Phóng to

Hình minh họa. Ảnh: Fotosearch.com

Tuy chưa thống kê chính xác, nhưng chuyên gia tâm lý Ngô Xuân Điệp, Khoa Tâm lý Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM cũng thừa nhận, số trẻ bị hội chứng này xuất hiện ngày càng nhiều.

Theo bác sĩ Ngọc Thanh, do các gia đình hiện nay có ít con nên muốn dành tất cả cho con, đáp ứng mọi đòi hỏi, yêu cầu của con. Những "ông hoàng con" này thường là con một, con trai, cháu đích tôn trong gia đình. Cha mẹ các trẻ chấp nhận nhiều chuyện lạ như bồng ẵm con dù trẻ đã biết đi vững vàng, đút cơm cho con dù trẻ đã học lớp 7, chịu trận để con đánh, đưa tiền cho trẻ xài thoải mái... Chính những hành động này đã gây ra hội chứng con cưng.

Từ con cưng đến... “bạo chúa”

Đơn vị Tâm lý Bệnh viện Nhi Đồng 1 từng tiếp nhận nhiều phụ huynh đau khổ vì những hành vi bất thường của con. Có những cháu được nuông chiều vật chất quá mức trở thành người chỉ huy, làm chủ gia đình như một vị vua, tệ hơn nữa, như một “bạo chúa” với cha mẹ.

Theo chuyên gia tâm lý Ngô Xuân Điệp, trẻ bị hội chứng con cưng có những biểu hiện như thường xuyên đòi hỏi quá mức, tỏ ra cáu gắt nếu không được đáp ứng nhu cầu, luôn gặp khó khăn trong giao tiếp và thiết lập mối quan hệ với người khác. Những trẻ này rất khó trưởng thành và hay suy sụp trước những khó khăn. Trẻ có thể trở thành một người nhu nhược hoặc hung bạo vì quen được cung phụng.

Còn theo bác sĩ Ngọc Thanh, sự cưng chiều thái quá cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ mắc một số vấn đề về tâm lý như chậm nói (trẻ chưa đòi hỏi đã được đáp ứng), quá hiếu động (muốn gì được nấy)... Ngoài ra, sự cung phụng của bố mẹ còn làm trẻ luôn ỷ lại, thiếu trách nhiệm với bản thân nên cũng không có trách nhiệm với người khác.

Trẻ có thói quen đổ lỗi cho người khác và chỉ thụ hưởng tình cảm, vật chất một chiều. Trái với suy nghĩ của các bậc cha mẹ là con mình sẽ hạnh phúc khi được cưng chiều, thực tế những đứa trẻ này lại bất hạnh vì chúng cảm thấy mệt mỏi do luôn bị dòm ngó, chiếm lĩnh. Tình trạng này kéo dài, khi trưởng thành trẻ có thể phạm pháp, bạo lực với chính bản thân và với người khác, hoặc rơi vào trầm cảm.

Cần dạy trẻ biết tự lập

Theo chuyên gia tâm lý Ngô Xuân Điệp, các bậc cha mẹ cần hướng dẫn trẻ tự làm những việc phù hợp với lứa tuổi và khả năng. Đặc biệt, các vị phụ huynh không nên làm thay cho con vì như vậy trẻ sẽ không có sự trải nghiệm cuộc sống. Những thất bại nhỏ đầu đời rất cần thiết để trẻ làm quen và biết cách đối phó, thích ứng với những khó khăn sau này.

Ngay khi con nhỏ, nhiều bậc cha mẹ thường phạm sai lầm là lúc trẻ tập đi bị té ngã do va vào bàn ghế thì "đánh chừa" cái bàn cái ghế thay vì dạy trẻ cách tránh những vật này. Cách làm đó đã khiến trẻ không biết tự nhận trách nhiệm về lỗi lầm do mình gây ra. Theo bác sĩ Ngọc Thanh, các bậc cha mẹ cần giáo dục trẻ ngay từ nhỏ, biết khen ngợi những điều tích cực của trẻ, đồng thời cũng phải phạt khi trẻ mắc lỗi. Ngoài ra, cũng cần nhất quán, chính xác trong quyết định, tránh cảnh cha nói không, mẹ nói có.

Bác sĩ Thanh cũng cho rằng, ngăn cấm, trừng phạt không phải là bạc đãi mà cần thiết để trẻ biết hành động đúng chuẩn mực. Chiều chuộng quá mức dẫn đến sự bất lực trong giáo dục thường ngày, làm ảnh hưởng đến nhân cách của trẻ, đó mới chính là sự bạc đãi.