Chị NGUYỄN THỊ HIỀN (29 tuổi, ở Hà Nội):

Lương vợ chồng 20 triệu, nuôi con hết 10 triệu đồng

Chúng tôi đang có một bé trai 5 tuổi, mỗi tháng chi phí dành cho con ít nhất khoảng 10 triệu đồng, gồm học phí, ăn uống... trong khi thu nhập cả hai vợ chồng khoảng 20 triệu đồng/tháng.

May mắn là vợ chồng tôi đã có sẵn nhà ở Hà Nội nên không mất thêm tiền thuê trọ.

Tôi thấy việc thưởng 1 - 3 triệu đồng với cặp vợ chồng sinh 2 con thực sự chỉ mang tính "hình thức", bởi vẫn nặng về "khen thưởng".

Thay vào đó nên có những chính sách thiết thực hơn về giáo dục, y tế, an sinh... để các cặp vợ chồng không lo lắng khi sinh con ra con sẽ học ở đâu, đi đến bệnh viện phải xếp hàng dài... thì mới có thể khuyến sinh được.

Chị HẢI YẾN (33 tuổi, ngụ TP Thủ Đức, TP.HCM):

Muốn có 2 con nhưng khó trang trải cuộc sống

Vợ chồng tôi nhất trí dành sự quan tâm tập trung cho con trai duy nhất hiện tại.

Tính trung bình thu nhập của hai vợ chồng tôi khoảng 40 triệu đồng, nhưng phải trả đủ thứ chi phí như trả góp tiền mua nhà, tiền con cái ăn học, tiền sinh hoạt phí, chăm sóc cha mẹ...

Trừ đi tất cả mỗi tháng chỉ dư được khoảng 5 triệu đồng, số tiền này tiết kiệm dùng trong trường hợp ốm đau bệnh tật.

Như vậy khi có 2 con rất khó để trang trải cuộc sống, chưa kể trẻ càng lớn chi phí nuôi dạy và đầu tư cho các con càng nhiều nhưng thu nhập lại không tăng.

Rất nhiều đồng nghiệp của tôi hiện nay chỉ quyết định sinh một con, hoặc khi có kinh tế ổn định muốn sinh con nhưng đã lớn tuổi.

Để khuyến sinh, cần hỗ trợ giảm kinh phí nuôi dạy trẻ ở trường học, hỗ trợ phí sinh hoạt thêm cho các cặp vợ chồng ở những năm đầu sinh con... Đặc biệt có được một chỗ ở để họ an cư lập nghiệp như nhà ở xã hội giá rẻ, hỗ trợ vay tiền mua nhà cho các cặp vợ chồng với mức ưu đãi.

Anh LÊ VĂN HƯNG (36 tuổi, kỹ sư xây dựng ở Hà Nội):

Sinh 1 con vì muốn nuôi con được tốt nhất

Vợ chồng tôi quyết định chỉ sinh một con, lý do không vì kinh tế. Thực tế khi sinh con hiện tại vợ tôi đã chịu rất nhiều áp lực về công việc, chăm sóc con cái.

Khi vợ tôi hết thời gian nghỉ sau sinh, đi làm, việc gửi con rất vất vả khi hai bên gia đình ông bà đều sức khỏe không tốt, lại ở xa nên không thể hỗ trợ trông, chăm sóc cháu.

Gia đình phải thuê người giúp việc để hỗ trợ nhưng cũng không thực sự yên tâm dù chi phí khá cao.

Rồi rất nhiều vấn đề liên quan chăm sức khỏe, đưa đón con đi học, chi phí học hành...

Do vậy hai vợ chồng bàn bạc đã thống nhất chỉ sinh một con để có thể nuôi dạy con được tốt nhất trong khả năng của mình.

Thế giới làm gì để khuyến khích dân "đua nhau" sinh con?

Các nước đã tung ra hàng loạt chương trình khuyến sinh, bao gồm cung cấp các khoản trợ cấp hàng ngàn đô la và nhiều biện pháp dài hạn.

Trung Quốc: Từng là quốc gia có dân số đứng đầu thế giới nhưng hiện Trung Quốc cũng phải cải thiện chế độ nghỉ thai sản, cung cấp các trợ cấp thai sản, tăng cường các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, như dịch vụ giảm đau khi chuyển dạ và hỗ trợ sinh sản sẽ được bảo hiểm chi trả, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế nhi khoa và bổ sung các loại thuốc dành cho trẻ vào danh mục bảo hiểm y tế.

Chính phủ còn hỗ trợ các trường tiểu học và trung học phát triển các dịch vụ sau giờ học, kêu gọi các địa phương có điều kiện hỗ trợ những gia đình có nhiều con mua nhà, khuyến khích các công ty áp dụng thời gian làm việc linh hoạt và làm việc từ xa.

