Phóng to

Thật ra, có nước nào không kỷ niệm ngày chiến sĩ trận vong đâu? Và có nước nào không viết sách sử theo ý mình? Sửa lại lịch sử để chiêu ý nước khác mới là chuyện lạ đáng xấu hổ! Vấn đề là đừng làm những “việc riêng” đó một cách “khua chiêng gióng trống” đến mức chọc giận nhiều hay ít các nước từng là nạn nhân hay đối thủ.

Sóng dậy Thái Bình Dương

Những rắc rối ở Đông Bắc Á không chỉ dừng lại ở vụ sách giáo khoa lịch sử. Sâu xa mà nói Nhật - Trung nay tranh cãi nhau các giếng khí đốt ở khu vực chông lấn. Chuyện tranh cãi ở các vùng biển đang tranh chấp là chuyện thường xảy ra, không chỉ ở Đông Bắc Á, và thường diễn ra theo kiểu “tiên hạ thủ vi cường”, hoặc kèm theo “lý lẽ của kẻ mạnh...”. Ở trường hợp này, Trung Quốc (TQ) đã khai thác khí đốt ở đây trước, nay Nhật mới bắt đầu khảo sát. Vụ này không mới ngày hôm qua, mà từ cuối tháng trước. Âm ĩ là do có bên, nôm na mà nói, đang “vừa ăn cướp vừa đánh trống”.

Nhật báo New York Times (29-3-2005) thuật lại nội vụ như sau: “Nhật Bản thuê một tàu nghiên cứu địa chấn của Na Uy khảo sát xem cái gì đang ẩn giấu dưới làn nước tranh chấp nằm giữa đường từ đảo Okinawa đến TQ. Các tàu tuần duyên TQ xem tàu khảo sát này là gián điệp, nên có lúc suýt húc vào. Vào những ngày giá nhiên liệu lên cao ngất, các cuộc tranh chấp âm ỉ trước đây nay bỗng trở nên sống động đối với Nhật, nước tiêu thụ nhiên liệu đứng thứ nhì thế giới sau Hoa Kỳ. Nay Nhật cay đắng nhận ra rằng quyền lợi của quốc gia chính là lượng dầu khí lớn lao này. Bộ trưởng thương mại Nhật Shoichi Nakagawa gặp phía TQ, ngồi đối diện nhà thương thuyết TQ, bỏ hai ống hút vào trong một ly nước cam, rồi lịch sự than rằng: “TQ đang hút tài nguyên của Nhật với một cái ống hút”.

Ông ta nói: tàu khảo sát cho thấy hai giếng dầu đang do TQ khai thác lại ăn sâu vào vùng biển kinh tế của Nhật. Trong các đàm phán giữa Nhật và TQ, hai nước tiêu thụ dầu đứng thứ nhì và thứ ba thế giới này, phía Nhật lại tiếp tục yêu cầu phía TQ phải chia sẻ thông tin về việc khoan dầu (nên hiểu: khai báo khai thác “đến đâu”, bao nhiêu... rồi) bằng không hãy dừng lại, phía TQ bác bỏ và nhắc lại đề nghị cùng khai thác”.

Đề nghị cùng liên doanh khai thác trong “sân riêng” của thiên hạ là một “mánh” thường thấy từ Đông Bắc Á đến Đông Nam Á.

Song song vụ trên còn có vụ tranh chấp mấy hòn đảo nhỏ mang tên Takeshima đối với người Nhật và Tokto đối với người Hàn, mà nay được biết là trữ lượng khí đốt có thể trị giá đến 150 tỉ USD (nguồn: channelnewsasia). Tập đoàn quốc doanh Korea Gas Corporation của Hàn Quốc tháng ba vừa qua đã loan báo đầu tư 225 triệu cho một dự án khai thác khí đốt ở đây mà theo ước tính sẽ đảm bảo cung cấp nhiên liệu khí trong suốt 30 năm. Ngoài ra còn có vụ tranh chấp giữa Nhật và Nga ngoài khơi quần đảo Sakhalin: Nhật đang đầu tư 1 tỉ USD/năm cho việc khai thác dầu khí ở hòn đảo mà Nhật mất vào tay Nga sau Thế chiến thứ hai (nguồn: New York Times).

