Chân dung liệt sĩ Vũ Văn Thắng - thuyền phó chính trị tàu HQ 604 - Ảnh: MY LĂNG chụp lại

Trong các câu chuyện về tàu HQ 604 - con tàu đã bị quân Trung Quốc bắn chìm ngày 14-3-1988 tại đảo Gạc Ma, chưa một lần người sĩ quan chỉ huy ấy được nhắc đến dù anh có vai trò quan trọng trên tàu.

Những đồng đội chứng kiến giây phút cuối cùng của anh cho rằng anh xứng đáng được tôn vinh anh hùng. Đó là thượng úy Vũ Văn Thắng - thuyền phó chính trị tàu HQ 604.

Nhường phao cứu đồng đội

31 năm sau ngày thượng úy Vũ Văn Thắng hi sinh, chúng tôi về huyện Thái Thụy (Thái Bình) lần hỏi để tìm gia đình anh. 31 năm vật đổi sao dời. Những thôn làng giờ đã thay đổi. Nhờ trưởng thôn và một vài người dân tốt bụng, chúng tôi mới tìm được thân nhân của liệt sĩ Vũ Văn Thắng.

Trong căn nhà cấp 4 đơn sơ, trên bàn thờ, di ảnh liệt sĩ Vũ Văn Thắng chính là tấm ảnh anh gửi tặng người yêu trước chuyến đi cuối cùng về bên kia thế giới. Tấm ảnh được gia đình nhờ người vẽ truyền thần lại.

Người thanh niên trong di ảnh gương mặt thư sinh, khôi ngô, trong veo, hiền lành, khẽ mỉm cười nhẹ nhàng. Anh hi sinh khi mới 26 tuổi.

Bố mẹ của liệt sĩ Vũ Văn Thắng, ông Vũ Văn Nghiệp và bà Tạ Thị Nuột, đã ở cái tuổi gần đất xa trời.

Em trai út của liệt sĩ Vũ Văn Thắng, anh Vũ Văn Bình, cho biết: "Nhà tôi có bốn anh chị em. Anh Thắng là con cả. Anh nhập ngũ ngày 20-8-1980. Anh thông minh, sôi nổi, nhiệt tình. Anh sống tốt, đàng hoàng với bạn bè nên dù anh hi sinh đã 31 năm nhưng bạn bè anh vẫn ghé thăm bố mẹ tôi, thắp hương cho anh".

Ông Vũ Văn Nghiệp công tác ở Cục Hậu cần của Bộ Tư lệnh Hải quân. Ông nghỉ hưu năm 1987, chỉ một năm trước khi anh hi sinh. Khi biết tin không lành về người con trai cả, ông không khóc. "Ông là người lính, luôn tỏ ra vững vàng, mạnh mẽ. Nhưng mất con thì ai không đau. Ông đau nhưng cứ chịu đựng âm thầm" - anh Vũ Văn Bình chậm rãi nói.

Theo anh Bình, lúc nghe báo đài nói về chiến sự ở Trường Sa, anh Thắng nằm trong diện mất tích nên cả nhà vẫn hi vọng anh còn sống. Kể cả một năm sau, khi đơn vị về đưa giấy báo tử và làm lễ truy điệu, gia đình vẫn không tin anh Thắng đã hi sinh. Cho đến một thời gian sau đó, khi các đồng đội anh về thăm, kể chuyện anh đã hi sinh như thế nào, bố mẹ anh mới chịu làm mâm cơm cúng anh, lấy ngày 14-3-1988 làm ngày giỗ.

Anh Bình kể: "Đồng đội của anh Thắng tường thuật, khi tàu chìm, những người trên tàu kịp nhảy xuống biển. Nhưng lính công binh không phải ai cũng biết bơi. Anh Thắng nhà tôi bơi giỏi nên dù đang bị thương ở đùi, máu chảy rất nhiều, vẫn nhường phao cho đồng đội. Một anh công binh cho biết anh Thắng vứt phao cho anh ấy, bảo: Em cứ bơi vào đảo đi. Còn anh ấy thì chìm theo con tàu".

Bằng Tổ quốc ghi công của liệt sĩ Vũ Văn Thắng - người anh hùng thầm lặng chưa một lần được nhắc tên của tàu HQ 604

Người đi không về

31 năm đã trôi qua. Trong ký ức của mình, thượng tá Võ Tá Du (thuyền phó chính trị tàu HQ 505) vẫn không bao giờ quên những hình ảnh về thượng úy Vũ Văn Thắng - người đồng đội thân thiết mà ông rất quý.

"Thắng trẻ, đẹp trai, hiền lành, đá bóng giỏi. Hôm gặp nhau ở Đá Lớn, giao nhiệm vụ xong, Thắng đưa thư của Bộ Tư lệnh Hải quân cho tôi rồi về tàu làm thủ tục nhổ neo đi qua Gạc Ma. Trước khi chia tay, Thắng đưa cho tôi ba củ đậu, bảo: "Em không có gì làm quà, gửi anh mấy củ đậu ăn cho mát".

Thắng còn đưa tôi một tệp dao lam, một gói thuốc lá bảo là quà của anh Nho (Phạm Quang Nho, lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 125) gửi tặng. Lúc xuồng cứu hộ về, tôi ra tận mép đảo đón, không thấy Trừ (Vũ Phi Trừ - thuyền trưởng tàu HQ 604) và Thắng đâu. Tôi cứ lặng người nhìn cái xuồng đỏ lòm đầy máu, nghĩ về những đồng đội không về nữa...".

Ông Đoàn Hữu Thấn, hiện đang sống tại Bình Phước, người hơn 30 năm trước là trung sĩ, pháo thủ của tàu HQ 605 được tăng cường sang tàu HQ 604 trong chuyến đi định mệnh ấy, cho biết: "Hôm đó địch có ba tàu chiến, cách mình 500m.

Sau đó nó đưa cả chục xuồng nối đuôi nhau chạy vòng quanh tàu mình, cách mình chỉ 10-20m, ép không cho mình chi viện lên đảo. Anh Thắng chỉ huy trên mặt boong còn anh Trừ ra khẩu lệnh trên cabin thượng. Anh Thắng lệnh cho tất cả tràn lên đảo.

Anh em không kịp mang súng, vì mình ra xây đảo chứ có phải ra để đánh nhau với chúng nó đâu, cứ mình trần tay không tràn lên đảo. Khi quân Trung Quốc bắn lên đảo, giết anh em ta, anh Thắng ôm súng từ cabin tàu chạy xuống phát cho anh em. Súng của mình làm sao đấu lại với đại bác, với pháo của nó".

Ông Đoàn Hữu Thấn nhớ lại: "Khi tàu chiến nó áp sát mình, anh Thắng dùng một khẩu chống tăng B41 bắn sang nhưng không tới vì tầm bắn chỉ 150m. Tôi thấy quả đạn bay xuống biển rồi vọt lên ba lượt mới nổ nhưng chưa tới được tàu địch. Địch cho hơn 10 xuồng chở đầy lính ôm súng vây kín tàu mình. Anh Thắng vẫn bình tĩnh hô anh em lùi ra để anh ấy bắn. Kể cả lúc bị thương, giọng anh ấy vẫn bình tĩnh, bình tĩnh đến khi chết".

Giấy báo tử liệt sĩ Vũ Văn Thắng

__________________________

Kỳ tới: Người về từ Lôi Châu