Phóng to

PV Tuổi Trẻ thành kính thắp nén hương tưởng nhớ những người anh hùng trước dãy chuồng cọp ở Guyane

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Nhà lao An Nam ở Guyane - (Kỳ 1): Con cháu các tù nhân biệt xứKỳ 2: Những số phận lưu lạc

"...Biết bao người anh hùng đã bị bắt và bị lưu đày biệt xứ hòng tiêu diệt tận gốc những mầm mống anh hùng của dân tộc ta. Nhưng dòng máu của tổ tiên con Hồng cháu Lạc thì không bao giờ ngừng chảy trong trái tim và huyết quản của họ cũng như con cháu họ” - đó là một đoạn trong nhiều ý kiến của bạn đọc Tuổi Trẻ, sau khi đọc bài đầu tiên của hồ sơ "Nhà lao An Nam ở Guyane"...* Tôi thật cảm động khi biết rằng có phóng viên Tuổi Trẻ nhân chuyến đi công tác đến đảo Guyane để đưa tin về việc phóng vệ tinh VINASAT-1 đã có kế hoạch và tìm được những người mang dòng máu của những người anh hùng năm xưa.

Phóng to

Nhà báo Danh Đức (Tuổi Trẻ) lặn lội trong rừng ở Guyane để tìm lại nơi giam giữ những tù nhân ái quốc

Trong lịch sử nhiều lần bị đô hộ bởi các thế lực ngoại xâm, đã có bao nhiêu chiến sĩ cách mạng từ thời khởi nghĩa trong thời kỳ Bắc thuộc, nhất là từ khi giặc Pháp xâm lược như các phong trào khởi nghĩa Duy Tân, Ba Đình, Yên Thế, Yên Bái... bị bắt và bị lưu đày biệt xứ hòng tiêu diệt tận gốc những mầm mống anh hùng của dân tộc ta. Những người anh hùng đó đã phải chịu bao cực hình và cuộc sống gian khổ, nhưng dòng máu của tổ tiên con Hồng cháu Lạc thì không bao giờ ngừng chảy trong trái tim và huyết quản của họ, cũng như con cháu họ.

Trước đây, tôi đã có dịp tiếp xúc với một số nhà khoa học da đen ở các lãnh thổ đảo thuộc Thái Bình Dương tại các diễn đàn và hội nghị khoa học. Khi biết tôi đến từ Việt Nam, họ đến làm quen và nói rằng họ có dòng máu Việt vì cha ông họ là những người bị thực dân Pháp lưu đày sang châu Phi hoặc Guyane, sau đó họ di cư đến một số nơi khác. Những cuộc hội ngộ ấy thường mang lại cho tôi rất nhiều cảm xúc.

Trước tiên tôi hiểu được rằng còn rất nhiều anh hùng đã hi sinh cuộc đời của họ cho Tổ quốc chúng ta, cuộc sống của chúng ta. Nhưng trên hết tôi vẫn thấy dường như chúng ta còn có quá nhiều thiếu sót nếu các thế hệ người Việt hôm nay không tìm đến, ít nhất là nói lời tri ân với những người đã khuất qua con cháu họ, sau nữa là để cho những người con người cháu của họ được tìm thấy cội nguồn, được tự hào ngẩng mặt với nhân loại với giống nòi về gương hi sinh của cha ông. Dù nay họ mang màu da gì thì dòng máu của họ vẫn là dòng máu Việt Nam, dòng máu Lạc Hồng.

Phóng to

Nhà lao An Nam năm xưa nay chỉ còn lại hai dãy “chuồng cọp” và vài mảnh vụn nền nhà. Còn các cựu tù năm xưa bây giờ nằm ở đâu? Trong ảnh: bên trong “chuồng cọp” - Ảnh: poudrenguyane.bloq.sot.com

Tôi đã được nghe một anh bạn da đen người Guyane kể cha của anh phải chờ con của bạn lớn mới cưới làm vợ vì không thể tìm được vợ ở nơi lưu đày như thế vì dân bản địa cũng rất hiếm. Anh nói anh chỉ biết cha nói quê ở Thái Bình, còn không biết cụ thể ở đâu. Anh không nói được tiếng Việt. Không còn mang họ tên và cả màu da của người Việt, nhưng tôi biết dòng máu anh vẫn là dòng máu Việt vì khi gặp tôi, anh quyến luyến như tìm được chính họ hàng.

Chính vì thế, để tưởng nhớ công lao những người con ưu tú nhất của dân tộc vì nghĩa dân tộc mà đã hi sinh, cháu con của họ nay còn tản mát khắp nơi, chúng ta không thể để mất dòng dõi của họ một lần nữa.

Tôi đề nghị báo Tuổi Trẻ kiến nghị với Nhà nước tổ chức bằng mọi con đường ngoại giao, thông tin và xã hội tìm lại hậu thế của những chiến sĩ các thế hệ năm xưa, tiến tới tổ chức vinh danh họ và tổ chức cho con cháu họ được về họp mặt với đồng bào, Tổ quốc. Đây là một cầu nối đặc biệt của lịch sử, một phần của lịch sử và truyền thống rất nên làm.

* Đây là tư liệu rất quí về các tù nhân người Việt mà thực dân Pháp giam tại đây từ thế kỷ trước. Nếu Tuổi Trẻ cho đăng tên tuổi và quê quán của các tù nhân (còn hậu duệ tại Guyane) để sau này có dịp họ về Việt Nam tìm lại thân tộc của mình thì quả là rất tốt!

Phóng to

Những dãy chuồng cọp này tại Guyane là nơi thực dân Pháp dùng để tiêu diệt những mầm mống anh hùng Việt Nam - Ảnh: DANH ĐỨC

* Bài viết "Nhà lao An Nam ở Guyane" rất hấp dẫn chúng tôi. Chúng tôi đang nghiên cứu và lập danh sách những chiến sĩ yêu nước và cách mạng tại nhà tù Côn Đảo từ năm 1862 - 1975. Được biết rất nhiều nhà yêu nước trước khi bị đày đi Guyane đã từng bị giam tại Côn Đảo. Không phải chỉ sau khởi nghĩa Yên Bái, chính quyền thuộc địa ở Đông Dương và Chính phủ Pháp mới đẩy những người Việt yêu nước tới Guyane, mà từ trước đã có nhiều người Việt bị đày đến đó.

Nếu Tuổi Trẻ đăng danh sách những người bị giam ở Guyane sẽ giúp ích rất nhiều cho công tác nghiên cứu về lịch sử Việt Nam cận đại, để người đọc có thể hiểu thêm về một thời thế hệ cha anh đã hi sinh, lưu đày biệt xứ để đấu tranh cho một mục đích duy nhất là độc lập dân tộc, để con cháu các tù nhân ái quốc tìm lại cội nguồn, gốc rễ của mình. Âu đó cũng là chúng ta báo đáp phần nào sự hi sinh của những người yêu nước năm xưa.