Các vụ tranh chấp này sẽ khởi đầu cho những xung đột lớn hơn trong tương lai do lẽ các bên, ngoại trừ Nga, đều đang trong hoàn cảnh rất cần có dầu khí cho sản xuất và tiêu dùng. Nga đang tăng thu nhờ giá dầu tăng không ngừng, từ chỗ nợ như chúa chổm nay thặng dư ngoại tệ trên trăm tỉ USD, đâu dễ gì để cho Nhật ung dung khai thác. Trong 40 năm qua, đã từng có nửa chục cuộc chiến tranh Trung Đông và vùng Vịnh vì dầu hỏa, thế thì trong tương lai sẽ còn bao nhiêu cuộc chiến tranh vì dầu hỏa nữa? Với đà giá dầu tăng do dự trữ dầu ngày càng hiếm, chiến tranh thế giới lần thứ nhất của thế kỷ 21 vì tranh giành tài nguyên dầu khí sẽ không là chuyện... giả tưởng.

Hội đồng Bảo an LHQ: bàn cờ thế sắp sôi sục

Chuẩn bị cho “tương lai” đó, Mỹ và Nhật đang tính toán trên cả hai mặt trận: ngoại giao và quốc phòng.

Tháng chín tới đây sẽ quyết định việc mở rộng thường trực Hội đồng Bảo an LHQ hay không. Tổng thư ký Kofi Annan, trong dự thảo kế hoạch cải tổ LHQ trình bày hôm 21-3-2005, đã gợi ý rằng những nước đóng góp tài chính nhiều nhất cho LHQ như Đức, Nhật đáng được nhận ghế thường trực Hội đông Bảo an (nguồn: Asia Times 7-4-2005). Khó bề lay chuyển được chiều hướng này, nhất là khi Mỹ đang tung John Bolton, người được mô tả là “chuyên gia coi thường thiên hạ”, vào trụ sở LHQ với vai trò đại sứ Hoa Kỳ tại đây để đảm nhận công tác này. Stan Crock và Rose Brady của tờ Business Week (23-5-2005) nhắc lại chi tiết sau của John Bolton: “Một thập niên trước đây, khi còn là phụ tá ngoại trưởng dưới trào George H. W.

Bush (bố), Bolton đã xúc tiến những cải cách nhằm trao cho các nước tài trợ lớn nhất cho LHQ quyền quản lý tài chính cơ cấu này”. Có thể nói thêm: mười năm sau, John Bolton đã có tri kỷ là đương kim Tổng thư ký LHQ Kofi Annan, cả hai cùng chung ý tưởng trao các nước tài trợ nhiều nhất cho LHQ nhiều quyền hạn trong tổ chức này. Nhất định ông Kofi Annan, người vừa được coi là “suýt chết” (hay được “tha chết”?) vì vụ xìcăngđan con trai “ăn” dầu đổi lấy lương thực ở Iraq, sẽ được ông Bolton hậu thuẫn và ngược lại. Coi như Mỹ đã dọn đường vào Hội đông Bảo an LHQ cho Nhật xong. Và cả cho Đức nữa, như là một đầu tàu quân sự ở châu Âu - hậu Liên Xô.

Về mặt quốc phòng, cũng vào tháng chín tới, Mỹ và Nhật sẽ chuẩn bị ký kết một hiệp định an ninh Mỹ - Nhật mới thay cho hiệp định năm 1960. Theo tờ Taipei Times (14-3-2005), hai bên sẽ thỏa thuận:

.....2/ Mở rộng phối hợp hoạt động giữa các quân binh chủng.3/ Chia sẻ thông tin tình báo, tăng cường hiệu năng của tình báo Nhật.4/ Xem xét lại các kế hoạch chiến tranh.5/ Điều động một tổng hành dinh cấp quân đoàn từ Mỹ sang Nhật để tiện phối hợp với lực lượng phòng vệ Nhật. Song song, giải thể cơ cấu chỉ huy tại Hàn Quốc, giảm lực lượng Hoa Kỳ tại đây. 6/ Phối hợp nghiên cứu và xây dựng một hệ thống tên lửa đạn đạo chống tên lửa có khả năng chống trả trước mắt là Bắc Triều Tiên và sau này là TQ.

Có thể đoan chắc rằng Mỹ ngại dính líu vào một cuộc chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên và đang tìm cách di dời sang “hàng không mẫu hạm” không bao giờ chìm là Nhật Bản. Mỹ, vịn cớ đưa quân sang Iraq, đang rút 12.000 quân ra khỏi Hàn Quốc. Ngược lại, đương kim Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo Hyun cũng đã tìm kiếm một sự đối thoại với những người anh em phía bắc của mình và bật đèn xanh cho đầu tư vào miền bắc.