Năm 2023, Trung Quốc đã tăng khoản giảm trừ thuế cho giáo dục trẻ em từ 1.000 nhân dân tệ (gần 3,5 triệu đồng) lên 2.000 nhân dân tệ/trẻ. Tất cả các vùng ở Trung Quốc đã kéo dài thời gian nghỉ thai sản lên ít nhất 158 ngày và nghỉ chăm con từ 5 - 20 ngày cho cả cha lẫn mẹ.

Một số địa phương ở Trung Quốc cũng công bố chính sách trợ cấp nuôi dạy con cái, trong đó làng Bangjiangdong ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông đưa ra khoản trợ cấp một lần lên tới 10.000 nhân dân tệ (34,9 triệu đồng) cho con thứ hai và 30.000 nhân dân tệ (khoảng 104,7 triệu đồng) cho con thứ ba.

Nhật Bản: Chính phủ Nhật Bản đang xem xét chi trả toàn bộ chi phí sinh con từ năm 2026. Nước này cũng cung cấp các khoản trợ cấp để trang trải chi phí khám thai lần đầu cho phụ nữ có thu nhập thấp.

Từ năm 2024, sinh viên trong gia đình có từ 3 con trở lên được giảm học phí đại học và nhận học bổng. Chính phủ cũng hỗ trợ về nhà ở cho các gia đình có con nhỏ.

Nhà nước sẽ tận dụng nhà ở công cộng và nhà trống để chuẩn bị khoảng 300.000 căn nhà cho các hộ gia đình có con nhỏ. Đồng thời cân nhắc tăng mức trợ cấp từ 80% lên 100% tiền lương khi cả cha và mẹ nghỉ chăm con sau khi sinh từ năm 2025.

Mới đây chính quyền Tokyo sắp cho phép người lao động làm việc bốn ngày một tuần để khuyến sinh. Ngoài ra Thống đốc Tokyo Yuriko Koike cũng vừa công bố kế hoạch miễn phí dịch vụ trông trẻ cho tất cả trẻ mẫu giáo bắt đầu từ tháng 9-2025.

Ý: Luật ngân sách 2024 phân bổ 1 tỉ euro (khoảng 26.600 tỉ đồng) để hỗ trợ các gia đình. Các bà mẹ có 3 con trở lên được miễn đóng góp an sinh xã hội (lên tới 3.000 euro mỗi năm) trong giai đoạn 2024 - 2026 và được hưởng 80% lương từ tháng thai sản thứ 2 cho tới khi con được 6 tuổi cùng các khoản trợ cấp khác, thậm chí quy định mức theo thu nhập của các hộ gia đình.

Hàn Quốc: Từ lâu đã áp dụng các khoản tiền thưởng hậu hĩnh cùng nhiều ưu đãi trong việc mua nhà, vay tiền để khuyến khích các gia đình sinh con trong bối cảnh tỉ lệ sinh suy giảm. Đáng mừng: tỉ lệ sinh trong năm "rồng xanh" 2024 tại Hàn Quốc đã có những bước tiến.

Hungary: đã tiến hành một số biện pháp hỗ trợ như tung các gói trợ cấp mua nhà, cho vay tiền với lãi suất thấp và xóa một phần nợ cho người dân.

Theo các nhà chức trách nước này, các gói trợ cấp trên đã giúp khoảng 250.000 gia đình mua được nhà ở.

Năm 2023, bất kỳ phụ nữ Hungary nào sinh con trước tuổi 30 và các gia đình có ít nhất 4 con đều được miễn thuế thu nhập suốt đời. Tổng cộng Hungary đã chi khoảng 3% tổng sản phẩm quốc nội để hỗ trợ các gia đình và con số này dự kiến tăng lên 5% trong những năm tới.

Ba Lan: đã bắt đầu triển khai chương trình Rodzina 500+ từ năm 2016. Các gia đình được tạo điều kiện để mua nhà giá rẻ hơn, cũng như tăng các khoản phúc lợi cho trẻ em và gia đình.

Thụy Điển, Na Uy và Đan Mạch: Chính sách khuyến sinh chủ yếu tập trung vào việc đảm bảo việc làm cho các bà mẹ sau khi sinh con. Ngoài ra học phí ở trường mầm non và các nhà trẻ tại các nước Bắc Âu cũng được "trợ giá" khá nhiều. Nam giới được nghỉ thai sản như nữ giới.

Chủ đề tỉ lệ sinh cũng được khai thác khá tích cực trong chiến dịch bầu cử tổng thống Mỹ vừa rồi. Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã lên tiếng ủng hộ việc kích thích tài chính để tăng tỉ lệ sinh.

Trong khi đó trong chương trình khuyến sinh của Phó tổng thống Kamala Harris bao gồm một điều khoản quy định khoản khấu trừ thuế lên đến 6.000 USD cho người dân khi họ sinh con.