* Ông Vương Đình Huệ (chủ tịch Quốc hội):

Cần cơ chế để xây dựng TP.HCM thành trung tâm tài chính quốc tế

Dự thảo nghị quyết thay thế nghị quyết 54 về cơ chế chính sách đặc thù phát triển TP.HCM đã được Chính phủ chuẩn bị rất công phu và Đảng đoàn Quốc hội đã có hai buổi làm việc với Ban thường vụ Thành ủy TP.HCM để cho ý kiến vào dự thảo.

Dự kiến có 8 nhóm chính sách liên quan đến 44 cơ chế được Chính phủ trình, trong đó có 27 chính sách cụ thể là chính sách mới nằm trong 7-8 nhóm chính sách.

Có 13 loại chính sách gồm: chính sách kế thừa hoàn toàn nghị quyết 54 và một số chính sách kế thừa nhưng hoàn thiện hơn. Một số loại chính sách cụ thể được đưa vào các dự án luật hiện nay trình Quốc hội với hàm ý cho TP.HCM đi trước thực hiện.

Tuy nhiên, chúng ta chưa có cơ chế, chính sách thí điểm để xây dựng TP.HCM thành trung tâm tài chính quốc tế. Vì vậy, cần tiếp tục giao cho các cơ quan Quốc hội, Chính phủ phối hợp với TP.HCM nghiên cứu, xây dựng trong thời gian tới.

* Đại biểu TRẦN VĂN LÂM (ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội):

TP.HCM phải được phát triển đúng tầm

Với một TP lớn như TP.HCM, những chính sách chung cả nước áp vào cho TP sẽ chưa thực sự phù hợp, gò bó, dẫn đến không phát huy được hết tiềm năng, lợi thế cũng như tạo sự đột phá, phát triển nhanh hơn của trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước.

Để TP phát triển theo đúng vị trí, tầm quan trọng, cần phải có những chính sách mang tính đặc thù, đột phá.

Quá trình thực hiện nghị quyết 54 cũng rút ra nhiều vấn đề, trong đó có chính sách phát huy hiệu quả nhưng cũng có chính sách chưa có đủ điều kiện để phát huy, nhất là do ảnh hưởng của dịch COVID-19, bối cảnh điều kiện, thời hạn nghị quyết...

Vì vậy, việc nghiên cứu, đề xuất xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù sẽ tạo ra ưu đãi, chính sách đột phá để TP phát triển, từ đó kéo theo sự phát triển của vùng, cả nước.

Phải khẳng định dự thảo nghị quyết thay thế nghị quyết 54 về cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển TP.HCM đã được nghiên cứu, chuẩn bị rất công phu, kỹ lưỡng trên cơ sở nghị quyết của Trung ương, Quốc hội về phát triển TP.HCM.

Trong đó, số lượng các chính sách nhiều hơn, phạm vi, tính chất, mức độ đều thể hiện quyết tâm mạnh mẽ hơn, tạo điều kiện cho TP.HCM có thêm tiềm lực, tiềm năng, sự chủ động, sáng tạo để phát triển.

Với các cơ chế, chính sách đặc thù, sự chủ động được trao sẽ là "cần câu" được Quốc hội trao cho chứ không phải "con cá". Do đó, điều quan trọng chính là TP.HCM phải nắm bắt để kiên trì, sáng tạo thực hiện.

* Tiến sĩ NGUYỄN TIẾN DĨNH (nguyên thứ trưởng Bộ Nội vụ):

Mạnh dạn loại bỏ những cán bộ sợ, không dám làm

Thời gian qua, tại TP.HCM cũng như nhiều bộ, ngành và địa phương có tình trạng một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm, không dám nghĩ, không dám làm, gây ra hệ quả không tốt trong phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp, người dân.

Để chấm dứt tình trạng này, nhất là khi TP.HCM sẽ có nghị quyết mới thay thế nghị quyết 54 về cơ chế, chính sách đặc thù, TP cần để mọi người hiểu thống nhất nếu làm đúng pháp luật và không tư lợi cá nhân sẽ không sợ gì cả.

Chỉ làm sai pháp luật mới phải sợ. Trong hành động, cần phát huy tính tự quản, trách nhiệm của cán bộ, công chức và nhiệm vụ đã giao cho cấp nào, người nào thì cấp đó, người đó phải thực hiện theo đúng quyền hạn được giao.

