Bạn nào đạt được 60.000 đồng sẽ được tặng danh hiệu “chiến sĩ kế hoạch nhỏ”, từ 80.000 đồng trở lên sẽ được tặng danh hiệu “dũng sĩ kế hoạch nhỏ”. Bạn K. lớp con rất sộp, bạn xin ba luôn 100.000 đồng đóng cho cô để thành “dũng sĩ kế hoạch nhỏ”. Mẹ cho con tiền đóng để con cũng là “dũng sĩ kế hoạch nhỏ” đi nha!”.

Cụm từ “phong trào kế hoạch nhỏ” chợt ùa về trong tôi tuổi thơ mà từng đội viên hăng hái nhặt bao nilông, giấy vụn vứt quanh sân trường, đường đi học; từng học sinh hào hứng gom góp những lon sữa bò, hũ chao trong nhà rồi lặc lè vác từng bao vào nộp cho chi đội lớp, tập trung lên liên đội trường, rồi chọn ngày hội bán ve chai, góp tiền để xây dựng tuyến đường sắt Bắc-Nam. Những ngày tháng đó chúng tôi tự hào với thành quả lao động của mình, hiểu hết ý nghĩa việc mình phải làm qua phong trào của Hội đồng Đội trung ương.

Sau khi tôi kể cho con gái nghe câu chuyện về phong trào kế hoạch nhỏ ngày đó và khuyên con nên làm gì để tham gia phong trào, mắt cháu sáng long lanh vì hiểu ra. Một hôm tôi đón cháu từ trường về, khi xe vừa dừng trước cổng nhà, cháu nhảy vội xuống, chạy sang đống vỏ bao ximăng nhà hàng xóm bỏ ngoài cổng để đội vệ sinh thu gom. Cháu khệ nệ xách mấy vỏ bao ximăng về và hỏi tôi: “Con xin đống giấy này của ông Ba để bán lấy tiền đóng kế hoạch nhỏ được không mẹ?”. Tôi hài lòng gật đầu và động viên cháu rằng làm như vậy mới là làm kế hoạch nhỏ.

Từ câu chuyện ở lớp con, tôi băn khoăn tự hỏi sao chúng ta không nói rõ cho con trẻ về ý nghĩa và giá trị của sự tiết kiệm, chứ đâu phải dạy chúng bỏ tiền ra là có được danh hiệu thi đua?

* Phong trào kế hoạch nhỏ đã góp phần cho việc giáo dục ý thức tiết kiệm, bảo vệ môi trường sống trong các hoạt động Đội. Thế nhưng bây giờ công việc này biến tướng theo một hình thức khác, đó là thu tiền!

Vì sao các trường lại đặt vấn đề thu tiền? Phải chăng là sự tiện lợi trong việc thu gom, giao nộp vì với cả ngàn học sinh, nếu mỗi em đóng 1kg giấy vụn thì chỗ đâu chứa số giấy này và khi giao nộp phải mướn xe tải. Có khi tiền mướn lại chiếm một phần khá lớn so với số tiền giấy bán được.

Từ lâu nhiều phụ huynh và học sinh đều đồng tình việc đóng tiền này vì đơn giản. Có người cho rằng nếu đóng góp giấy vụn hay ve chai người ta cũng không có, phải đến các vựa ve chai mua lại có khi còn đắt hơn so với việc đóng tiền. Hơn nữa, học sinh rất ngại trong việc nhặt hay gom lại giấy vụn để dành vì sợ bạn bè chê cười. Phong danh hiệu dũng sĩ "kế hoạch nhỏ" mà dựa vào số tiền đóng góp thì khác nào phong danh hiệu cho các em có tiền nhiều.

Việc này tôi đề nghị các lãnh đạo phong trào nên xem xét lại vì làm như thế dễ gieo vào đầu trẻ em những suy nghĩ không tốt về ý nghĩa các danh hiệu, giải thưởng. Ngoài ra không chỉ kế hoạch nhỏ, mà các em cũng thường gom tiền để thăm bạn bè hay người thân khi đau bệnh do không đi mua quà vì sợ mất công.