Điểm đầu tiên cần quan tâm là dự án luật nâng mức khởi điểm chịu thuế lên 9 triệu đồng/người/ tháng thay cho mức 5 triệu đồng như hiện nay, đồng thời nâng mức giảm trừ cho người phụ thuộc từ 1,6 triệu đồng lên 3,6 triệu đồng. Tính về lượng, những con số này là đáng mừng, xét về chất thì chưa hẳn đã có những thay đổi, bởi tình trạng lạm phát mạnh trong thời gian qua gần như đã triệt tiêu độ chênh giữa mức giảm trừ gia cảnh sẽ điều chỉnh và mức giảm trừ gia cảnh đang áp dụng.

Với mức khởi điểm chịu thuế và giảm trừ gia cảnh sẽ điều chỉnh, có thể nói Bộ Tài chính vẫn chưa tỏ ra thật sự thấu hiểu cuộc sống đời thường, đặc biệt là cuộc sống của người dân đô thị - đối tượng chủ yếu của thuế thu nhập cá nhân. Rõ ràng các khoản giảm trừ gia cảnh này chỉ đủ để chi tiêu chật hẹp trong thời buổi “giá cái gì cũng cao”. Trong một mức giảm trừ gia cảnh như vậy thì người đóng thuế không thể nào có được những khoản tiền tích lũy để đáp ứng những nhu cầu cấp thiết như học tập, khám chữa bệnh... hoặc cao hơn nữa là nghỉ ngơi tái tạo sức lao động. Con người không phải chỉ có “cơm ăn hai bữa, đủ quần áo mặc”, còn nhiều nhu cầu chính đáng khác mà Bộ Tài chính không nên bỏ qua. Ông cha ta thường nói “an cư lạc nghiệp” - điều trước hết đối với người trưởng thành là phải có chỗ ở, sau đó mới tính đến chuyện phát triển làm ăn. Đáng tiếc là Bộ Tài chính lại không tính đến chuyện cực kỳ quan trọng này, coi đây là một thứ chi tiêu phù phiếm, không nhất thiết phải đưa vào cơ cấu giảm trừ gia cảnh.

Trong dự án sửa đổi Luật thuế thu nhập cá nhân, cơ quan soạn thảo có nêu điểm mới là sẽ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh nếu như trượt giá 20%. Xét cho cùng, đây là một nội dung không thực tiễn. Bởi lẽ, mấy khi lạm phát đến con số đó. Nếu đợi đạt đến con số đó mới điều chỉnh thì quả là khó cho người nộp thuế. Vì thế, dù Bộ Tài chính có giải thích nhưng người dân vẫn cảm thấy “điểm mới” nêu trên là xa vời.

Một trong những điểm mà Bộ Tài chính chưa tiếp thu ý kiến đóng góp là phải giãn hơn nữa khoảng cách giữa các bậc thuế. Giãn cách giữa các bậc thuế hiện hành là quá dày, khiến người đang nộp thuế ở bậc cao không được hưởng lợi bao nhiêu trong đợt sửa luật lần này. Điều đó chứng tỏ rằng chính sách thuế chưa công bằng, chưa cân nhắc đến sự cống hiến của những người có tay nghề giỏi, chất xám cao.

Những người xây dựng luật thuế nên thể hiện trách nhiệm của mình trước những vấn đề có thật trong thực tiễn để xây dựng một mức thuế thỏa đáng, vừa với sức dân.