Chiều 3-10, giờ Việt Nam, Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển tuyên bố giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Pierre Agostini, Ferenc Krausz và Anne L'Huillier với các thí nghiệm "trao cho nhân loại những công cụ mới để khám phá thế giới điện tử bên trong nguyên tử và phân tử".

Pierre Agostini. Tiến sĩ năm 1968 tại Đại học Aix-Marseille, Pháp. Giáo sư tại Đại học bang Ohio, Columbus, Hoa Kỳ.

Ferenc Krausz, sinh năm 1962 tại Mór, Hungary. Tiến sĩ năm 1991 tại Đại học Công nghệ Vienna, Áo. Giám đốc Viện Quang học Lượng tử Max Planck, Garching và Giáo sư tại Đại học Ludwig-Maximilians Munchen, Đức.

Anne L'Huillier, sinh năm 1958 tại Paris, Pháp. Tiến sĩ năm 1986 tại Đại học Pierre và Marie Curie, Paris, Pháp. Giáo sư tại Đại học Lund, Thụy Điển.

Các nhà khoa học sẽ chia nhau giải thưởng trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển, khoảng 1 triệu USD.

Theo ủy ban trao giải, ba nhà khoa học đã chứng minh được một phương pháp tạo ra những xung ánh sáng cực ngắn có thể dùng để đo những quá trình cực nhanh như sự chuyển động hoặc thay đổi năng lượng của các electron.

Trong thế giới của các electron, những thay đổi xảy ra trong vài phần mười atto giây. Một atto giây ngắn đến mức một giây có số atto giây bằng số giây kể từ khi vũ trụ ra đời.

Thí nghiệm của những người đoạt giải đã tạo ra các xung ánh sáng ngắn đến mức chúng được đo bằng atto giây, nhờ đó các xung này có thể được sử dụng để cung cấp hình ảnh về các quá trình bên trong nguyên tử và phân tử.

Những khám phá này cho phép nghiên cứu các quy trình nhanh đến mức mà trước đây giới khoa học không thể theo dõi được.

"Bây giờ chúng ta có thể mở cánh cửa đến thế giới electron. Vật lý atto giây cho chúng ta cơ hội hiểu được các cơ chế chịu sự chi phối của các electron. Bước tiếp theo sẽ là sử dụng chúng" - Eva Olsson, chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý, cho biết.

Khám phá này có những ứng dụng tiềm năng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ví dụ, trong điện tử, điều quan trọng là phải hiểu và kiểm soát cách thức hoạt động của các electron trong vật liệu. Xung atto giây cũng có thể được sử dụng để xác định các phân tử khác nhau, chẳng hạn như trong chẩn đoán y tế.

Năm ngoái, giải Nobel Vật lý được trao cho các nhà khoa học Alain Aspect, John F. Clauser và Anton Zeilinger "cho các thí nghiệm với các photon vướng víu, chứng minh sự vi phạm các bất đẳng thức Bell và tiên phong trong khoa học thông tin lượng tử".

Gian nan giai đoạn nghiên cứu, vắc xin mRNA xứng đáng giành Nobel

Giải Nobel y sinh năm nay vinh danh khám phá giúp phát triển vắc xin công nghệ mRNA hiệu quả chống lại đại dịch COVID-19, đồng thời mở ra tiềm năng chống lại những bệnh truyền nhiễm khác và ung thư.