Một kho dự trữ nhiên liệu ngầm ở ngoại ô Matxcơva (Nga) - Ảnh: BLOOMBERG

Tối 28-2, Tổng thống Nga Vladimir Putin ký thông qua các biện pháp đặc biệt với nền kinh tế để đối phó với các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Một loạt biện pháp trừng phạt ngành tài chính Nga đã được áp đặt trước đó cùng ngày, bao gồm việc cấm giao dịch với Ngân hàng Trung ương Nga. Hôm 27-2, phương Tây nhất trí loại một số ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT.

Mục tiêu của các đòn trừng phạt này, theo Hãng tin Reuters, là nhằm buộc Nga phải đụng đến kho dự trữ ngoại tệ 630 tỉ USD để cứu lấy đồng rúp. Các nguồn thạo tin của Reuters tiết lộ Mỹ vẫn đang tính toán kỹ lưỡng nên trừng phạt ngành công nghiệp nào của Nga để tránh ảnh hưởng đến chính quốc gia này và các nước đồng minh.

Vậy Nga đang đóng góp những mặt hàng quan trọng nào cho thế giới?

Dầu mỏ và khí đốt

Nga là nhà sản xuất dầu mỏ, khí đốt tự nhiên lớn và xung đột địa chính trị đã khiến giá cả hai loại mặt hàng này tăng mạnh trong những tuần gần đây.

Ông Jason Furman, nhà kinh tế học Harvard và từng là cố vấn của tổng thống Barack Obama, ví Nga như một "trạm xăng lớn".

Khi một trạm xăng đóng cửa, thiệt hại sẽ không đồng đều do tùy thuộc vào mức độ phụ thuộc của những người là khách hàng của nó.

Nga sản xuất 10 triệu thùng dầu mỗi ngày, chiếm khoảng 10% nhu cầu toàn cầu và là nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất châu Âu. Nguồn cung này được sử dụng làm nhiên liệu cho các nhà máy điện và cung cấp nhiệt cho các hộ gia đình, doanh nghiệp ở khu vực.

Mỹ nhập khẩu dầu của Nga tương đối ít. Tuy nhiên, thị trường hàng hóa năng lượng mang tính toàn cầu, có nghĩa là sự thay đổi giá cả ở một nơi trên thế giới sẽ ảnh hưởng đến những nơi khác.

Cuộc xung đột ở Ukraine diễn ra vào thời điểm nền kinh tế thế giới đang hết sức mong manh và cố gắng hồi phục sau COVID-19.

Theo trang The Conversation, đã có một vài so sánh đáng lo ngại về tình hình hiện nay và Chiến tranh Yom Kippur năm 1973 ở Trung Đông, cuộc chiến đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng dầu mỏ.

Theo Hãng tin Reuters, hiểu được giá của việc phụ thuộc vào năng lượng Nga, Mỹ đang "tích cực" tìm cách ngăn chặn Nga tiếp cận những công nghệ quan trọng có thể giúp nước này giữ được vị thế nước sản xuất dầu mỏ lớn trong dài hạn.

Đề phòng Matxcơva trả đũa bằng cách cắt nguồn cung năng lượng, Washington đang tăng cường cung cấp khí đốt tự nhiên hóa lỏng cho châu Âu và yêu cầu các nhà cung cấp khác như Qatar hưởng ứng, theo báo New York Times.

Lúa mì

Cảng Mykolaiv ở Ukraine. Ngoài Nga, Ukraine cũng là một nhà xuất khẩu lúa mì lớn, được mệnh danh là "ổ bánh mì của châu Âu", theo New York Times - Ảnh: NYT

Nga là nhà cung cấp lúa mì lớn nhất thế giới và cùng với Ukraine, chiếm gần 1/4 tổng kim ngạch xuất khẩu toàn cầu. Đối với một số quốc gia, sự phụ thuộc còn lớn hơn nhiều, chẳng hạn như Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ nhập tới 70% lượng lúa mì từ Nga.

Giá nhiên liệu tăng và sự gián đoạn chuỗi cung ứng do xung đột chắc chắn sẽ đẩy giá lúa mì lên cao. Điều này sẽ gây thêm căng thẳng cho Thổ Nhĩ Kỳ, vốn đang ở giữa cuộc khủng hoảng kinh tế và phải vật lộn với lạm phát đang lên tới gần 50% khi giá thực phẩm, nhiên liệu và điện tăng chóng mặt.

Ông Christian Bogmans, một nhà kinh tế học tại Quỹ Tiền tệ quốc tế, dự đoán nguồn cung lúa mì toàn cầu sẽ giảm mạnh nếu phương Tây trừng phạt ngành thực phẩm của Nga.

Kim loại

Nga là nhà xuất khẩu lớn các kim loại thiết yếu như palladium, nhôm và niken. Trong những ngày đầu Nga đưa quân vào Ukraine, lo ngại nước này bị cô lập khỏi thị trường đã đẩy giá kim loại lên cao.

Đài NBC News dẫn lời một số nhà phân tích nhận định các đòn trừng phạt mà phương Tây vừa áp đặt là những đòn "mạnh nhất" mà Nga từng hứng chịu. Tuy nhiên, tác động rõ ràng của những đòn trừng phạt này có thể sẽ mất tới hàng năm để thấy rõ.

Theo NBC News, nói một cách khác thì các lệnh trừng phạt mới có thể chưa đủ đau ngay lập tức để buộc Nga dừng chiến dịch quân sự ở Ukraine. Trên thực tế, sau khi phương Tây nhất trí loại các ngân hàng Nga khỏi SWIFT, các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine đã bắt đầu chỉ 1 ngày sau đó.

Bị phương Tây trừng phạt, Ngân hàng Trung ương Nga nâng lãi suất lên 20%

TTO - Ngày 28-2, Ngân hàng Trung ương Nga đã tăng hơn gấp đôi lãi suất, từ 9,5% lên 20% do đồng rúp bị mất giá và đang ở mức thấp kỷ lục so với đồng USD, sau một loạt biện pháp trừng phạt mới do châu Âu và Mỹ áp đặt vì đã tấn công Ukraine.