Phóng to

Ca sĩ Hồng Nhung (giữa) trong chương trình kỷ niệm một năm "Album vàng" ngày 8-10 - Ảnh: Cát Tiên Sa cung cấp

TT - Sau một năm, show truyền hình "Album vàng" đã giới thiệu đến khán giả 19 album được gọi là xuất sắc nhất. Nhưng có lẽ chỉ là "vàng" đối với chương trình, còn nếu xem đấy là những album tiêu biểu cho nhạc Việt thì hơi khiên cưỡng.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Số lượng album ca nhạc xuất hiện trong vài năm trở lại đây là cực lớn. Đến cả giới phóng viên văn nghệ, các nhà sản xuất - những người thường xuyên cập nhật thông tin về album mới - cũng phải lắc đầu vì không thể biết hết. Tại nhà các biên tập viên âm nhạc, nhà sản xuất có uy tín, không khó khăn gì để thấy hàng chồng album nằm đó chờ để được ghé mắt.

Khi tình cảnh thừa album nhưng lại vàng thau lẫn lộn, sự ra đời của chương trình "Album vàng" nhằm tôn vinh những album ca nhạc chất lượng cao là điều đáng hoan nghênh. Song qua mười một tháng "đãi cát", chương trình đã thật sự tìm ra "vàng thật" hay chưa vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ!

Tiêu chí bị phá vỡ

Tiêu chí hàng đầu của chương trình "Album vàng" theo công bố là số lượng đĩa bán ra. Không cần xét đến việc thống kê bị sai lệch vì tình trạng băng đĩa lậu, thì trong suốt các live show của chương trình, ban tổ chức chưa lần nào công bố số lượng đĩa tiêu thụ của những album được bình chọn. Ngay cả các hãng phát hành là đơn vị chắc chắn nắm được số liệu này cũng cần 1-2 tháng mới có thống kê nhưng cũng chưa đầy đủ. Làm thế nào ban tổ chức biết được chính xác con số đĩa tiêu thụ trong tháng để tuyển chọn, đề cử? Vậy có xảy ra tình trạng để lọt "vàng" không?

Không chỉ tại VN mà ở hầu hết các nước trên thế giới, album được phát hành theo mùa. Có những tháng album được tung ra đến mức chóng mặt, nhưng cũng có tháng bói khắp các tiệm đĩa cũng chẳng thấy album mới. Nếu trong một tháng bất kỳ không có album mới hoặc lẻ tẻ vài album thì ban tổ chức sẽ tuyển chọn thế nào? Vướng mắc này đã được uyển chuyển bằng cách cho phép cả album của những tháng trước đó tham gia. Từ điểm này, tiêu chí "album trong tháng" đã bị phá vỡ.

Album tham dự chương trình được gọi là kết quả "đề cử" từ các hãng sản xuất, nhạc sĩ, ca sĩ... Thực tế cho thấy những đề cử này phần lớn là sự tự đề cử của chính ca sĩ có album.

Tiêu chí quan trọng kế tiếp để đánh giá "vàng" là chất lượng âm thanh, thứ đến mới là nội dung ca khúc, giọng hát của ca sĩ, trình bày bìa... Chất lượng âm thanh của các album dự tranh "album vàng" được nhạc sĩ Đắc Tâm - cũng là chủ một phòng thu - khẳng định không đạt. Anh cho biết: "Các album bây giờ đã làm mất hoàn toàn sự bí ẩn của âm thanh khi tất cả đều được chỉnh normalize (cân bằng hóa) với tiếng thật lớn. Bỏ đĩa vào máy sẽ thấy âm thanh bị đứt hết đầu - không còn sự khác biệt khi ta vặn nhỏ và mở lớn một đĩa nhạc - tất cả đều như nhau".

Những bài toán khó giải

Thành phần ban giám khảo "Album vàng" có những nhạc sĩ mạnh về hòa âm như Võ Thiện Thanh, Đỗ Bảo, và các nhạc sĩ sáng tác như Tường Văn, Tôn Thất Lập... Tuy nhiên, khi một số giám khảo còn chưa rõ những thủ pháp để biến một giọng hát thường thường thành một giọng khác trong phòng thu như kỹ thuật méo tiếng, ép giọng, đỡ giọng, kỹ thuật programming (lập trình) âm thanh..., họ sẽ đánh giá như thế nào về chất lượng của album ấy? Khi số nhạc sĩ đủ chuyên môn nhận định album không là đa số thì việc kết quả không chính xác không phải là điều lạ.

Còn về hội đồng giám khảo báo chí, trong những nhận xét ở các đêm công diễn, một số vị đã thể hiện sự hời hợt và cả những thiếu sót về chuyên môn âm nhạc. Nói về một album, có người lại kể về ấn tượng mình còn nhớ về ca sĩ từ thời... Sao Mai - Điểm hẹn nhiều năm trước. Một người khác chỉ nhận xét về... cách trình bày bìa album và phần biểu diễn sân khấu của ca sĩ. "Album vàng" đang đánh giá album hay đánh giá phần biểu diễn của nghệ sĩ - phần không nằm trong tiêu chí?

Hình thức bình chọn qua tin nhắn cũng chứng tỏ không hiệu quả khi những ca sĩ có lượng cổ động viên đông, cuồng nhiệt, sẵn sàng chi tiền nhắn tin luôn chiếm ưu thế. Nghe qua Đàm Vĩnh Hưng, Lam Trường, Thanh Thảo, Hiền Thục, Nguyên Vũ, Hồ Quỳnh Hương, Hà Anh Tuấn, Phương Linh... người ta biết chắc rằng họ sẽ giành chiến thắng. Những ca sĩ khác ít fan hơn hoặc mới ra nghề đành trông đợi vào hội đồng nghệ thuật, và tiếp tục thất vọng khi trong danh sách album đoạt giải của hội đồng nghệ thuật cũng chỉ là những cái tên đã thành danh.

Năm album sẽ tham dự live show được công bố trên website của ban tổ chức trong khoảng mười ngày trước chương trình. Nếu không phải là một fan club được tổ chức rõ ràng, thì những khán giả "vãng lai" làm sao có thể nhắn tin một cách có hệ thống để giúp album mình yêu thích giành chiến thắng? Hay mục tiêu của chương trình chỉ giới hạn ở việc giới thiệu album đến tai nghe của khán giả?

"Album vàng" của năm sẽ được trao giải vào ngày 12-11. Nhạc Việt cũng rất cần có nhiều chương trình tôn vinh thành quả lao động của nghệ sĩ qua những album. Nhưng với các bất cập vừa nêu, hi vọng tìm được một album vàng thật cho nhạc Việt là điều quá khó.