Với những người không đáp ứng yêu cầu công việc, không hoàn thành nhiệm vụ cần mạnh dạn loại bỏ, đưa vào diện tinh giản biên chế hoặc "để đứng sang một bên" chờ giải quyết chế độ, chính sách. Những cán bộ cảm thấy không đủ năng lực, sợ, không dám làm cũng nên tự xin nghỉ, chuyển ra ngoài tư nhân làm, để vị trí đó cho người có năng lực, trách nhiệm làm.

Đồng thời, cần khơi dậy những tấm gương, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm như của Thủ tướng Võ Văn Kiệt và thổi bùng trong mỗi cán bộ của TP để xây dựng và phát triển.

THÀNH CHUNG

Mở ra nhiều cơ hội phát triển hạ tầng

Dự thảo nghị quyết thay thế nghị quyết 54 về cơ chế chính sách đặc thù để phát triển TP, theo nhiều chuyên gia, khi được thông qua sẽ mang lại "làn gió mới" cho các dự án giao thông đang thiếu vốn.

Với nghị quyết mới, khi mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) được áp dụng, HĐND TP sẽ quyết định sử dụng ngân sách để triển khai dự án đầu tư công độc lập.

Chẳng hạn, khi thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường sắt được cấp thẩm quyền phê duyệt dọc theo tuyến metro số 1, metro số 2 và vùng phụ cận đường vành đai 3, TP sẽ thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, thực hiện tái định cư tại chỗ, tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị theo quy định.

Cơ chế mới này được đánh giá sẽ giúp nhanh chóng hoàn thiện các dự án metro. Bởi theo quy hoạch, TP có đầu tư tám tuyến đường sắt đô thị với tổng mức đầu tư khoảng 15 tỉ USD. Tuy nhiên, mới chỉ metro số 1 và metro số 2 triển khai bằng nguồn vốn ODA.

Theo các chuyên gia giao thông, việc vay ODA hết sức khó khăn trong khi nguồn ngân sách hạn chế sẽ rất khó để hoàn thiện các tuyến metro có tổng mức đầu tư cả tỉ USD. Cơ chế TOD là cơ hội giúp TP định hình, cải tạo lại đô thị theo hướng hiện đại, phát huy hiệu quả nguồn thu từ quỹ đất. Mặt khác, nguồn thu từ quỹ đất sẽ giúp cho TP đầu tư các dự án metro.

Dự thảo nghị quyết cho phép lĩnh vực giao thông được áp dụng cơ chế đầu tư theo hợp đồng BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) đường trục chính, đường trên cao trên đường hiện hữu.

Trên thực tế, tại TP đang có hàng loạt con đường trục chính có kế hoạch cải tạo, nâng cấp nhưng rất nhiều năm qua chưa thể triển khai do vốn ngân sách hạn hẹp, nhất là từ khi bỏ quy định về đầu tư BOT trên đường hiện hữu và hình thức BT (xây dựng - chuyển giao).

Do đó, kể từ khi Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) ra đời, chưa có một dự án giao thông tại TP triển khai theo hình thức này.

Dự thảo nghị quyết cũng có cơ chế cho phép TP tăng phần vốn nhà nước tham gia dự án được đến 70% (quy định hiện nay là 50%). Đây cũng là điểm mấu chốt để thu hút nhà đầu tư bởi đa số các dự án trục đô thị đi qua khu dân cư đông đúc, tổng mức đầu tư lớn, trong đó tỉ trọng mặt bằng chiếm hơn một nửa.

Cơ chế này không chỉ tạo điều kiện cho nhiều nhà đầu tư tham gia mà còn giúp cho người dân giảm mức chi trả phí BOT, đảm bảo khả thi dự án.

ĐỨC PHÚ

Dự thảo cũng cho phép TP đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có năng lực tài chính tham gia dự án ngay trong giai đoạn TP chưa có khả năng cân đối vốn đầu tư công trung hạn. TP sẽ thanh toán (trả chậm) cho nhà đầu tư sau khi công trình hoàn thành từ nguồn cổ phần hóa, khai thác quỹ đất...

Như vậy, TP có thể triển khai ngay hàng loạt dự án nằm trong danh mục trọng điểm giai đoạn từ nay đến năm 2025 mà chưa có tiền như dự án cầu Cần Giờ, cầu đường Nguyễn Khoái, mở rộng đường Ung Văn Khiêm và nút giao Đài liệt sĩ, mở rộng đường dẫn cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây...