm nữa, đừng để một lần nữa xảy ra tình trạng tắc trách như “gà mắc dây thun”!