Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres (phải) trong chuyến thăm cảng Odessa, một trong những cảng xuất khẩu lương thực chính của Ukraine, ngày 19-8 - Ảnh: REUTERS

Ukraine là một trong những nước xuất khẩu lúa mì, ngô, lúa mạch và dầu hướng dương lớn nhất thế giới, với tổng khối lượng ước đạt 5 triệu tấn trước tháng 2-2022. Tuy nhiên lượng xuất khẩu đã bắt đầu nhỏ giọt khi xung đột với Nga bùng nổ, góp phần làm tăng đột biến giá lương thực toàn cầu bên cạnh lạm phát.

"Nhờ hợp tác quốc tế sâu rộng, Ukraine đang trên đà xuất khẩu tới 4 triệu tấn nông sản trong tháng 8", một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Hãng thông tấn AFP ngày 24-8.

Hồi tháng 7, dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Nga đã đạt được thỏa thuận giúp nối lại việc xuất khẩu lương thực qua biển Đen sau nhiều tháng ách tắc vì chiến sự.

Là một phần của thỏa thuận, Nga cũng sẽ được đảm bảo xuất khẩu thực phẩm và phân bón mà không phải chịu các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Theo lý giải của Liên Hiệp Quốc, thế giới có thể đối mặt với tình trạng thiếu nông sản trong năm tới nếu xuất khẩu phân bón của Nga bị gián đoạn.

Hơn 720.000 tấn ngũ cốc được chở trên 33 tàu đã rời Ukraine trong vài tuần qua, theo quan chức Mỹ. Giới chức Kiev đang kỳ vọng sẽ mở rộng tuyến vận tải an toàn trên biển Đen song vẫn chưa đạt được tiến triển nào.

Cũng theo quan chức Mỹ, phần lớn xuất khẩu nông sản hiện nay của Ukraine chủ yếu diễn ra trên bộ.

Trong đó "Làn đường đoàn kết" do Liên minh châu Âu (EU) thiết lập để hỗ trợ Ukraine xuất khẩu lương thực đóng vai trò quan trọng. Sáng kiến này đã huy động và khuyến khích các phương tiện bao gồm cả xe tải đến biên giới Ukraine nhận hàng hóa.

Phía EU cũng giải quyết các khó khăn trong vận chuyển đường sắt giữa Ukraine với châu Âu, chủ yếu do các toa tàu của Ukraine không tương thích với chuẩn đường ray châu Âu. Theo tính toán của Mỹ, sáng kiến của EU đang giúp Ukraine xuất khẩu từ 2,5 - 3 triệu tấn nông sản/tháng.

Việc Ukraine nối lại xuất khẩu lương thực qua biển Đen và các sáng kiến quốc tế khác được kỳ vọng sẽ giúp giảm giá lương thực cùng các mặt hàng khác toàn cầu.

Tuần trước, Mỹ thông báo sẽ đóng góp thêm 68 triệu USD cho Chương trình Lương thực thế giới để mua 150.000 tấn lúa mì Ukraine nhằm giải quyết tình trạng mất an ninh lương thực toàn cầu.

Nga kiểm soát trên 12.400 tỉ USD tài nguyên của Ukraine?

TTO - Nga đang kiểm soát 63% số mỏ than, 11% nguồn dầu khí, 20% mỏ khí đốt tự nhiên, 42% mỏ kim loại và 33% mỏ đất hiếm của Ukraine, trị giá khoảng 12.400 tỉ USD, theo Công ty Quản lý rủi ro địa chính trị SecDev của Canada.